یكی از دردسرهای شایع بارداری ویار است كه به‌خصوص در ماه‌های اول به طرز شدیدی خود را نشان می‌دهد.
اخبار مربوط به سلبریتی‌ها خیلی زود پخش می‌شود. درست مثل خبر بارداری مهناز افشار كه به قول خودش در 38 سالگی انتظار معجزه زندگی‌اش را می‌كشد. بهمن فرمان‌آرا در یكی از مصاحبه‌های اخیرش گفته بود: «خب، ازدواج كرده و همه زن‌ها باردار می‌شوند، چرا باید خبر هیجان‌انگیزی باشد؟» شاید بارداری یك بازیگر خبر هیجان‌انگیزی نباشد ولی بهانه‌ای است تا در مورد بارداری در سنین بالای 35 سال و وضعیت ویژه مهناز افشار با دكتر كتایون برجیس، متخصص زنان و نازایی گفت‌وگو كنیم تا به این وسیله خانم‌هایی كه وضعیتی مشابه با وضعیت خانم افشار را دارند، نسبت به شایعاتی كه در این مورد وجود دارد، آگاه‌تر شوند. راستی، آخرین خبر هم اینکه فرزند مهناز افشار دختر است. مبارک باشد خانم افشار.
گریم، فرزندش را به خطر می‌اندازد؟
برای اینكه یك بازیگر در چشم بیننده فیلم بتواند بازی باورپذیری را ارائه كند، لازم است ظاهری متناسب با شخصیت فیلمنامه داشته باشد. علاوه بر این شباهت ظاهری به نقشی كه قرار است بازی شود به نزدیك شدن حسی بازیگر با نقشش هم كمك فراوانی می‌كند. از همین رو گریم در كارهای سینمایی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌كند و هیچ بازیگری بدون گریم مقابل دوربین ظاهر نمی‌شود. گاهی تفاوت ظاهری بازیگر با نقشی كه بازی می‌كند، زیاد است و تنها یك گریم سنگین می‌تواند این فاصله را پر كند. مهناز افشار به عنوان یك بازیگر نمی‌تواند از زیر بار مسئولیت بازیگری شانه خالی كند و ناچار باید گریم شود اما با توجه به شرایط تازه و بارداری او گریم برای او و جنینش خطری ایجاد نمی‌كند؟
دكتر كتایون برجیس: بعضی‌ها فكر می‌كنند اگر یك زن باردار از لوازم آرایشی استفاده كند یا موهایش را رنگ كند، حتما دچار سقط جنین خواهد شد. این حرف آن قدر جدی گرفته می‌شود كه بعضی آرایشگرها برای فرار از مسئولیت سقط جنین حاضر نمی‌شوند موی زن باردار را رنگ كنند. اما واقعیت این است كه تاكنون هیچ تحقیق مدونی مبنی بر اینكه مواد موجود در لوازم آرایشی باعث سقط جنین می‌شود، صورت نگرفته است. ممكن است این شایعه پیرامون یك فكت علمی دیگر شكل گرفته باشد؛ به‌طور كلی در سه‌ماهه اول بارداری مادر نباید با هیچ نوع مواد شیمیایی سر و كار داشته باشد. هرگونه تماس با مواد شیمیایی ریسك بارداری را افزایش می‌دهد. حتی یك خانم باردار در سه ماهه اول بارداری اجازه مصرف دارو هم ندارد مگر در موارد استثنایی كه آن هم تحت كنترل شدید پزشك متخصص قرار می‌گیرد. از آن جایی كه مواد تشكیل‌دهنده لوازم آرایشی و رنگ و مش مو اغلب مواد شیمیایی هستند، این تصور به وجود آمده است كه خانم باردار نباید از آنها استفاده كند. بنابراین بهتر است خانم افشار هم در سه ماهه اول بارداری‌شان حتی‌الامكان روی صندلی گریم ننشیند. البته بعد از گذشت سه ماهه اول بارداری كه دوران حساسی است، حساسیت بیش از حد روی این موضوع دیگر ضرورتی ندارد چون طی این مدت ارگان‌های داخلی جنین تشكیل شده است و بعد از آن دیگر فقط باید رشد كند بنابراین اگر خانم افشار از دوره حساس سه ماهه اول بارداری به سلامت عبور كند، دیگر گریم شدن و رنگ كردن مو خطری را متوجه خودش و جنینش نخواهد كرد.
