علت و درمان زانو درد شدید و مزمن
بسیاری از افراد از زانو درد مداوم شکایت دارند. زانو درد میتواند پی‌آمد صدمه دیدن زانو یا بیماری درگیر کننده این مفصل مانند آرتروز باشد. آسیب دیدن زانو بر تمام رباط‌ها (لیگامان‌ها)، بورس‌ها یا تاندون‌های اطراف مفصل زانو اثر می‌گذارد. از آنجایی که زانو یک مفصل فعال تحمل کننده وزن و دارای ساختاری پیچیده است، بیش از دیگر مفصل‌ها آسیب می‌بیند.در این مقاله ما به بحث علائم و علل درد زانو و درمان آن می پردازیم.
مفصل زانو همچنین یکی از آسیب‌پذیرترین مفصل‌ها در برابر بیماری‌هایی مانند روماتیسم و آرتروز و لوپوس و همچنین پوکی استخوان، به شمار می‌رود.
تشخیص صحیح علت درد زانو در انتخاب یک روند درمان زانو درد مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. دردزانو دلایل مختلفی دارد و درمان زانو درد نیز بسته به تشخیص صحیح پزشک متخصص درد زانو پیشنهاد میشود. فرایند درمان در گستره‌ای از روش‌های ساده‌ی دارودرمانی ، ماساژ درمانی، باندپیچی، نرمش‌های کششی یا تقویتی تزریق تا روش های جراحی می باشد.
علائم همراه با زانو درد
محل زانو درد به ساختار درگیر بستگی دارد. عفونت موجب درد زانو و ورم زانو میشود، در حالی که پارگی مینیسک زانو یا شکستگی استخوان منجر به بروز علائم در فقط و فقط یک ناحیه مشخص میشود.
شدت درد در بازه‌ای از درد ملایم و خفیفی تا درد شدید و غیر قابل تحمل متغیر است.
بعضی از دیگرعلائم مرتبط با زانودرد عبارت‌اند از:
- دشواری در راه رفتن به دلیل ناپایداری زانو
- لنگ زدن به دلیل تحمل درد و ناراحتی
- قفل شدن زانو (ناتوانی در خم کردن زانو)
- قرمزی و تورم
- ناتوانی در دراز کردن زانو
- تورم و خشکی
- قرمزی و احساس داغی زانو
- ضعف یا ناپایداری
- تق تق یا صدا دادن زانو
- ناتوانی در صاف کردن کامل زانو
- حساسیت به لمس کردن زانو
علت و دلایل
در ادامه مشکلاتی که می توانند علت زانو درد باشند، شرح داده می شود.
التهاب تاندون ها :تاندون ها، در زانو و مفاصل دیگر با حرکت مکرر یا شدید ممکن است به شدت دچار التهاب شوند. التهاب تاندون یک آسیب دیدگی ورزشی شایع است که با استفاده بیش از حد از مفصل زانو ایجاد می شود.
کیست بیکر : برآمدگی پشت زانو و درد پشت زانو می تواند کیست بیکر باشد. کیست بیکرحاوی مایعی است که باعث التهاب، سفتی و درد پشت زانو می شود.
آرتروز زانو : این بیماری به دلیل فرسایش مزمن مفاصل و ساییدگی زانو به وجود می آید. از عوارض آرتروز زانو این است که بیمار از درد، ورم مفصلی، آب آوردن زانو و در نهایت کاهش دامنه حرکتی شکوه می کند. این بیماری عموما در بین بیمارانی که اضافه وزن دارد و یا مسن هستند اتفاق می افتد، اگر چه در بین جوانانی که از آسیب دیدگی زانو رنج می برند، نیز می تواند اتفاق افتد. این بیماری رایج ترین دلیل درد زانو است.
آرتریت روماتوئید :آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن بیمار پروتئین های مشخصی را تولید می کند که به مفاصل حمله کنند. این بیماری باعث درد و گرم شدن مفاصل، التهاب مفصل، خشکی مفاصل در صبح و کاهش دامنه حرکتی می شود.
نقرس : این بیماری ناشی از افزایش سطوح اسید اوریک در خون است. مفصلی که بیش از همه تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرد انگشت شست پا است. زانو نیز می تواند تحت تاثیر این بیماری قرار گیرد که منجر به درد، ورم و قرمزی مفصل زانو می شود.
