کیف در مدرسه

مقدمه: در این مقاله می خواهیم مروری بر "طرح کیف در مدرسه" داشته باشیم. تعریف آن چیست؟، با تاریخچه، افراد مهم، مزایا، معایب و چند مدرسه فعال که با این سیستم کار می کنند آشنا شویم. با ما همراه باشید.

اغلب والدین نام " کیف در مدرسه" را شنیده و می توانند بطور مختصر و مفید آن را اینگونه تعریف کنند: " یعنی دانش آموز در مدرسه می ماند و مشق های خود را در مدرسه انجام می دهد." این تعریف در حد یک شخص غیر متخصص درست است. طرح کیف در مدرسه با نام های دیگری مانند: "مدرسه بعد از مدرسه" و "آموزش داربست" نیز شناخته می شود.

این طرح برای اولین بار توسط 2 متخصص روانشناسی کودک یعنی دکتر ژان پیازه و پروفسور ویگوتسکی مطرح شد و در دهه 1950 برای اولین بار در امریکا و اروپا اجرای شد. در سال 1961 از این روش برای تقویت دانش آموزانی که در دروس ضعیف بودند استفاده شد. این سیستم آموزشی مخصوص پایه ابتدایی است و برای مقاطع بالاتر اجرا نمی شود. این طرح اولین بار در سال 1370 در اصفهان اجرای شد و سپس در تعداد زیادی از مدارس کشور اجرایی گردید ولی تعدادی از این مدارس نتوانستند این طرح را به خوبی اعمال کنند و بعد از مدتی به شیوه های سنتی بازگشتند و تنها تعدادی از مدارس که توانستند با اعمال هزینه و دانش طرح را به خوبی اجرایی کرده و نتایج درخشان بدست آوردند به کار خود ادامه دادند. مدارسی که طرح کیف در مدرسه را اجرایی کردند یا موفق نبودند و این طرح را کنار گذاشتند یا بسیار موفق بودند و بعنوان مدارسی سرآمد به کار خود ادامه دادند.

مدارس موفق مدارسی هستند که توانسته اند طرح کیف در مدرسه را با بازی و شادی ترکیب کنند. به شما توصیه می شود برای آشنای بیشتر با تاثیر شادی و بازی در یادگیری کودک مقاله های: "چگونه می توان دانش آموز شادتری بود؟" و "چرا بازی برای کودکان مهم است؟" را در وب سایت مدرسه کلوب مطالعه فرمایید.

در این روش بعد از زنگ پایان مدرسه دانش آموز در مدرسه مانده و تمامی آنچه را که در طی روز در مدرسه آموخته است، به شکل تکالیف شب، زیر نظر معلم انجام می دهد. معلم بر تکالیف نظارت می کند و تا پایان تکالیف به کودک کمک می کند. والدین هیچ درگیری با تکالیف مدرسه فرزند خود ندارند. این طرح محبوب و مطلوب والدین شاغل است.

روانشناسان و متخصصین آموزش اهدافی را برای این طرح تعریف کرده اند که مهمترین آنها عبارتند از: همگرایی کودک با همسالان، مسئولیت پذیری کودک، افزایش اعتماد به نفس در کودک، افزایش تعامل سازنده بین کودک و والدین، افزایش زمان شادی ارتباط کودک با والدین ، تثبیت دانش و آموخته ها در دانش آموز، آشکار شدن ضعف های دانش آموز در زمان انجام تکلیف و رفع این ضعف ها توسط معلم، دادن فرصت و زمان به دانش آموز برای دنبال کردن مهارت های دیگر در منزل، فرصت استراحت به دانش آموز برای آمادگی بیشتر برای روز بعد، پرورش قابلیت تفکر انتقادی، بالابردن توان تجزیه و تحلیل، ایجاد تمرکز و توجه دانش آموز بر روی موضوع، افزایش انگیزه، رفع استرس دانش آموز و والدین و غیره.

اجرای طرح کیف در مدرسه می تواند مانند یک تیغه دو لبه باشد. اگر درست اجرایی شود بسیار مفید و سازنده است و اگر به دست افراد غیرمتخصص و با هدف دور کردن دانش آموز از والدین و رفع مسئولیت والدین اجرای شود می تواند مضر باشد.

با هم نگاهی به مزایا و مضرات طرح کیف در مدرسه خواهیم داشت:

• حضور فرد متخصص در کنار کودک: در این طرح تمامی مراحل یادگیری، خواندن، نوشتن و غیره زیر نظر معلم انجام می شود و معلم می تواند ضعف ها و توانایی های کودک را پیدا کرده و برای رفع یا تقویت آنها اقدام کند.

• استقلال دانش آموز: در این طرح دانش آموز کاملا مستقل بوده و هیچ وابستگی به والدین برای انجام تکالیف نخواهد داشت.