كار شبانه‌روزی برای جنین خطر دارد؟
بازیگری از شغل‌های سخت به شمار می‌آید چون هیچ زمان مشخصی برای این كار وجود ندارد و در هر ساعتی از شبانه‌روز ممكن است لازم باشد بازیگر جلوی دوربین برود. این مسئله از اقتضائات شغل بازیگری است. شایعه‌ای بر سر زبان‌ها افتاده بود كه تولید سریال «عشق تعطیل نیست» _كه مهناز افشار در آن نقش یكی از شخصیت‌های اصلی را بازی می‌كند_ به دلیل بارداری او متوقف شده است. او بعدا طی یك نوشته در حساب كاربری اینستاگرامش توضیح داد دلیل توقف فیلمبرداری این بوده كه عوامل فیلم می‌خواهند بازخوردهای مردم را پس از پخش ببینند و ادامه سریال را با توجه به نظرات مردم پیش ببرند. اما گذشته از این فیلم آیا بیدارخوابی‌های طولانی و آفیش‌های مستمر و اساسا این همه تحرك كه جزء ملزومات بازیگری است، برای سلامت خودش و جنینش مشكلی به وجود نمی‌آورد؟
دكتر كتایون برجیس: قطعا فعالیت جسمانی مادر در دوران بارداری با پیش از آن كاملا متفاوت است. خانم افشار باید محدودیت‌های تازه خود را بشناسد و براساس آن كار خود را ادامه دهد. معیار مشخصی برای میزان فعالیت جسمانی نمی‌توان تعیین كرد چون بعضی‌ها آدم‌های كم‌تحركی هستند و اگر تا سر كوچه هم پیاده‌روی كنند، زود خسته می‌شوند ولی بعضی‌های دیگر ممکن است فعال بوده و مدام در حال جنب و جوش و ورزش باشند. هر كسی بنا به نُرم‌های خودش سنجیده می‌شود. تنها گفته می‌شود كه تحت تاثیر فعالیت جسمی، ضربان قلب مادر می‌تواند از حداقل 10 تا حداكثر 30 ضربه افزایش داشته باشد و نه بیشتر بنابراین اگر مهناز افشار احساس می‌كند دچار خستگی شده است باید بلافاصله استراحت كند حتی اگر سر فیلمبرداری باشد باید زمانی را برای دراز كشیدن و تجدید قوا اختصاص دهد. بعد از اینكه احساس كرد توان جسمی برای ادامه كار را دارد به سر صحنه بازگردد.
خستگی مفرط و فعالیت جسمانی شدید برای جنین به هیچ‌وجه خوب نیست چراكه ممكن است زمان تولد 200 تا 400 گرم از وزن طبیعی نوزاد بكاهد كه خطرناك است و سلامت نوزاد را مستقیما تهدید می‌كند. این مسئله طبیعتا در سه‌ماهه اول كه ارگان‌های داخلی جنین شكل می‌گیرد، حساسیت بیشتری دارد اما حتی با پایان سه ماهه اول چیزی از اهمیتش كم نمی‌شود و در تمام طول بارداری خانم بازیگر باید حواسش به خستگی و میزان فعالیت‌هایش باشد. به‌ویژه در سه ماهه آخر فعالیت شدید خطر زایمان زودرس را به دنبال می‌آورد و باعث لكه‌بینی می‌شود. اما این تصور كه به‌طور كلی تحرك باعث سقط جنین می‌شود، پایه علمی محكمی ندارد چراكه سقط جنین تا 90 درصد ژنتیكی است و ربط مستقیمی با تحرك بدنی مادر ندارد بنابراین اگر مهناز افشار از خودش در برابر خستگی مفرط مراقبت كند و استراحت كافی داشته باشد، بازیگری برایش خطری به وجود نخواهد آورد.
