"سکوت" چقدر روی مغز ما تأثیر گذار است؟

در این دنیای شلوغ و پر سر و صدا، به دست آوردن "سکوت" بسیار با ارزش و گرانبهاست و به عنوان یک فرصت و مزیت مثبت محسوب می شود.

در طول سال ها تحقیقات نشان داده است که سکوت تا چه حد باعث آرامش ذهن و جسم ما می شود، ارتباط ما را با دنیای اطرافمان بهتر می کند و در واقع بهتر می توانیم "صدای" افکار درونی خود را بشنویم. البته اکثر تحقیقات روی "صداها" متمرکز بودند و به طور اتفاقی به نتایجی در مورد "سکوت" نیز دست یافته اند. مثلاً در مطالعاتی که در سال 2006 انجام شد، تأثیرات فیزیولوژیکی موسیقی مورد مطالعه قرار گرفت. یکی از محققان ذکر کرد: "ما درباره تأثیرات سکوت تحقیق نمی کردیم، در واقع اصلاً قرار نبود به طور خاصی مورد مطالعه قرار گیرد."

طبق این تحقیقات "سکوت" روی مغز ما تأثیر گذار است:

• دو دقیقه سکوت باعث بر انگیختگی ذهن فرد شده و در واقع نوعی محرک محسوب می شود

در مطالعات ذکر شده، در دو گروه 12 نفری که به 6 آهنگ گوش می دادند، معیارهای فیزیولوژیکی مشاهده شد. طبق این مطالعات تقریباً در طول تمام آهنگ ها، یک تغییر فیزیولوژیکی مرتبط با شرایط بر انگیختگی یا تحریک وجود داشت. اما از همه مهم تر اتفاقی بود که در سکوتِ وقفه بین آهنگ ها افتاد. این دو دقیقه سکوت، نسبت به موسیقی های آرامبخشی که پخش می شد، حتی نسبت به سکوت طولانی قبل از شروع آزمایش، آرامش خیلی بیشتری داشت.

•سکوت روی قشر شنوایی نیز تأثیر گذار است

طبق مطالعات سال 2010 روی مغز موش ها، در طول وقفه های کوتاه بین صداها، اتفاقات جالبی می افتاد. همان طور که یک صدای کوتاه و وقفه ای باعث می شد که قشر شنوایی (قسمتی از مغز که مسئول پردازش اطلاعات صداست) فعال شود، سکوت نیز باعث تغییراتی در این قسمت می شد. در واقع شبکه ای جداگانه از سلول های عصبی در قشر شنوایی تحریک می شد.

زمانی که قشر شنوایی تحریک می شود، چه اتفاقی می افتد؟

• چگونه سکوت روی قشر شنوایی تأثیر گذار است؟ از طریق رشد سلولی

این سوال توسط یک زیست شناس مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعات سال 2013، این زیست شناس تأثیرات صدا روی مغز موش های بالغ را تجزیه و تحلیل می کرد. 4 گروه از موش ها در معرض محرک های شنوایی مختلف قرار گرفتند: موسیقی، صدای بچه موش ها، صداي سفيد (صدای سفید یا white noise نوعي از صداست كه از تركيب شدن صداهايي با فركانس‌هاي متفاوت ايجاد ميشود) و سکوت. سکوت در واقع فقط برای کنترل و بازرسی آزمایش بود و مانند بسیاری از مطالعات قبلی، تأثیرات آن ناچیز و بی اهمیت در نظر گرفته شد. ولی باز هم نتایج شگفت آور بودند. تمام صداها، یک تأثیر عصبی کوتاه مدت داشتند. ولی تأثیرات سکوت متفاوت بود.

•دو ساعت سکوت در هر روز منجر به رشد سلولی در هیپوکامپ ها می شود (هیپوکامپ اصلی ترین قسمت مغز در روند حافظه بلند مدت می باشد  و در واقع بعد از گذشت زمان، وقایع به کمک هیپوکامپ رمزگشایی می شود. از نقش هاي دیگر آن در روند حافظه، تمرین، تثبیت و طبقه بندي خاطرات را می توان نام برد.) ناحیه مغزی مسئول شکل گیری حافظه و احساسات است. این قضیه باعث گیج شدن زیست شناس شد. بعد از مدتی او به این نتیجه رسید: فقدان سر و صدا بسیار مصنوعی و هشدار دهنده بوده و باعث هشیاری بیش از حد در موش می شد.

البته رشد سلول های جدید همیشه برای سلامتی خوب نیست، در این مثال، سلول ها در حال تبدیل شدن به نورون های در حال فعالیت بودند، (یک سلول خاص که وظیفه انتقال تکانه های عصبی را بر عهده دارد و به عنوان یک سلول عصبی نیز شناخته شده است). این زیست شناس عنوان کرد: "سکوت واقعاً به سلول های تازه تولید شده کمک می کند تا به شکل سلول های عصی در بیایند و خودشان را با سیستم وفق دهند."

•سکوت خود-اندیشی را تقویت می کند

سکوت نه تنها به تولید سلولی کمک می کند، بلکه باعث تقویت خود-اندیشی نیز می شود. عملکرد مغز در همه انسان ها روی "حالت پیش فرض" قرار دارد که در قشر جلویی مغز واقع شده است. (واقع در جلوی مغز و مسئول تفکر انتزاعی، تجزیه و تحلیل افکار و تنظیم تفکرات است.)

حالت پیش فرض همیشه فعال است، اطلاعات را دریافت و تجزیه و تحلیل می کند. برای مثال توانایی تشخیص خطر به طور خودکار در این بخش از مغز اتفاق می افتد. این حالت پیش فرض در طول خود-اندیشی (درک و تفکر خودمان) نیز بسیار فعال است. حالا می خواهیم بدانیم این تشکیلاتِ شبکه ایِ حالتِ پیش فرض مغز، در خود-اندیشی چقدر مؤثر است؟

وقتی که مغز در این حالت استراحت قرار دارد، می تواند اطلاعات داخلی و خارجی را در یک فضای کاری آگاهانه یکی کند. زمانی که سکوت برقرار است، فضای کاری آگاهانه آزادی عمل بیشتری را برای پردازش اطلاعات داخلی و خارجی داشته و به شما اجازه می دهد تا جایگاه خود را در جهان بهتر کشف کنید. بنابراین سکوت، خود- اندیشی را تقویت می کند.

"اگر می خواهید خودتان را بشناسید، باید گاهی با خودتان تنها باشید، با خودتان بحث کنید، بتوانید با خودتان صحبت کنید." (نورا ویکمن، موسیقی شناس)

بنابراین سکوت واقعاً طلایی و با ارزش است. می تواند مغز شما را تغییر دهد، در نتیجه زندگی شما را نیز تغییر می دهد.