• بالا رفتن دقت، سرعت عمل و تمرکز دانش آموز

• استفاده بهینه از زمان و عدم اتلاف وقت: از آنجای که انجام تکالیف نیاز به یک وقت محدود و تنظیم شده از طرف مدرسه دارد، کودک یاد می گیرد که باید وقت خود را با دیگر دانش آموزان و زمان معلم تنظیم کند.

• تقویت کار تیمی و همگرایی دانش آموز با دیگر دانش آموزان: دانش آموز هماهنگ با دیگر همکلاسی ها تکالیف را انجام می دهد و در این حین در تعامل با معلم و همکلاسی های احترام متقابل را یاد می گیرد.

• تثبیت دانش در ذهن دانش آموز: از آنجا که تمرین بلافاصله بعد از آموزش انجام می شود، موجب تثبیت دانش در ذهن دانش آموز شده و از انبار شدن مطالب برای شب امتحان جلوگیری می شود.

• افزایش زمان استرحت یا یادگیری مهارت های زندگی: دانش آموز بعد از اتمام تکالیف در مدرسه وقت اضافه برای استراحت، تعامل با والدین یا یادگیری یک مهارت مورد علاقه خود را دارد.

• افزایش اعتماد به نفس در دانش آموز: عدم انجام تکالیف روزانه یکی از دلایل سرزنش معلم و والدین از کودک است. در این طرح که کودک زیر نظر معلم تکالیف خود را انجام می دهد از نکوهش کودک جلوگیری شده و کودک از این باب مورد تحسین و تمجید قرار می گیرد.

• خلاص شدن کودک از حمل کیف و کتاب های سنگین: صرف غذا در مدرسه و وجود کمد شخصی از ملزومات و واجبات سیستم آموزش کیف در مدرسه است. در این روش آموزشی دانش آموزان از حمل کیف و کتاب سنگین خلاص می شوند که در سلامت جسمی کودک اهمیت زیادی دارد.

• متبحر شدن در استفاده از اینترنت و کامپیوتر: تکنولوژی دیجیتال و استفاده از آن از ملزومات این روش آموزش است. کودک با این تکنولوژی آشنا می شود.

• حذف کاغذ و کمک به محیط زیست: استفاده گسترده از کامپیوتر در این روش موجب کمک به حذف کاغذ می شود که به نوبه خود کمک بزرگی به محیط زیست است.

مضرات سیستم کیف در مدرسه

• بی خبری والدین از روند تحصیل فرزندان: یکی از معایب اصلی این سیستم آموزشی این است که والدین از روند تحصیل فرزندان خود کاملا بی خبر می مانند و در دوران بعد از ابتدایی که پایان روش کیف در مدرسه است برای والدین سخت می شود خود را با روش دیگری سازگار کنند. البته این موضوع را می توان با ایجاد یک انجمن اولیا و مربیان قوی حل کرد یا می توان فوق برنامه های را ترتیب داد که والدین در کنار فرزندان حضور داشته باشند و با معلمان در تماس باشند تا فرزند متوجه شود که در هر صورت والدین در جریان امور تحصیل او هستند.

• ساعات طولانی مدرسه: یکی از عمده اشکالاتی که به این سیستم وارد می شود حضور طولانی مدت دانش آموز در مدرسه است که باعث خستگی دانش آموز می شود. این انتقاد را می توان به دو شکل حل کرد. اول اینکه مدرسه ساعات آموزش را کوتاه کرده و فرصت بازی و استراحت های کوتاه مدت در بین ساعات آموزش را بیشتر کند. دوم اینکه کودک بعد از پایان ساعات مدرسه و در منزل با والدین ساعات شادی را داشته باشد.

البته می توان طرح کیف در مدرسه را سیستم های دیگری مانند مونته سوری که کاملا بر پایه بازی است یا سیستم آموزش معکوس که بر پایه تولید محتوای دیجیتالی و کار با کامپیوتر است ترکیب کرد و یک سیستم آموزشی پویا و شاد را به دست آورد.

در حال حاضر تعدادی از مدارس در تهران از سیستم کیف در مدرسه استفاده می کنند. می توان از پیش دبستان و دبستان غیردولتی دخترانه رسا در منطقه 8 نام برد. این دبستان موفق شده است با اجرای طرح کیف در منطقه تبدیل به محبوبترین مدرسه دخترانه در منطقه 8 شود، آنچنان که کودکان و والدین همگی متفق القول هستند که بهترین خاطرات دوران تحصیل خود یا فرزندانشان مربوط به این مدرسه است.

برای دیدن لیست دبستان های دخترانه منطقه 8 کلیک کنید.

توصیه می شود برای آشنایی بیشتر با مدارسی که به روش کیف در مدرسه اداره می شوند یا برای آشنا شدن با دیگر روشهای تدریس وب سایت مدرسه کلوب را ملاحظه بفرمایید.