تعطیلات تابستان و آفتاب سوختگی

مقدمه این مقاله سعی در آشناسازی والدین و دانش آموزان با خطرات آفتاب سوختگی در فصل تابستان و تاثیر نور خورشید بر سلامت کودکان به ویژه دانش آموزان دارد. ابتدا تعریفی از اشعه ماورابنفش (فرابنفش) داده خواهد شد و توضیحات کوتاهی درباره تاثیر این اشعه بر انسان ارائه می شود، سپس ضرورت محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش و راه های محافظت پیشنهاد می شود. در پایان نگاهی به مقالات مفیدی که درباره سلامت دانش آموزان در شبکه اجتماعی مدرسه کلوب منتشر شده خواهد شد و معرفی بهترین پانسیون های تابستانی تهران که برنامه جامعی برای حفاظت از سلامت دانش آموزان دارند تقدیم می شود. با هم همراه باشید.

چرا باید نگران سلامت دانش آموزان در تعطیلات تابستان باشیم؟

فصل تابستان زمان تعطیلات مدارس و اوقات فراغت دانش آموزان است. دانش آموزان بعد از 9 ماه دغدغه و نگرانی درباره درس و امتحان و نمره حال فرصتی برای رها سازی انرژی پیدا کرده و در حالت عادی به دو راه این انرژی را تخلیه می کنند: یا قسمتی از وقت خود را جلوی مانیتور و فضای مجازی و تلویزیون می گذرانند و باقی وقت خود را با دوستان و همسایه ها در کوچه و خیابان مشغول دوندگی و بازی هستند یا طبق برنامه ریزی والدین قسمتی از وقت خود را در پانسیون های تابستانی و کلاسهای مفید هنری، ورزشی، آموزشی می گذرانند. در هر دو حالت دانش آموزان در فضای باز و در معرض نور خورشید قرار می گیرند.

نور خورشید ا گر چه منبع زندگی برای زمین است ولی می تواند نقش مخربی نیز در سلامت داشته باشد. مهمترین اشعه موجود در نور خورشید، اشعه ماوراء بنفش یا فرابنفش (Ultra Violet) است که با علامت اختصاری UV نشان داده می شود. این اشعه نقش بسیار مثبت و حتی حیاتی برای ادامه زندگی در کره زمین دارد. مهمترین تاثیر آن برای سنتز ویتامین D است بطوریکه گفته می شود قرار گیری روزانه به مدت 5 دقیقه در نور مستقیم خورشید باعث ساخت ویتامین D در بدن می شود. نور خورشید مهمترین فاکتور در فتوسنتز گیاهان است و همچون شعله آتش در آشپزی با ورود به برگ سبز گیاه باعث ترکیب مواد معدنی و آلی شده و باعث شکستن کربوهیدراتها به اجزای کوچکتر و تولید انرژی شده و امکان ادامه رشد برای گیاه را فراهم می کند.

ولی اشعه ماورا بنفش می تواند بعنوان عاملی جهش زا باعث تغییرات در DNA سلولی شده و دگردیسی و تخریب بوجود آوردند. نکته قابل توجه و مهم این است که این تخریب می تواند به شکل نامرئی بوده و سالهای بعد خود را نشان دهد. بنابراین ضروری است که همه افراد خود را در برابر نور خورشید محافظت کنند ولی این ضرورت برای کودکان و نوجوانان زیر 18 سال اهمیت مضاعفی دارد.

ساختار بدنی کودک بسیار ظریفتر و آسیب پذیرتر از بدن بزرگسالان است، علاوه بر آن کودک به دلیل ناآگاهی و عدم احتیاط یا قادر به مراقبت از خود نیست یا این مراقبت ها را جدی نمی گیرد و از طرفی بیشترین قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش قبل از سن 18 سالگی اتفاق می افتد. به همین دلیل است که کارشناسان قویاً توصیه می کنند که نوزدان، کودکان و نوجوانان از سطح محافظتی برابر یا بالاتر از بزرگسالان در مقابل اشعه ماوراء بنفش و نور خورشید برخوردار شوند.

انواع اشعه ماورا بنفش

نور خورشید حاوی سه نوع مختلف اشعه ماوراء بنفش است. این سه نوع بر اساس طول موج خود با نامها UVA- UVB- UVC شناخته می شوند. اشعه نوع A بیشترین مقدار را در سطح زمین دارد و همان اشعه ای است که در فتوسنتز گیاهان و ساخت ویتامین D استفاده می شود. مقدار کمی از آن برای بدن لازم است ولی در صورتی که شخص به مدت طولانی در معرض این اشعه قرار بگیرد می تواند دچار مشکلاتی مانند سرطان پوست یا مشکلات مربوط به بینایی شود. بیش از 90% اشعه ماوراء بنفش در سطح کره زمین مربوط به نوع A است.