نرمی کشکک زانو :در این بیماری سطح غضروف کشکک زانو نرم می شود. بیمار درد خفیفی را دور کشکک زانوی خود احساس می کند که با پایین آمدن از شیب یا پله و گاهی اوقات با بالا آمدن از پله یا شیب شدت پیدا می کند.
بیماری بورسیت : التهاب هر کدام از کیسه های حاوی مایع (بورس) داخل زانو را بورسیت می گویند. کیسه های مفصلی از مفاصل محافظت می کنند. این بیماری عموما ناشی از حرکات مکرر یا فشار بر زانو بوجود می آید.
عفونت ها : برخی ازعفونت های ویروسی و باکتریال نیز باعث زانودرد می شوند. عفونت باکتریال مفصل زانو باعث درد، التهاب و قرمزی مفصل به همراه تب می شود.
پارگی مینیسک: علت پارگی مینیسک زانو معمولا پیچ خوردگی زانو می باشد. بیمار از زانو درد هنگام صاف کردن پا، قفل کردن زانو، صدا دادن زانو، خالی کردن زانو و ورم زانو شکایت می کند. برای تایید تشخیص پارگی منیسک زانو از آزمایشات ام آر ای یا آرتروسکوپی استفاده می شود.
پارگی های رباط صلیبی و طرفی زانو : پارگی رباط صلیبی منجر به زانو درد، بی ثباتی مفصل زانو و خمیدگی زانو می شود. برای تایید تشخیص مشکل پارگی رباط صلیبی زانو از ام آر ای یا آرتروسکوپی استفاده می شود.
آسیب دیدگی های تاندون کشکک زانو: التهاب یا پارگی تاندون زانو می تواند ناشی از بیماری های مختلفی باشد. این آسیب دیدگی ها منجر به زانو درد شدید، ورم و ناتوانی در حرکت دادن مفصل زانو می شود. با استفاده از معاینه فیزیکی و آزمایش ام آر ای می توان این آسیب دیدگی ها را تشخیص داد.
از دیگر دلایل زانو درد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استئوآرتریت: درد، التهاب و تخریب مفصل ناشی از فرسودگی و تحلیل رفتن مفصل.
التهاب تاندون: درد جلوی زانو که هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها یا بالا رفتن از سراشیبی تشدید میشود.
تومورهای استخوانی: استئوسارکوم دومین سرطان شایع استخوان است و عموماً در زانو بروز می‌یابد.
رگ به رگ شدن یا کشیدگی
استفاده بیش از اندازه
حالت اندامی و وضعیتی نامناسب هنگام انجام فعالیت‌های جسمی
کشیدگی عضلات
علت زانو درد در نوجوانان میتواند به علت کندرومالاسی کشکک، التهاب بورس های اطراف زانو، التهاب تاندون های چهارسر یا التهاب تاندون کشکک و یا علل دیگری ایجاد شوند.
تشخیص
در ادامه به تشریح شماری از علائم متداول درد زانو می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که هر علامت بیانگر کدام یک از علل زانو درد است.
درد جلوی زانو: درد جلوی زانو در اکثر موارد به کشکک زانو مربوط میشود
درد در داخل زانو: درد داخل زانو، یا بخش میانی، معمولاً از علایم پارگی مینیسک میانی، آسیب رباط جانبی داخلی و آرتروز ناشی میشود.
درد در بیرون زانو: درد بیرون زانو، یا بخش جانبی، عموماً از علائم پارگی مینیسک جانبی، آسیب رباط جانبی خارجی، تاندونیت نوار ایلیوتیبیال و آرتروز است.
درد پشت زانو: درد پشت زانو به دلیل تجمع مایع، عارضه‌ی موسوم به کیست بیکر، رخ می‌کند.
درد صبحگاهی: دردی که پس از بیدار شدن از خواب شبانه بروز می‌یابد و به سرعت به دنبال انجام فعالیت‌های ملایم برطرف میشود، معمولاً از علائم آرتروز زانو در مراحل اولیه است.
