بازیهای محلی استان لرستان

در این بخش به معرفی برخی از بازی‌های بومی و محلی استان لرستان می‌پردازیم.

*دال پلو:

در این بازی افراد شرکت کننده به 2 گروه تقسیم می‌شوند. در صورتی که تعداد بازیکنان در این بازی فرد باشد، گروهی که یک نفر عضو کمتر دارد به عوض عضوی که کم دارد می‌تواند یک نوبت بیشتر سنگ پرتاب کند. هر گروهی 3 عدد سنگ نسبتا بزرگ به عنوان دال یا نشانه به فاصله 1.5 الی 2 متری پشت سر هم روی زمین قرار می‌دهند، در ضمن گروه مقابل نیز می‌بایست دال‌های خود را درست روبه روی دال‌های این گروه در فاصله مشخصی بنا به توافق دو گروه قرار دهند. برای مشخص شدن گروه شروع کننده بازی به روش تر یا خشک اقدام می‌کنند یعنی یک تکه سنگ را برمی‌داشتند یک طرف آن را خشک و طرف دیگر را تر می‌کردند و هر گروه یک طرف را انتخاب می‌کردند و گروهی که سمت سنگی که داخل زمین قرار گرفته را انتخاب کرده‌اند شروع کننده بازی هستند. پس از مشخص شدن اینکه کدام گروه ابتدا باید تیراندازی با سنگ را شروع کند هر عضوی از آن گروه به نوبت سنگی را به طرف دال‌های گروه مقابل پرتاب می‌کند و فقط در صورتی که یکی از آن‌ها بتواند دالی از گروه مقابل را بزند یا به اصطلاح محلی (بکشد) می‌تواند به عنوان جایزه سنگ دیگری نیز به طرف دال‌های گروه مقابل پرتاب کند. زمانی که تعداد افرادی که در این گروه هستند همگی سنگ‌های خود را پرتاب کردند اگر موفق شوند همه دال‌های گروه مقابل را بیندازند ولی دالی از خودشان بر زمین نیفتد، یک فرو برای آن‌ها محسوب می‌شود. اگر گروهی بتواند هر 3 دال طرف مقابل را بیندازد یک فرو برای او محسوب می‌شود و ضمنا اگر یک یا 2 عدد از دال‌های خودش هم زده شود یک تیل معادل نصف فرو است و برای او محسوب می‌شود. بازی به همین نحو تا زمانی که به حدود و شرایطی که از قبل برای بازی تعیین کرده‌اند برسد، ادامه پیدا می‌کند. این بازی بیشتر در ایام نوروز به ویژه در سیزده بدر و هم چنین در موقعیت‌های مناسبی از قبیل عروسی میان جوانان به اجرا در می‌آید.

*کلورونکی (کلاورکنی):

کلورونکی یکی از محبوب‌ترین بازی‌های محلی است که تعداد بازیکنان آن حتما باید زوج باشد. افراد شرکت کننده به 2 گروه مساوی تقسیم می‌شوند. در گروه اول که هر نفر کلاهی بر سر دارد و یا با دستمالی که چهار طرف آن را گره زده‌اند سر خود را بسته‌اند، به شکل دایره‌وار چهار دست و پا روی زمین می‌نشینند. دسته 6 نفری ایستاده بنای حمله به دسته نشسته را می‌گذارد تا کلاه آن‌ها را بربیایند و در مقابل دسته نشسته نیز به حالت دفاعی درآمده و سعی می‌کنند با زدن قو (به معنی قوزک پا) از خود دفاع کنند. اگر یکی از 6 نفردسته نشسته موفق شود با پا به یکی از افراد ایستاده بزند، دسته ایستاده بازی را باخته و باید به جای گروه نشسته روی زمین قرار بگیرند. در صورتی که یکی از افراد گروه ایستاده موفق به ربودن کلاه رقیب شود، با قدم‌های بلند دوان دوان از میدان بازی دور می‌شود تا کلاه را به دالگه (مکانی دورتر از بازی که افراد قبل از شروع بازی بین خود مشخص و تعیین می‌کنند دالگه می‌تواند یک درخت یا تخته سنگی باشد) بزند. اگر شخص رباینده کلاه موفق شود آن را به دالگه برساند، افراد گروه ایستاده بازی را برده‌اند و دوباره گروه نشسته روی زمین باقی خواهند ماند و اگر فردی که کلاهش را ربوده‌اند موفق شود کلاه خود را پس بگیرد جای 2 گروه با هم عوض خواهد شد.

