همسو با آماهای عمومی منتشر شده درخصوص گستردگی شیوع بیماری‌های روانی در كشور، آمارهای ارائه شده از سوی سازمان ورزش و جوانان نشان می‌دهد كه «افسردگی شایع‌ترین اختلال روانی میان نسل جوان كشور است».
این را محمدتقی حسن‌زاده رئیس مركز مطالعات وزارت ورزش و جوانان می‌گوید كه البته به گفته او میزان افسردگی در بین دختران بیشتر از پسران است. پیش از این نیز آمارهای ارائه شده جهانی نشان می‌داد ابتلای زنان به افسردگی تا دو برابر بیش از مردان است اما در گزارش انجمن روانشناسی ایران آمده است كه سهم زنان ایرانی از این اختلال روانی، سه تا چهار برابر بیشتر از حد معمول است. استاندارد افسردگی زنان، بین پنج تا هفت درصد است اما با ارقام اعلام شده بین 15 تا 28 درصد زنان ایرانی افسرده‌اند. با یك حساب سرانگشتی، می‌توان افسردگی را خطری جدی تلقی كرد چرا كه زنان نیمی از جامعه را تشكیل می‌دهند و علاوه بر آن، به‌طور مستقیم تربیت كودكان را نیز در خانواده بر عهده دارند.
به گفته مهناز حاجلو كارشناس ارشد روانشناسی بالینی و مولف بیش از 20 جلد كتاب در زمینه‌های گوناگون روانشناختی و روان درمانی: «فرزندان مادران افسرده، هم در زندگی شخصی و هم در زندگی اجتماعی خود دچار مشكلاتی خواهند شد.» آخرین نرخ شیوع اختلالات روانی كه در میان زنان، 26 درصد و در میان مردان 15 درصد اعلام شده است، نشان می‌دهد زنان با اختلافی یازده درصدی بر سكوی نخست ابتلا به افسردگی در كشور ایستاده اند!
هر غصه‌ای، افسردگی نیست
به گفته حاجلو«افسردگی یك بیماری خلقی است. اختلالات خلقی طبقه‌بندی متفاوتی دارد اما چیزی كه باعث می‌شود افسردگی به عنوان یك بیماری خلقی برچسب بخورد مجموعه‌ای از علائم است؛ بی‌حالی، سستی، فقدان انرژی، احساس گناه یا احساس بی‌ارزشی از علائم افسردگی است. كم شدن اعتماد به نفس، تغییر در وزن و وضعیت اشتهای فرد یا وضعیت خواب بی‌عزتی یا از دست دادن علائمی مثل شوق زندگی كه فرد پیش از ابتلا داشته نیز در همین گروه قرار می‌گیرد. گاهی شدت افسردگی به حدی است كه فرد به مرگ فكر می‌كند و احتمال خودكشی وجود دارد. روان‌شناسان می‌گویند برای بررسی افسردگی، فرد باید پنج علامت از این علائم را در یك مدت زمان مشخص دارا باشد و البته مهم‌ترین شرط آن است كه این علائم به عملكرد اجتماعی، تحصیلی، كاری، خانوادگی و... اثر منفی وارد كرده باشد.»
كدام زنان افسرده ترند؟
دكتر سیما فردوسی روان‌شناس در این باره می‌گوید: «سن افسردگی زنان خانه دار معمولا از سن ۳۷ سالگی به بعد است كه به‌دنبال بروز علائم یائسگی تشدید می‌شود، اما در حالی كه زنان طبقه متوسط تا 6 درصد مبتلا به افسردگی می‌شوند، ۲۳ درصد از زنان كارمند در چاه این اختلال روانی اسیر هستند زیرا زندگی آنها سرشار از فشار و اضطراب است.»