تورم :یکی از علل احتمالی آسیب دیدن شدید ساختار داخلی مفصل، مثلاً رباط صلیبی پیشین یا شکستگی بالای استخوان درشت نی، است. چنانچه زانو به فاصله چند ساعت تا چند روز پس از صدمه دیدن ورم کند، احتمالاً دلیل نهفته در پس آن به اندازه مورد قبل جدی نیست و میتواند ناشی از پارگی مینیسک یا رگ به رگ شدن رباط باشد.
اما تورمی که پیامد وارد شدن ضربه یا صدمه دیدن مستقیم زانو نباشد احتمالاً، به ترتیب میزان شیوع، از استئوآرتریت، نقرس، آرتروز التهابی یا عفونت مفصل ناشی می‌شو
پایداری زانو : اگر بیمار حس می‌کند که زانوهای‌اش تاب نگهداری وزن او را ندارند، احتمالاً رباط‌هایش آسیب دیده‌اند.
صدا دادن و تق تق زانو : تق تق صدا دادن زانو همراه با درد غالباً در اثر آسیب‌هایی چون پارگی رباط زانو، برای مثال صدمه دیدن رباط صلیبی پیشین، شنیده میشود. خرد شدن یا ساییده شدن یکی از علائم رایج مشکلات غضروف است. در صورت آسیب دیدن غضروف ـ عارضه‌ای موسوم به کندرومالاسی کشکک ـ بیمار با قرار دادن دست روی کاسه زانو و خم کردن این مفصل احساس می‌کند که زانوی‌اش در حال خرد شدن است. احساس ساییده شدن زانو نیز میتواند علامت ابتلا به ارتروز زانو باشد
اغلب از پرونده پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش های تشخیصی برای کمک به تشخیص علت زمینه ای زانو درد و رفع زانو درد استفاده می شود. در طول معاینه فیزیکی پزشک طریقه راه رفتن بیمار (راه رفتن) را ارزیابی کرده زانوها را در حالات مختلف و برای بررسی وجود تورم، قرمزی، تراز نبودن و نشانه های آسیب دیدگی (به عنوان مثال بورسیت و بریدگی) معاینه می کند. مفاصل پاها، لگن و دیگر مفاصل بدن (به عنوان مثال مچ پا ها و دست ها) هم مورد معاینه قرار می گیرند.
آزمایش های تشخیصی که ممکن است انجام شوند عبارتند از آزمایش های تصویربرداری (به عنوان مثال اشعه ایکس و ام آر آی)، آزمایش های خون، کشیدن آب زانو (آسپیراسیون مفصل) و آرتروسکوپی. می توان از آزمایش های اشعه ایکس و در برخی موارد توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) برای تشخیص شکستگی ها، دررفتگی ها و تغییرات مفصل زانو که بر اثر آرتروز بوجود آمده اند استفاده کرد.
راه و روش های درمان
اغلب درمان زانو درد شدید به علت بوجود آوردنده آن بستگی دارد. درمان درد زانو ممکن است شامل استراحت، استفاده از کمپرس یخ و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی برای تسکین درد باشد. سایر روش ها شامل مگنت تراپی، شاک ویو تراپی، استفاده از بریس، فیزیوتراپی، تزریق و مانند آن می شود. در صورت عدم پاسخ دهی به روش های غیر جراحی، یا حاد بودن شرایط روش های جراحی به کار گرفته می شوند. در ادامه به شرح انواع راه ها و روش های درمان آرتروز زانو و درد آن می پردازیم.
اقدامات اولیه
• چند روز استراحت دادن به زانو و خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین در درمان آرتروز زانو موثر است .
• قرار دادن یخ روی زانو برای کاهش درد و تورم و درمان درد زانو . یخ را باید هر 3 یا 4 ساعت یک بار به مدت 15 تا 20 دقیقه برای 2 تا 3 روز یا تا زمان از بین رفتن درد روی زانو گذاشت.
