توانایی انسان برای یاد گرفتن مسائل مختلف و مفاهیم پیچیده یا انتزاعی، همان چیزی است که ما را از گونه های دیگر روی سیاره زمین جدا می کند. اما به این معنی نیست که این یک پروسه ساده است. اگر دنبال رمز یا فوت و فنی هستید که به شماکمک کند همه مسائل و اطلاعات را درک کنید یا توانایی های خود را بدون هیچ زحمتی افزایش دهید، باید بگوئیم که به این سادگی ها هم نیست! این امر نیاز به روش های صحیح و آزموده شده دارد که لازمه ی آن نظم و خویش انضباطی است، اما می توانید مطمئن باشید که موفقیتتان را تضمین می کند. اگر می خواهید چیزهای جدیدی یاد بگیرید، باید درباره راه هایی تحقیق کنید که قبلاً توسط افراد دیگر امتحان شده و با استفاده از آن روش ها مسائل را خیلی سریع تر یاد گرفتند و پروسه یادگیری را آسان تر کردند.
1. تعیین یک هدف مشخص
ممکن است بارها برایتان اتفاق افتاده باشد کهمثلاً یک گیتاریست حرفه ای رامی بینید و آرزو می کنید که ای کاش می توانستید مثل او گیتار بزنید یا در حال خوردن غذای خوشمزه و مورد علاق اتان در رستوران هستید و پیش خودتان فکر می کنید کاش می توانستید این غذا را خودتان در خانه هم درست کنید. خواندن کتابی را تمام می کنید که تمام روز توجه شما را به خودش جلب کرده و با خودتان فکر می کنید چطور یک نفر در دنیا می تواند چنین اثرشگفت انگیزی را خلق کند.
حقیقت این است که هیچ کدام از این افراد این کارها را بر حسب تصادف و اتفاق انجام ندادند. همه ی این افراد در ابتدا تصمیم گرفتند اولین نکات برای رسیدن به موقعیتی که هم اکنون دارند، را بشناسند و از همه مهم تر این که برای یادگیری مهارت های مورد نیاز خود یک هدف قرار دادند: این که چه چیزی را می خواستند یاد بگیرند و از یادگیری آن چه هدفی داشتند.
وقتی تصمیم دارید چیز جدیدی را یاد بگیرید، فقط نگوئید: کاش می توانستم آن را انجام دهم. در عوض بگوئید: امیدوارم بتوانم آن را انجام دهم، پس می توانم!
2. تعیین اهدافی که قابل سنجش، قابل دستیابی و قابل قبول باشند
هدف از یادگیری چیزی نیست جز بهتر شدن و پیشی گرفتن از خودتان! وقتی شروع به یاد گرفتن یک کار جدید می کنید، باید برای خودتان اهداف روزانه و اهداف بلند مدت تعیین کنید که انجام شدنی و قابل ادامه دادن باشند.
اگر تصمیم دارید یک زبان جدید را یاد بگیرید، نباید مثلاً هدفتان این باشد که آخر این ماه من می توانم اسپانیایی صحبت کنم!اول این که این کار قطعاً شدنی نیست و مطمئناً احساس یأس و ناامیدی خواهید کرد. دوم این که هیچ راهی وجود ندارد که دقیقاً بفهمید چقدر زبان اسپانیایی را به صورت محاوره ای مکالمه می کنید. در عوض هدفی مثل این را برای خود قرار دهید که : من امروز کلمات اسپانیایی مربوط به خانواده را می خوانم و تا آخر هفته می توانم معنی کلمات پدر، مادر، خواهر و برادر را به اسپانیایی به پسرم یاد دهم. با قرار دادن اهداف ملموس می توانید کارایی و سودمندی مطالعه خود را بسنجید و آن ها را به درستی اصلاح کنید یا تغییر دهید.
