انواع لک و درمان
پوست
بدن ما يك عضو زنده است كه از چند لايه تشكيل شده است. رنگ پوست‌مان ناشي
از رنگدانهاي به نام ملانين است و در نتيجه تماس با نور آفتاب مي‌تواند
دست‌خوش تغييراتي شود. ملانين نقش مهمي را برعهده دارد و آن، حفاظت از
لايه‌هاي تحتاني پوست عليه نور خورشيد و همچنين جذب سلول‌هاي تخريب شده
است؛ براي همين تعداد رنگ‌دانه‌هاي پوست در نقاطي كه در معرض نور خورشيد
هستند، دو برابر نقاط ديگر است. تغييراتي كه در رنگ پوست‌مان به‌وجود
مي‌آيد يا لك‌هايي كه پديد مي‌آيند به‌دليل تغييراتي است كه در سلول‌هاي
رنگدانهاي ايجاد مي‌شود.
ايجاد
اين تغييرات موجب بروز مشكلات روحي و اجتماعي در افراد شده و به‌خصوص براي
كساني كه به دليل نوع شغل خود، تماس چهره به چهره و مستمر دارند موجب
افسردگي يا تاثيرگذاري بر فعاليت فرد مي‌شود. از طرف ديگر، تشخيص درست و
انجام درمان صحيح مهم است. گاه درمان‌هاي ناصحيح مي‌تواند مشكل بيمار را
زيادتر كند. پزشك بايد اطلاعات صحيحي از بيماري، روش درماني، طول مدت درمان
و مراقبت‌هاي بعدي پس از درمان در اختيار بيماران قرار بدهد. بيمار بايد
آگاه باشد تا با پزشك همكاري كند.
تغييرات رنگ :
اين تغييرات معمولا به دو صورت است:
1) پررنگي يا لك تيره پوست
2) كم‌رنگي يا سفيدشدن صورت
عوامل
متعددي مي‌تواند روي ميزان و كيفيت رنگدانه‌ها تاثير بگذارد و در پوست ما
تغيير رنگ و لك پديد آورد. اين عوامل عبارتند از: بيماريهاي ارثي و
ژنتيكي، بيماريهاي هورموني، بيماريهاي التهابي، بيماريهاي سوخت و ساز
سلولي، نارسايي كبدي و كليوي، آسم و التهاب‌هاي پوستي مثل ليكن پلان و از
اين قبيل....آسيب يا ضربه به پوست گاهي مي‌تواند لكه‌هايي ايجاد كند مثل
افراد چاقي كه مالش پوست در ناحيه ران‌ها در آنها سبب ايجاد لك در آن محل
مي‌شود يا جوش‌هاي غرور جواني دستكاري شده و كشيدن كيسه زبر در حمام به‌طور
شديد..... مصرف بعضي داروها مي‌تواند ايجاد لك كند مثل داروي ضد مالاريا
كه لك‌هاي قهوه‌اي يا آبي تيره در صورت و يا سقف كام ايجاد مي‌كند و خيلي
مثال‌هاي ديگر. ....سوءتغذيه و كمبود بعضي ويتامين‌ها مي‌تواند سبب ايجاد
لك شود، پس حتما مراقب تغذيه خود باشيد.... لك‌هاي تيره‌اي كه پس از
استفاده از عطرها و ادكلن‌هاي حاوي 5- متوكسي پسورالن و برگاموت و در
معرض نور آفتاب بودن آن ناحيه از پوست ايجاد مي‌شود و لك‌هاي شغلي كه
به‌دليل در تماس بودن با نور آفتاب، روغن‌هاي معدني، آسفالت و... است
..برخي داروها و عوامل شيميايي، بدخيمي‌هاي پوستي و علل تغذيه‌اي مثل كمبود
ويتامين و سوءتغذيه. ...گاهي اوقات در اثر تداخل و تركيب عوامل هورمونال و
نور آفتاب امكان دارد در حاملگي و يا بيماري‌هايي مثل آديسون، رنگ پوست
دچار لك‌هاي تيره شود
لکهای تیره:
ملاسما یا اصطلاحا لک بارداری:
شايع‌ترين
علت لك صورت، لك حاملگي يا ملاسما است كه مشكل بيشتر خانم‌هاي
مراجعه‌كننده براي درمان لك صورت را شامل مي‌شود. اين لكه‌ها به‌صورت قرينه
و قهوه‌اي رنگ هستند. معمولا بعد از بارداري در چهره خانم‌ها ايجاد شده و
پس از زايمان ناپديد مي‌شوند اما ممكن است براي ماه‌ها يا سال‌ها باقي
بمانند.
علت
اصلي لك حاملگي يا ملاسما مشخص نيست ولي در بيشتر موارد با فعاليت‌هاي
هورموني فرد مرتبط است چون اين لك با مصرف قرص‌هاي جلوگيري از بارداري هم
ايجاد مي‌شود. لك حاملگي در موارد نادري ميان خانم‌هاي مجرد و حتي مردان
نيز ديده مي‌شود. استفاده از داروهاي حساس‌كننده به نور آفتاب و اختلال
فعاليت تيروئيد يا تخمدان نيز مي‌تواند دليل ديگري براي پديد آمدن لك‌ها
باشد.