UVB یا اشعه ماوراء بنفش نوع B تنها حدود 5% وارد زمین می شود و 95% آن توسط لایه ازن جذب و نابود می شود. ولی همین 5% می تواند بسیار آسیب زا باشد. بیشترین مقدار این نوع اشعه در ارتفاعات، مکانهای که بازتاب نور بیشتر است مانند: صحرا، کنار دریا، جاهای که برف و یخ زیاد است، جاهای که لایه ازن آسیب دیده است مانند مکانهای که میزان سوخت فسیلی بیش از حد مجاز است و در زمانهای که تابش خورشید به حداکثر می رسد مانند ساعات بین 10 صبح تا 2 بعد از ظهر به بیشترین مقدار خود می رسد.

UVC یا اشعه ماوراء بنفش نوع C در بالای اتمسفر منعکس شده و نمی تواند از لایه ازن عبور کند. این نوع مخربترین نوع اشعه است و در حالت طبیعی در سطح کره زمین وجود ندارد و باید بطور مصنوعی ساخته شود. از این نوع اشعه ماورا بنفش در صنایع، پزشکی، باستانشاسی، ترمیم کتب و ابنیه تاریخی، ضدعفونی، گندزدایی و میکروبکشی استفاده می شود. این نوع اشعه می تواند کشنده و بسیار آسیبزا باشد.

در شبکه اجتماعی مدرسه کلوب مقاله جامع و کاملی درباره اشعه ماوراء بنفش و خطرات آن منتشر شده است که تمامی اطلاعات را در اختیار علاقمندان قرار می دهد.

چگونه از کودکان در برابر آفتاب سوختگی حفاظت کنیم؟

حال که با اشعه ماوراء بنفش آشنا شدید و انواع آن را شناختید باید راه های حفاظت دربرابر آن را نیز بدانید. حفاظت دربرابر اشعه ماوراء بنفش که ساده ترین آسیب آن آفتاب سوختگی است و می تواند مقدمه ای برای سرطان پوست در بزرگسالی باشد به 2 روش اصلی انجام می شود: حفاظت های فیزیکی و غیر فیزیکی.

بهتر است کودک در ساعاتی که نور خورشید حداکثر تابش را دارد در معرض آفتاب نباشد. ماندن در خانه شاید بهترین راه حل باشد. ولی اگر کودک در سنی است که تمایل دارد برای بازی یا شرکت در کلاس به محل آزاد برود باید حداکثر ایمنی را به جا آورد. بیشتر کودکان و دانش آموزان علاقمند هستند که برای شنا به استخرهای که در پانسیون های تابستانی دایر است یا به ورزش در فضای باز بپردازند. سعی کنید در ساعات اوج تابش در استخر نباشند و از لوسیون های ضد آفتاب حتما استفاده شود. حتی بهتر است استخر سرپوشیده باشد. در روزهای ابری از کودکان محافظت کنید. بیشتر اشعه های مضر ماوراء بنفش در پوشش ابرهای سبک و مه نفوذ می کنند.

از وسائل محافظ مانند: کلاه های که صورت و چشم را می پوشاند استفاده شود. لباس تمام سطح پوست را بپوشاند و از نوعی باشد که قابلیت تنفس را داشته باشد (از الیاف مصنوعی درست نشده باشد)، عینک آفتابی حتما استفاده شود و هر آنچه که بتواند بدن را از اشعه مستقیم دور نگهدارد مفید است.

استفاده از کرم ضد آفتاب یکی از بهترین راه حل ها برای حفاظت غیر فیزیکی است. باید اهمیت کرم ضد آفتاب را به کودک یادآوری کرد

ویژگی های کرم ضد آفتاب خوب

در موقع خرید کرم ضد آفتاب باید فاکتورهای زیر را در نظر گرفت:

• SPF: منظور از SPF (Sun Protection Factor) عامل حفاظت در برابر آفتاب است. این عدد می تواند از 5 تا 100 باشد. برای تعیین SPF مناسب باید شرایط مختلفی را در نظر گرفت.