• بستن زانو. بستن زانو با باند کشی جهت جلوگیری از افزایش ورم یا حمایت کردن از زانو
• بالا آوردن زانو با قرار دادن بالش زیر پاشنه هنگام نشستن یا دراز کشیدن برای کاهش تورم
مصرف دارو و مکمل
داروهایی که میتوان برای درمان آرتروز استخوان و درمان درد مفصل زانو مصرف کرد شامل داروهای بدون تجویزی مانند استامینوفن،آسپیرین وایبوپروفن است علاوه برقرص تعدادی ازافراد ازکرم ها،اسپری ها وپمادهای بی حس کننده برای کاهش درد به صورت مستقیم بروی مفصل استفاده. علاوه برداروهای فوق تعدادی ازافراد از مکمل های طبیعی استفاده میکنند این مکمل های شامل گلوکوزامین وکندروتین قبل ازمصرف این نوع ازمکمل ها حتما با پزشک مشورت کنید که باعث ایجاد عوارض جانبی وواکنش با داروهای دیگر دربدن نشود.
زانوبندها و بریس ها
بستن بریس و زانو بند مخصوص باعث میشود تا آسیب دیده‌ترین بخش زانو فشار ناشی از وزن بدن را تحمل نکند و در نتیجه توانایی حرکتی بیمار بهبود یابد و بتواند مسافت بیشتری را با تحمل درد کمتر راه برود. بریس‌های زانو در پایدار کردن زانو مؤثراند و فشار وارده بر روی مفصل زانو را کاهش می‌دهند. در مجموع بستن این زانوبندها در صورت ضعف یا لرزیدن زانو مفید است.
حرکات اصلاحی
نرمش‌های تقویتی مناسب برای رفع زانو درد بخش ضروری و حیاتی برنامه توان‌بخشی تقریباً تمام مشکلات زانو محسوب می‌شوند. عضله‌ها به سرعت پس از آسیب دیدن زانو یا بروز درد در این مفصل رو به ضعیف شدن می‌گذارند و در نتیجه مشکل تشدید میشود و دوره بهبود طولانی‌تر میشود.
تزریق
تزریق کورتیزون باعث کاهش درد به صورت موقت میشود این تزریقات باعث کاهش سریع درد میشود اگرچه باید این تزریق را چند باردریک سال انجام داد چون تزریق بیشتر باعث ضعیف شدن ماهیچه ها میشود به دلیل اینکه کورتیزون ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد پس این تزریق باید با تجویز پزشک انجام شود . بعدازتزریقات مکرر ممکن است غضروف ازبین بروند. بنابراین این تزریق باید بااحیتاط درمفصل زانو انجام شود
کفش و کفی طبی
کفش یا کفی مناسب به کاهش فشاری که بر زانوها وارد می شود و عوارض زانو درد ناشی از آن کمک می کند. کفش های ورزشی استاندارد یا کفش طبی برای افراد مبتلا به زانودرد شدیدا توصیه می شود.
فیزیوتراپی
ممکن است از فیزیوتراپی ( به عنوان مثال آلتراسوند، تحریک الکتریکی، سرما درمانی، درمان دستی و تمرینات کششی) برای کاهش زانو درد و التهاب استفاده شود. فیزیوتراپی می تواند باعث تقویت عضلات و کاهش اصطکاک در درون زانو شود و با کمک به آموزش مکانیک درست بدن به بیمار خطر عود بیماری را کاهش دهد.
جراحی
زمانیکه درمان های غیر جراحی باعث کاهش درد نشود ونتیجه بخش نباشد انجام جراحی نیازاست. این جراحی ها شامل موارد زیراست :
هنگامی که روش های درمانی مثل حرکت های ورزشی، کنترل وزن، و مصرف دارو نتوانند باعث کاهش درد مفصل زانوی بیمار شوند، ممکن است نیاز به استفاده از عمل جراحی وجود داشته باشد. انتخاب های قابل استفاده در این بخش به شرح زیر هستند:
آرتروسکوپی
آرتروسکوپی زانو تکنیکی است که برای تشخیص و درمان مشکلات مفصل زانو استفاده می شود. در طول درمان، جراح یک شکاف بسیار کوچک در مفصل ایجاد کرده و از طریق آن یک لوله بسیار کوچک به نام آرتروسکوپ را به محل زانو وارد می کند. به این ترتیب امکان مشاهده داخل مفصل از طریق صفحه نمایش ایجاد می شود. در ادامه جراح می تواند مشکلات احتمالی مفصل را بررسی کرده و در صورت لزوم مشکلات شناسایی شده را با استفاده از ابزارهای کوچک موجود در آرتروسکوپ درمان کند.