معمولا خانم‌ها برای روزهای پایانی بارداری و در دورانی كه قرار است رفت‌وآمدهای خانوادگی به‌خاطر به‌دنیا آمدن فرزند شكل بگیرد، برای استفاده از لوازم آرایشی بسیار مشتاقند. اتفاقا این خواسته، امكان‌پذیر است و با خیال راحت می‌توانند از لوازم آرایشی یا رنگ مو استفاده كنند. خانم مهناز افشار هم به‌عنوان یك بازیگر می‌تواند از همین موضوع استفاده كند. معمولا توصیه می‌شود خانم‌های باردار تغییرات ناگهانی عجیب و غریبی در فعالیت‌های روزمره زندگی‌شان ندهند، یعنی سعی كنند ریتم مشخص قبل از بارداری را برای خود حفظ كنند.
خانم بازیگر چه باید بخورد؟
غذا خوردن بیرون از منزل محدودیت‌هایی با خود دارد؛ مثلا یك كارمند اگر از منزل غذا نبرده باشد، همان غذایی را خواهد خورد كه اداره آن را در اختیارش می‌گذارد. گزینه دیگر كه علم پزشكی مدت‌هاست آن را گزینه مردود می‌داند، تلفن كردن به یكی از فست‌فودی‌هاست كه غذای جمع و جور و بی‌دردسری ارسال كنند. مهناز افشار حالا علاوه بر خودش باید به فكر موجود دیگری هم باشد و بیش از پیش به غذایی كه برای خوردن انتخاب می‌كند، فكر كند بنابراین ممكن است نتواند غذایی را كه سر صحنه برای سایر عوامل تهیه می‌شود، میل كند. آیا این مسئله وضعیت سلامت او و جنین را با مشكلی روبه‌رو نمی‌كند؟
دكتر كتایون برجیس: اهمیت تغذیه در دوران بارداری بسیار بیشتر از حالت عادی است و به هیچ‌وجه نباید در مورد آن سهل‌انگاری كرد. اگر مهناز افشار می‌خواهد كودك سالمی داشته باشد و دوران بارداری را با انرژی كافی و به سلامت پشت سر بگذارد، باید روی غذاهایی كه می‌خورد، حساسیت به خرج دهد.
* او باید دور غذاهای حجیم مثل فست‌فودها را یك خط قرمز بكشد.
* هر چهار ساعت یك‌بار یك وعده غذایی كم‌حجم میل كند.
* در طول هفته مجاز به خوردن تنها 340 گرم تن ماهی است. تقریبا هفته‌ای دوبار می‌شود ولی حتی‌الامكان از این هم كمتر ماهی تن مصرف كند.
* به‌طور كلی بارداری در 38 سالگی بارداری پرخطر به شمار می‌رود بنابراین باید مراقب فشار خون و دیابت بارداری باشد. مصرف بیش از حد نمك و مواد خوراكی شیرین می‌تواند مشكل‌ساز شود.
* در طول روز می‌تواند حداكثر سه فنجان مواد كافئین‌دار مثل چای، قهوه و نسكافه بنوشد. بیشتر از این مقدار احتمال سقط ایجاد می‌كند.
* از تمام گروه‌های غذایی باید به مقدار مشخص و مطابق تجویز متخصص تغذیه در برنامه غذایی روزانه‌اش بگنجاند.
* در صورتی كه آفیش باشد باید خوراكی‌های لازم را همراه خودش ببرد یا سفارش دهد برایش ارسال كنند. تسلیم شرایط شدن در بارداری خطرناك است.