به گفته دكتر فردوسی «زن حساس‌تر و عاطفی‌تر از مرد است و وقتی مجبور می‌شود دوشادوش مرد برای تامین مایحتاج زندگی و ازدواج و اشتغال كار كند، فشار اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، روحی و روانی شوهر و فرزندان را در خانه و در جامعه تحمل كند، بیشتر در معرض افسردگی قرار می‌گیرد.» او می‌گوید: «در برخی مناطق از كشور به دلیل رفتارهای بد خانواده و سنت‌های نادرست، برخورد مناسبی با زنان نمی‌شود و میزان افسردگی زنان در این مناطق بیشتر است. اما این موضوع در شهرها حتی شهرهای توسعه یافته نیز دیده می‌شود.وقتی زن باید با حداقل درآمد شوهر مدیریت خانه را به نحو احسن انجام دهد و هرگونه رفتاری را از سوی شوهر یا فرزندان و اطرافیان تحمل كند و سنگ صبور همه باشد اما در مقابل هیچكس به حرف او گوش ندهد، معلوم است كه افسردگی در بین این قشر بیشتر می‌شود.»
ضعف مهارت ارتباطی؛ یك عامل مهم
اما در مقابل، مهناز حاجلو كارشناس ارشد روانشناسی بالینی و مولف بیش از 20 جلد كتاب در زمینه‌های گوناگون روانشناختی و روان درمانی عامل افسردگی زنان را ضعف مهارت‌های ارتباطی می‌داند. او در گفت‌وگو با تهران امروز می‌گوید: «كسی كه حجم زیادی از استرس در نتیجه فقدان كسی یا چیزی را تحمل می‌كند احتمال ابتلا به افسردگی دارد. مثلا سقط جنین یا از دست دادن همسر كه در این حالت اگر فرد مهارت مدیریت بر هیجانش را نیاموخته باشد مثل كامپیوتری كه هنگ می‌كند، زانو به زمین می‌زند، كمرش خم می‌شود و در چاه عمیق افسردگی گرفتار می‌شود.»
زندگی مدرن، انسان‌ها را افسرده‌تر می‌كند
او ادامه می‌دهد: «اختلالات افسردگی یا درون زاد هستند یا برون زاد. عوامل درون زاد شامل زمینه ژنتیكی فعال و اختلالات هورمونی است. كسی كه در خانواده‌اش سابقه اختلال خلقی وجود دارد نسبت به افرادی كه این سابقه فامیلی را ندارند احتمال بیشتری در ابتلا به افسردگی دارد. عامل دیگر تغییر در میزان بعضی از هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های شیمیایی- عصبی مغز است. دانشمندان ثابت كرده‌اند این مواد می‌توانند در بروز اختلالات خلقی تاثیرگذار باشند. البته ما نمی‌توانیم نتیجه‌گیری كنیم كسی كه ژن فعال افسردگی دارد، افسرده می‌شود. بلكه مجموعه‌ای از عوامل سبب افسردگی می‌شود. مثل سطح استرس‌هایی كه در زندگی تجربه می‌كنیم.»
او می‌گوید: «ساختار جامعه ما مردسالار است و ما نمی‌توانیم منكر آن شویم. نوع تبعیضی كه پدران و مادران بین فرزندان می‌گذارند در شكل‌گیری شخصیت آنان موثر است. این امربه دلیل ندانستن و پایین بودن سطح آگاهی است. علاوه بر فرهنگ حاكم بر كل كشور، خرده فرهنگ‌هایی نیز در كشور وجوددارد كه می‌توان گفت در هر فامیل نسبت به فامیل دیگر متفاوت است. همین خرده فرهنگ هاست كه گاهی نگاه به زن در آن ارزشی نیست.» به گفته حاجلو، زندگی شهری در دنیای مدرن امروزی، در كنار پیشرفت تكنولوژی و تلاش هر روزه برای داشتن زندگی مادی بهتر سبب می‌شود تا انسان‌ها بیشتر به چاه افسردگی سقوط كنند. به ویژه آنكه زنان حساس‌ترند، از این رو احتمال بیشتری برای لغزیدن پایشان و سقوط آنها به چاه افسردگی وجود دارد. انگار افسردگی در هر لحظه در كمین زنان ایرانی نشسته است تا سایه سیاهش را بر زندگی آنان بگستراند و آنها باید هر روز برای درامان ماندن از سایه سیاه این اختلال روانی برنامه‌ریزی كنند. سایه سیاهی كه گسترده شدنش می‌تواند كمر یك زندگی را خم كند.
منبع: سلامت نیوز