به‌طور كلي دو عامل مهم را ذكر مي‌كنم. اول ژنتيك و دوم تغييرات هورموني كه با اشعه ماوراي بنفش خورشيد تركيب شده باشد. پس
از زايمان معمولا بعد از مدتي خود به خود از بين مي‌روند. در مواردي كه
لك‌ها با مصرف قرص‌هاي جلوگيري از بارداري ايجاد شده باشد، بايد مصرف قرص
قطع شود و البته مدت زيادي طول مي‌كشد تا پس از قطع قرص اين لك‌ها از بين
بروند و حتي ممكن است هرگز به‌طور كامل لك‌ها برطرف نشوند.
براي سرعت‌بخشيدن به روند بهبودي، اقداماتي انجام مي‌دهيم مثل لايه‌برداري خفيف با كمك *مواد شيميايي سطحي، در
بعضي از انواع ملاسما مي‌توان از درمان *ليزر استفاده كرد ولي معمولا
بلافاصله پس از قطع درمان، عود اتفاق مي‌افتد. پس بهترين درمان براي اين
لك‌ها در واقع جلوگيري از تماس با نور آفتاب است كه براي اين كار بايد از
كرم‌هاي ضد آفتاب استفاده كنيد.
کک و مک:
كك
مك يا فركل، لكه‌هاي كوچك قهوه‌اي رنگي هستند كه به دليل توليد بيش از حد
ملانين ايجاد مي‌شوند. در افراد با پوست روشن، موهاي بلوند و چشمان آبي
بيشتر از بقيه افراد ديده مي‌شوند. در مناطقي از پوست كه در تماس با نور
خورشيد است مثل صورت، شانه‌ها و پشت، اين لكه‌هاي كوچك فراوان‌تر و در
تابستان‌ها تعداد، اندازه و عمق كك مك‌ها بيشتر از زمستان است.. كك‌مك‌هايي
كه در سنين پايين شروع مي‌شوند و حتي در زمستان‌ها هم باقي مي‌مانند و يا
آن دسته كك‌مك‌هايي كه در مكان‌هاي غيرمرتبط با اشعه آفتاب ايجاد مي‌شود
بايد حتما از سوي پزشك مورد بررسي قرار بگيرند، چون بيماريهاي خاصي وجود
دارند كه مي‌توانند باعث ايجاد كك مك شوند. معمولا
تركيبات موضعي تجويز مي‌شود كه در درازمدت كك مك‌ها را از بين مي‌برد. اگر
هم درمان موضعي موثر نبود، از ليزر ... prp و...براي از بين بردن آنها كمك
مي‌گيريم.
لک های قهوای در صورت و دست افراد مسن :
اين
لكه‌ها را لك پيري يا لنتيگو مي‌ناميم كه با افزايش سن و به دليل تماس
طولاني‌مدت با نور آفتاب به‌وجود مي‌آيند. هرچه سن بالاتر رود، اين لك‌ها
پررنگ‌تر، زيادتر و گسترده‌تر مي‌شوند و شروع آن از سن 30 تا 40 سالگي است.معمولا
در نمونه‌برداري‌هاي انجام شده تغييرات بدخيمي ديده نشده اما طي سال‌هاي
بعد، اين لك‌ها مي‌توانند به ضايعات بدخيم تبديل شوند. پس بهتر است هرچه
سريع‌تر براي درمانش اقدام شودعموما
آنها را با ليزر یا prp و لایه برداری درمان مي‌كنيم . درمان‌هاي موضعي
مثل كرم‌هاي مخصوص كه لكه‌ها را كم‌رنگ مي‌كند نيز كاربرد دارد، اما بايد
چند ماه از آنها استفاده كرد تا اثرگذار باشد.
راه پيشگيري
راهي
بسيار آسان و مطمئن يعني استفاده از كرم‌هاي ضد آفتاب و جلوگيري از
برنزه‌شدن با استفاده از منابع مصنوعي اشعه ماوراي بنفش ويا برنزه شدن در
آفتاب، مي‌تواند از ايجاد لك‌هاي پيري و يا زياد شدنش پيشگيري كند.