عمل جراحی آرتروسکوپی زانو از روش های درمانی دارای حداقل سطح تهاجم است که امکان استفاده از آن برای تشخیص قابل اتکا و صحیح مشکلات زانو وجود دارد. مزیت اصلی این روش درمانی این است که شما می توانید پس از درمان بدون درد به زندگی عادی خود ادامه داده و حرکت های کامل زانو را در اختیار داشته باشید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جراحی آرتروسکوپی زانو می توانید مقاله عمل جراحی آرتروسکوپی زانو را در همین سایت مطالعه فرمایید.
استئوتومی
در این روش درمانی بخش هایی از استخوان بالا یا پایین مفصل آسیب دیده برداشته می شوند و سپس در یک موقعیت بهتر قرار می گیرند. این روش معمولاً زمانی استفاده می شود که فرسایش غضروف در یک بخش از مفصل ایجاد شده باشد. متاسفانه، موفقیت آمیز بودن این روش درمانی با افزایش شدت ابتلا به آرتروز و ناهنجاری ایجاد شده به خاطر آن کاهش پیدا می کند.
جایگزینی زانو
جایگزینی بخش های مختلف یا کامل زانو می تواند به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی آن کمک موثر کند. این روش درمانی باعث تجدید ساختار سطح مفصل آسیب دیده با ایمپلنت های فلزی و پلاستیکی می شود. جایگزینی زانو می تواند به فرد کمک کند فعالیت های عادی روزمره خود همچون بالا رفتن از پله، پوشیدن کفش ها، بلند شدن از روی صندلی و سایر فعالیت های مانند آن را با درد کمتر انجام دهد. این روش درمانی همچنین به شما اجازه می دهد به راحتی فعالیت های کاری خود را مجدداً از سر بگیرید.
اولتراسوند درمانی یکی از روش‌های درمانی است که معمولاً از آن در فیزیوتراپی استفاده میشود. از روش اولتراسوند درمانی برای گرمادهی عمقی به بافت‌های نرم بدن استفاده میشود. این بافت‌ها عبارتند از عضلات، تاندون‌ها، مفاصل و رباط‌ها (لیگامان‌ها). رفع زانو درد با دستگاه اولتراسوند را نباید با اولتراسوند تشخیصی (سونوگرافی) اشتباه گرفت، چرا که از اولتراسوند تشخیصی تنها برای دیدن داخل بدن استفاده میشود، مانند چک کردن جنین در طول دوران بارداری.
در صورتی که حرکت دادن زانو در خارج از محدوده‌ی حرکتی آن موجب پاره شدن مینیسک زانو و یا پارگی رباط یا آسیب‌های دیگر در زانویتان شده باشد، ممکن است در پشت زانوی خود احساس درد کنید و زانویتان صدای تق‌تق بدهد. در صورتی که آسیب‌دیدگی شما شدید باشد، به رسیدگی فوری پزشکی نیاز دارید. در صورتی که زانوی شما دررفته است یا در زانوی خود احساس عدم ثبات می‌کنید، به هیچ وجه روی آن فشار نیاورید.
در هر موردی، روش درمان درد پشت زانو به علت ایجاد کننده‌ی آن بستگی دارد. برای مثال در صورتی که شما دچار آسیب جزئی رباط PCL یا آسیب مینیسک از درجه متوسط شده باشید، پزشک شما احتمالا انجام ورزش زانو درد را تجویز می‌کند.
پزشک برای درمان آسیب‌های بسیار جزئی، استراحت کردن و گذاشتن کمپرس سرد را تجویز می‌کند یا از شما می‌خواهد که تا زمان بهبودی زانو از زانوبند طبی استفاده کنید.
پارگی‌های کامل PCL معمولا نیاز به انجام جراحی زانو برای ترمیم یا بازسازی رباط دارد.
ممکن است شما بعد از جراحی نیاز به انجام یک دوره فیزیوتراپی داشته باشید تا بتوانید مانند قبل، به طور عادی، از زانوی خود استفاده کنید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جراحی تعویض مفصل زانو می توانید مقاله عمل جراحی تعویض مفصل زانو را در همین سایت مطالعه فرمایید.
درمان بسیار مناسب درد زانو و دردهای جسمانی با
روغن ضد درد ریحان آرترینا