*خومن چوش:

این بازی بیشتر در شب‌های تاریک انجام می‌شود و تعداد بازیکنان آن نیز باید زوج باشند تا به 2 دسته مساوی تقسیم گردند. یکی از بازیکنان ابتدا چوبی را به همه نشان داده و سپس آن را به نقطه‌ای دور پرتاب می‌کند، سپس همه بازیکنان برای پیدا کردن چوب دستی به تکاپو می‌افتند. هر گاه یکی از هر 2 دسته چوب را بیابد، پایش را بر روی آن قرار داده و فریاد می‌زند خومن چوش (من چوب را پیدا کرده‌ام) و همه بازیکنان به سمت او می‌دوند و گروهی که چوب را پیدا کرده‌اند برنده بازی محسوب می‌شوند و از نقطه‌ای که چوب را یافته‌اند تا نقطه‌ای که چوب را پرتاب کرده‌اند بر دوش گروه بازنده سوار می‌شوند.

*ترفه بازی:

ترفه بازی از جمله بازی‌های زمستانی است که در بین بچه‌های روستا و عشایر لرستان بیشتر متداول و مرسوم است. تعداد بازیکنان آن 10 نفر است که به 2 دسته 5 نفری تقسیم می‌شوند و یک دسته در میان دایره‌ای که به شعاع 5 متر رسم شده می‌ایستند و هر کدام رشته طناب یا کمربندی زیر پای خود قرار می‌دهند و دسته 5 نفری دیگر در بیرون دایره قرار گرفته و مرتب در اطراف افرادی که داخل دایره قرار دارند، می‌چرخند و تلاش می‌کنند کمربندها را از زیر پای آن‌ها بردارند. هر گاه یکی از 5 نفر دسته خارج از دایره موفق به برداشتن کمربند شود، با آن به افراد داخل دایره حمله می‌کند و شروع به زدن آن‌ها می‌کند. افراد داخل دایره که حق ندارند از دایره خارج شوند هنگام فرار از ضربات طرف مقابل سعی می‌نمایند با پا به قوزک پای حریف خارج از دایره بزنند تا خود را از این موقعیت رها کنند. اگر کسی از افراد خارج از دایره بزند، بازی متوقف می‌شود و بازیکنان 2 دسته جای خود را عوض می‌کنند و بازی به همین منوال ادامه می‌یابد. 

*گل زرکی:

تعداد بازیکنان در این بازی از 4 الی 10 نفر و بیشتر هم می‌شود و این بازی بیشتر مخصوص پسران نوجوان می‌باشد و در شب‌های مهتابی و بیشتر در شب‌های تابستانی در زمین صاف و هموار انجام می‌گیرد. افراد به 2 گروه مساوی تقسیم می‌شوند و یک تکه چوبی را به اندازه 20 الی 30 سانتی‌متر انتخاب می‌کنند و محلی را به عنوان الگه در نظر می‌گیرند. بنا به توافق طرفین چوب را به دست یکی از افراد می‌دهند تا آن را به هر جهتی که می‌خواهد پرتاب کند هنگام پرتاب چوب، افراد 2 گروه گوش خود را تیز می‌کنند تا از صدای افتادن آن بفهمند چوب به کجا افتاده است. سپس همگی با سرعت به جستجوی آن می‌روند، ضمنا در حین تلاش برای یافتن چوب، افراد هر 2 گروه همدیگر را زیر نظر قرار می‌دهند تا مبادا یکی از افراد گروه مقابل چوب را یافته و به دالگه برساند. اگر فردی از یک گروه توانست چوب را بیابد و به دالگه برساند، آن گروه برنده است ولی اگر در حین رساندن چوب به دالگه افراد گروه مقابل چوب را از او بگیرند و خودشان به دالگه برسانند آن گروه برنده محسوب می‌شود. 

*جفتو:

معنای این کلمه در اصل جفت 2 می‌باشد. جفت 2 به معنای به صورت جفت جفت دویدن است و بازی به این صورت می‌باشد که 2 نفر محلی را به عنوان مقصد در نظر می‌گیرند و در حضور عده‌ای به عنوان تماشاچی اقدام به دویدن می‌کنند و هر کسی که زودتر به مقصد تعیین شده برسد، برنده محسوب می‌شود. لازم به توضیح است که در گذشته این بازی بین 2 سوار نیز انجام می‌گرفت.