3. در نظر گرفتن یک برنامه زمانی مشخص
علاوه بر تعیین اهداف، باید برای یادگیری خود یک برنامه زمانی مشخص داشته باشید. یاد گرفتن یک مهارت جدید فقط نیاز به تمرین ندارد، به مطالعه، درک صحیح و استفاده کاربردی هم نیاز دارد. برای مثال یادگیری گیتار زدن، نیازمند مطالعه درباره نحوه درستِ گرفتن تارها و تنظیم دستگاه، این که صدای هر آکورد چگونه باید باشد، درک این مطلب که چرا یک سری آکوردها با هم صدای خوبی را ایجاد می کنند و نحوه ی قرار گیری انگشتان روی دستگاه، می باشد.
در این مورد به خصوص گفتن این که: من هر روز یک ساعت گیتار تمرین می کنم، کافی نیست! در عوض باید یک برنامه زمانی مشخص داشته باشید که شامل تمام جوانب شود: مثلاً امروز من یک فیلم راجع به نحوه گرفتن تارها و تنظیم دستگاه می بینم، بعد خودم این کار را انجام می دهم. فردا راجع به آکوردهای رایجی که استفاده می شوند مطالعه می کنم و به ترتیب زدن هر کدام از آن ها را تمرین می کنم و آخر هفته می خواهم نت های "سل" و "ر" را بزنم و بعد با آکورد Cآهنگ خودم را بسازم. با داشتن یک برنامه زمانی مشخص برای یادگیری، در واقع اهدافی را که برای خودتان تعیین کردید را تقویت می کنید.
4. جمع آوری منابع مختلف
یادتان می آید در دبیرستان باید 10 یا 15 صفحه از کتاب تاریخ را می خواندید، اسامی و تاریخ ها را حفظ می کردید، اما بلافاصله بعد امتحان هر چیزی را که شب قبل حفظ کرده بودید، یادتان می رفت؟! این راه مؤثری برای یادگیری نیست. برای یادگیریِ درست هر چیزی، باید کتاب ها،مقاله ها، فیلم ها و منابع مختلفی را جمع آوری کنید و از تمام آن ها استفاده کنید. اگر بار اولی که یک متن را مطالعه کردید، قسمتی از آن را نفهمیدید، دلسرد نشوید. یک یادداشت از آن بردارید، به خواندنتان ادامه دهید و بعداً دوباره سراغ آن مطلب بروید. شاید حتی بعد از دیدن یک فیلم یا گوش دادن به یک مطلب راجع به موضوع مورد نظر، ذهنتان خودش به نتیجه برسد و مطالبی را که چند روز قبل کاملاً برایتان جدید بودند را بفهمید.
5. مرور مطالب و ثبت پیشرفت ها
یادگیری یک پروسه طولانی است، اما مراحل مشخصی دارد. هر کدام از این مراحل باید چندین بار مرور و ارزیابی شود برای این که مطمئن شوید آن ها را به درستی انجام می دهید و برای افزایش کارایی، تکنیک ها را در صورت لزوم تغییر دهید. همان طور که قبلاً هم گفتیم خواندن چند صفحه از یک کتاب کافی نیست، مخصوصاً اگر چیزی را که می خوانید متوجه نشوید. در پایان جلسه یادگیری با خودتان صادق باشید. اگر چیزی برایتان سخت بود از آن یادداشت بردارید و بعد دوباره به آن مراجعه کنید. رفتن به مرحله بعد بدون تقویت پایه یادگیری و درک درست از مطلب، برایتانمشکل ایجاد می کند. از طرفی ثبت و مرور معلومات در طول هفته، ماه یا سالی که می گذرد، اعتماد به نفستان را نیز بالا می برد.