لک های بعد از جوش:
بعضی
از افراد مبتلا به اکنه یا جوش دچار لکه های بعد از بهبود ی جوش میشوند
بطوریکه فرد ابتدا دچار جوش های قرمز یا چرکی میشود و بمرور زمان وقتی جوش
ها خشک میشود لک قهوه ای یا بعضا لک قرمز به جای میگذارد ، خصوصا اگر فرد
جوش خود را دستکاری کند احتمال لک قهوه ای یا لک تیره بعد از جوش زیاد
میشود ، در بسیاری از این افراد این حالت یعنی گذاشتن لک بعد از جوش یک
زمینه یا استعداد ارثی هم دخیل است خصوصا در مورد لکه های قرمز بعد از جوش
این علت یعنی زمینه ژنتیکی مهمتر است چرا که دیده شده افرادی بدون انکه جوش
را دستکاری کنند دچار اسکارها ولکه های قرمز ( وگاها لکه قهوه ای ) بعد از
بهبودی جوش میشوند ، در ضمن نوع جوش هم در گذاشتن لک اثر دارد مثلا جوش
های عمیق و کیستی و چرکی احتمال بیشتری برای گذاشتن لک دارند ، دوام و مدت
جوش هم در ایجاد لک بعد از جوش موثر است مثلا کسی که جوش های صورت خود را
درمان نمی کند ( عدم مراجعه به پزشک ) و جوش ها بمدت طولانی باقی می مانند و
احتمال لک زیاد میشود خصوصا اگر شخص در معرض نور افتاب قرار گیرد این مورد
بیشتر رخ میدهد.
لکه های بعد از زخم یا التهاب پوست :
بعضی
از بیماری های پوستی که بصورت التهاب های پوستی و لکه های قرمز یا قهوه ای
خارش دار اغاز میشوند با مرور زمان بعد از فروکش کردن التهاب پوست لکه های
قهوه ای بر جای میگذارد یا کسانیکه دچار یک زخم در پوست میشوند بعد از
بهبودی التهاب یا زخم پوستی دچار لکه های قهوه ای تیره نامنظم میشوند.
لکهای روشن:
همه
لکه ها تیره و قهوه ای یا مشکی نیستند در بعضی از موارد شخص دچار لکه های
روشن ( کم رنگ تر و روش تر از رنگ پوست خود ) پوستی میشود این لکه میتواند
کوچک در حد میلی متر تا بزرگ در حد سانتی متر باشد و در صورت ویا بدن باشد .
4 نوع معروف و شایعتر از این لکه های روشن و حتی سفید شامل :
البا یا اگزمای افتابی : بصورت
لکه های روشن کمی خشک یا کمی پوسته دار در صورت کودکان یا نوجوانانی که
پوست خشک دارند وزمانی که درمعرض افتاب قرار میگیرند لکه ها ظاهر و بروز
پیدا میکند.
تینا ورسی کالر یا قارچ های سطحی پوست :
که در بعضی مواقع بسیار شبیه البا یا اگزمای افتابی میشود و البته بیشتر
در تنه وگردن و اندام فوقانی وگاها شبیه البا در صورت در هر هر سنی ممکن
است بروز کند.
برص یا ویتیلیگو یا پیسی :
که قبلا توضیحات کامل در موردش دادم و به مرور زمان هم ممکن است بیشتر و
وسیع تر و گسترده تر شود چرا که زمینه وعلت ارثی و ژنتیکی دارد ، در هر سنی
امکان بروز ان وجود دارد و لکه های ان کاملا روش تر از پوست و برنگ سفید (
گاها مثل کاغذ سفید ) است و در مواردی تشخیص ان از دو مورد فوق سخت است و
اکثرا متخصصین پوست این موارد را خوب از هم تشخیص وافتراق میدهند.و
در اخر نووس ها یا لکه های مادرزادی پوست: ، همیشه لکه های مادرزدای تیره و
قهوه ای نیستند گاها روش تر از پوست و گاها کاملا شبیه برص یا پیسی میشوند
و در طفولیت در تنه وگاها صورت بروز میکند و البته نکته مثبت و خوشایند ان
اینست که مثل برص پیشرفت نمیکنند
درمان:
اولین
و مهمترین نکته پرهیز از آفتاب شدید و مداوم و استفاده از ضدآفتاب با SPF
مناسب که توسط پزشک تعیین می شود است .درمان لکهای تیره در افراد مختلف و
بسته به سطحی یا عمقی بودن آن فرق می کند و انتخاب روش مناسب برای هر فرد
به معاینه پزشک بستگی دارد. روشهای درمانی بیشتر به صورت ترکیبی از کلیه روشهاست که بهترین جوابدهی رو در تجربه شخصی من داشته است.انواع کرمهای ضد لک و لایه بردار که بیشتر به صورت ساختنی تجویز می شود ....میکرودم ابریژن ...پیلینگ سطحی اسید میوه حاوی AHA 70%.
مزوتراپی
که با سوزن های بسیار ظریف داروههای لک بر را زیر لایه سطحی پوست تزریق
میکنیم یا لیزر هایی پیشرفته که توانایی نفوذ به لایه زیر اپیدرم را دارند و
بتوانند رنگ دانه های عمقی را تخریب کنند..و در انتها در روشهایی که به
کار بردم یکی از بهترین روشها برای رفع لکها PRP است که جوابدهی عالی دارد
البته انتخاب روش همونطور که گفتم بر اساس فاکتورهای متعددی انجام می شود.