رنگ پوست: هر چه رنگ پوست شخص روشن تر باشد، بهتر است عدد SPF بالاتر باشد.

مدت زمان قرار گیری در معرض آفتاب: هر چه مدت زمان بیشتر باشد، عدد SPF باید بیشتر باشد.

مکان: مکانهای که نور خورشید انعکاس بیشتری دارند مانند: کنار دریا، صحرا، مکانهای که انعکاس نور از طریق برف روی زمین بیشتر است، و غیره عدد SPF باید بیشتر باشد. ارتفاعات نیز شامل این اصل می شود. افرادی که در اتفاعات زندگی می کنند یا کوهنوردان باید از کرم ضد آفتابی که SPF بالاتری دارد استفاده کنند.

در حالت عادی SPF بین 15 تا 30 برای اقلیم ایران مناسب است. توجه فرمایید اگر در کنار سواحل یا ارتفاعات زندگی می کنید یا رنگ پوست خیلی روشن دارید یا مدت زمان زیادی در آفتای هستید بهتر است از SPF بالاتر استفاده شود.

• عبارت PA+: این عبارت مخفف Protection Grade of UVA یا درجه حفاظت در برابر اشعه ماورا بنفش نوع A می باشد. این علامت مثبت (+) می تواند از یک مثبت (+PA) تا چهار مثبت (++++PA) تغییر کند. برای اقلیم ایران سه مثبت (PA+++) مناسب است.

• عبارت طیف گسترده (Broad UVA/UVB Spectrum) روی ظرف کرم ضد آفتاب درج شده باشد. منظور از طیف گسترده این است که کرم ضد آفتاب هر دو نوع UVA و UVB را پوشش می دهد. این نوع کرم نسبت به کرمی که تنها UVA را پوشش می دهد برتری دارد.

• ضدآفتاب باید متناسب با نوع پوست باشد: پوستها خشک، چرب و مختلط هستند. ضد آفتاب متناسب با نوع پوست باید استفاده شود.

• مقدار کرم ضد آفتاب: مقدار کرم ضد آفتاب برای صورت باید به اندازه یک قاشق چایخوری باشد. اگر بخواهیم یک معیار و اندازه ذکر کنیم می توانیم بگوییم اگر روزنه لوله کرم را روی نوک انگشت بگذاریم و تیوب را فشار دهیم به اندازه 3 بند انگشت از دو انگشت باید کشیده شود. این مقدار برای صورت کافی است.

• زمان اعمال کرم ضد آفتاب: کرم ضد آفتاب را باید حدود نیم ساعت قبل از خروج از منزل به ناحیه در معرض آفتاب زده شود.

• تجدید کرم: کرم ضد آفتاب را باید هر 3 یا 4 ساعت یکبار تجدید کرد.

محافظت از چشم

به کودکان خود یاد دهید که عینک آفتابی درست مانند کفش یک وسیله محافظت از بدن است و ربطی به مد ندارد. در زمان انتخاب عینک آفتابی این نکات را در نظر بگیرید: به دنبال لنزهایی باشید که حداقل 90 درصد از UVA و 95 درصد از نور UVB را کاهش می دهند. به دنبال لنزهای سایز بزرگ باشید.

در صورتی که کودک یا نوجوان دارای پوست خیلی حساس یا آلبینیسم است بهتر است از کرم ضد آفتابیهای که SPF 50 به بالا دارند، عینک آفتابی و حتی چتر استفاده شود.

سخن نهایی

نمی توان به بهانه سلامت کودک و دانش آموز او را از تفریحات اوقات فراغت در فصل تابستان محروم کرد. برعکس فصل تابستان بهترین زمان برای تجدید قوا، خلق خاطراتی مفرح و زیبا، آموزش، ورزش، تفریح و شادی برای دانش آموز است. کلاسهای تابستانی و پانسیون بهترین راه حل برای گذراندن تابستان به نحوء احسن است.

والدین می توانند با خاطری آسوده فرزندان خود را به این پانسیون های تابستانی فرستاده تا از تابستان خود لذت ببرند. در ضمن در شبکه اجتماعی مدرسه کلوب اطلاعات جامعی درباره مدرسه های که فضای خود را تبدیل به پانسیون و کلاس تابستانی می کنند وجود دارد. کافی است به وب سایت مدرسه کلوب مراجعه کرده و نشانی مدارس نزدیک به محل سکونت خود را یافته و بعد از تماس با آنها و اطمینان از کلاسهای تابستانی اقدام به ثبت نام فرزند خود کنید.