6. پیروی از یک الگو
اهمیتی ندارد در مهارتی که شروع به یادگیری آن کردید، چقدر خوب هستید، همیشه راه هایی برای بهتر شدن وجود دارد. همیشه کسانی هستند که از شما بهتر باشند، این اصلاً چیز بدی نیست! داشتن یک الگو برای جستجو و مراجعه، از جهات زیادی سودمند است. اول این که آن فرد برای سعی و تلاش به شما انگیزه می دهد، دوم این که می توانید پروسه یادگیری خود را با آنالیز کردن عملکرد آن متخصص در زمینه مورد نظر ادامه دهید. وقتی شروع به یادگیری یک کار جدید می کنید، خودتان را تحت فشار قرار ندهید که آن چیز را از اول اختراع کنید! فقط به پیشرفت خودتان در آن مسیر توجه داشته باشید.
7. بررسی بازده کاری
بعضی از افراد حرفه ای دوست دارند به افراد مبتدی در زمینه ی مورد نظر کمک کنند و بازده کاری خود را محک بزنند. از کمک خواستن خجالت نکشید. بسیاری از افراد متخصص از این که افراد برای مشورت پیش آن ها بروند خوشحال می شوند. البته شاید زمان این را نداشته باشند که برای همه وقت بگذارند. به هر حال نوع نگرش و دیدتان را گسترش دهید.
اگر می خواهید وارد حرفه جدیدی شوید، درباره افرادی که در آن حرفه موفق بوده اند تحقیق کرده و درباره آن ها مطالعه کنید. اگر می خواهید بدانید آن ها چطور به موقعیتی که الان هستند رسیده اند، در متن ها و مقاله های راجع به آن ها، جستجو کنید و ببینید چه می گویند. اگر انتقاد می کنند دلسرد نشوید. شما دقیقاً به همین دلیل می خواهید با آن ها ارتباط برقرار کنید. از راهنمایی های آن ها برای تمرکز روی پیشرفت در عرصه ی مورد نظر استفاده کنید.موقع یادگیری یک کار جدید، یک انتقاد سودمند و مفید از یک متخصص با ارزش ترین ابزار برای شماست.
8. آموزش به دیگران
همان طور که گفته شد متخصصان بسیاری هستند که علاقمندند به افراد مبتدی بیاموزند چطور و از کجا شروع کنند. شما هم می توانید به هر کسی که در مهارت مورد نظر،سطحش از شما پایین تر است، آموزش دهید. این کار تأثیر مثبتی روی شما می گذارد و حس خوبی پیدا می کنید، حتی وقتی می بینید اشتباه می کند، به خاطر این که شما هم روزی در جایگاه او بودید و می دانید که به زودی پیشرفت می کند و بهتر می شود. انجام این کار یک چشم انداز هم برای شما دارد، ممکن است شما هنوز حرفه ای نباشید، اما از زمانی که شروع به یادگیری کردید قطعاً خیلی پیشرفت کردید.
توانایی آموزش دادن مستلزم این است که شما درک و فهم عمیق تری از آن مهارت داشته باشید، چون می توانید به شاگرد خود توضیح دهید چرا یادگیری آن ها مهم است و از جایگاهی که هستند به کجا قرار است برسند.
9. در نظر گرفتن پاداش یا جایزه
افراد موفق با راه های مختلفی به خودشان جایزه می دهند!البته این پاداش ها بدون دلیل نیستند و در واقع به خاطر پیشرفت هستند. پاداش و انگیزه برای بهتر شدن یک امر طبیعی و ضروری است.با این طرز فکر هر پیشرفت کوچکی در واقع از یک پاداش در مسیر رسیدن به موفقیت به وجود آمده است!
10. ساده کردن اصطلاحات در زمینه ای خاص
بهترین افراد در یادگیری، می توانند مفاهیم و نظریه ها را به زبان ساده و عامی تبدیل کنند، نه برای دیگران بلکه برای استفاده ی خودشان.برای این که مهارتی را که دوست دارید یاد بگیرید و مفاهیم آن را به درستی درک کنید، باید بتوانید اصطلاحات مربوط به آن را ساده تر کنید و به اصطلاحات روزمره نزدیک کنید.
مترجم اختصاصی زیباکده : سمانه صادقی
