سپندارمذگان:
روز پنجم هر ماه موسوم است به سپنته آرمئیتی که چهارمین امشاسپند در دین زرتشت است، که در پهلوی "سپندازمذ" گفته شده که به معنی فروتنی است، سپندارمذ، روز پنجم هرماه و ماه دوازدهم سال است، از طرفی چون این امشاسپند سومین امشاسپند بانوست و به دلیل مقام بزرگی که زن در کیش مهر دارد این روز به نام و مخصوص زنان بوده و جشنی که در این روز برگذار می شده به سپندارمزگان معروف است، نامهای دیگر آن مردگیران، مژدگیران می باشد.
ابوریحان بیرونی می نویسد: اسفندارمذ ایزد موکل بر زمین و ایزد حامی و نگهبان زنان پارسا و درستکار است، به همین مناسبت این روز عید زنان به شمار می رود و در زمان ابوریحان این رسم وجود داشته.
در این روز مردان به جهت گرامی داشت مقام زن در کردگار به آنها هدیه می دادند، این جشن تنها بخشش هدایا نبوده بلکه در این روزها زنان فرمانروایی می کردند و مردان از آنها اطاعت می کردند، به این دلیل به این روز مردگیران می گفتند که در این جشن زنها می توانستند با آزادی و اختیار خویش مرد زندگی خود را انتخاب کنند.
سپندارمذ: در اوستا سپند آرمیتی و در پهلوی سپندارمت یا سپندارمد و در فارسی سپندارمذ یا اسفند مرکب است از دو جزء سپند به معنی ورجاوند و آرمیتی که معنی اندیشه و فداکاری و بردباری و سازگاری و فروتنی می دهد، در پهلوی معنی این ترکیب را خرد کامل نوشته اند.
در گاهان، غالبا جزء دوم آن آرمیتی به تنهایی آمده و یکی از فروزه های مزدا اهوره است، اما در اوستای نو، سپندارمذ نام یکی از امشاسپندان است که در گروه سه گانه امشاسپند بانوان سپندار مذ،خرداد و مرداد جای دارند و از نمادهای مادر خدایی اهوره مزدا به شمار می رود، این امشاسپند بانو در جهان مینوی نماد دوستداری و بردباری و فروتنی اهوره مزدا و در جهان استومند، نگهبان زمین و پاکی و باروری و سرسبزی آن است، او دختر اهوره مزدا است و ایزد بانوان آبان اردویسور اناهیت و دین و اشی از یاران و همکاران او هستند و ترومیتی دیو ناخشنودی و خیره سری و یکی از بزرگان دیوان دشمن اوست، در گاهان از سپند آرمیتی چون پرورش دهنده آفریدگان یاد میشود و از طریق اوست که مردم برکت میابند، مزدا اهوره او را آفریده است تا رمه ها را مرغزارهای سرسبز ببخشد، در اوستای نو، او دارنده ده هزار داروی درمان بخش است و نام او معمولا مترادف با زمین آمده است.