ویار مهناز افشار شدید است؟
یكی از دردسرهای شایع بارداری ویار است كه به‌خصوص در ماه‌های اول به طرز شدیدی خود را نشان می‌دهد. گفته می‌شود افرادی كه در سنین بالای 35سال باردار می‌شوند، ویار شدید‌تری هم دارند. با توجه به اینكه مهناز افشار 38 ساله است آیا این بیماری روزانه در صورت شدت پیدا كردن مانع كارش نمی‌شود یا شرایط سخت را برایش سخت‌تر نمی‌سازد؟
دكتر كتایون برجیس: این شایعه كه بارداری در سن بالا باعث می‌شود تا مادر ویار شدید‌تری داشته باشد، درست نیست. حالت تهوع در دوران بارداری یك امر شایع است كه همه مادران آن را تجربه می‌كنند؛ حالا بعضی كمتر و بعضی بیشتر. گمان می‌رود مسئله تهوع بارداری برای مهناز افشار اهمیت بیشتری هم داشته باشد چون در صورتی كه سر كارش باشد حالت تهوع مانع از ایفای نقش خواهد شد. دو نكته اصلی در این رابطه وجود دارد كه می‌تواند باعث تخفیف حالت تهوع شود؛ یكی از دلایل به وجود آمدن حالت تهوع، خوردن غذاهای نامناسب است. غذاهای نامناسب را همه می‌شناسند. فست‌فودها در راس گروه غذاهای مضر قرار می‌گیرند. خانم افشار باید به‌طور كلی خوردن غذاهای پرحجم را كنار بگذارد تا بتواند از پس مسئولیت‌هایش بربیاید. نكته دیگر این است كه قبل از خواب یك خوراك خشك (كه دوست دارد) روی پاتختی و در فاصله كمی از تخت بگذارد. بلافاصله بعد بیدار شدن از خواب و قبل از بلند شدن از بستر، آن را میل كند و بعد از جایش بلند شود. رعایت این دو نكته ساده تا حد زیادی مانع از تشدید حالت تهوع روزانه می‌شود.
این شغل با اعصاب بازی می‌کند؟
زندگی یك موجود زنده در بطن مادر یك امر عادی نیست و دلواپسی‌هایی را برای مادر به وجود می‌آورد، خاصه اینكه ماجرای بارداری و تولد ریسك هم داشته باشد. طبق مكاتب آمریكایی بارداری بعد از 35 سالگی پر خطر است، ولی در كشور ما سن بارداری پر خطر را 38 سال اعلام كرده‌اند، یعنی درست سنی كه مهناز افشار در آن باردار شده است. علاوه بر استرس بارداری پر خطر ممكن است بازی در صحنه‌هایی كه هیجان بالایی را می‌طلبد، بر شدت استرس بیفزاید. آیا تحمل این میزان استرس برای مادر و جنین مشكلی در پی نخواهد داشت؟
دكتر منیژه شهبازخان (روانشناس): همه كسانی كه باردار می‌شوند در طول بارداری‌شان با استرس‌های گوناگونی دست و پنجه نرم می‌كنند كه این موضوع یك امر طبیعی است؛ چه مادر 20 سال داشته باشد چه 40 سال! اما عوامل متعددی می‌توانند بر نگرانی‌ها دامن بزنند و مادر را دچار استرس‌های شدید كنند، طوری كه از بارداری هیچ لذتی نبرد. اغلب این افراد سال‌ها بعد از به دنیا آمدن فرزندشان هم با یادآوری روزهای بارداری می‌گویند حتی تصورش هم اوقات‌شان را تلخ می‌كند! یكی از فاكتورهای نگرانی، خطرناك بودن بارداری برای مادر یا نوزاد است. خانم افشار هم مثل بقیه مادران بالای 38 سال برای پیشگیری از این نوع استرس می‌تواند تست آمینیوسنتز بدهد. مقدار كمی از آب پیرامون نوزاد را با سرنگ می‌كشند و تشخیص قطعی سلامت یا مشكل نوزاد را به مادر اعلام می‌كنند.
این تست یك آزمایش معتبر علمی است و نگرانی برای سلامت نوزاد را یك بار برای همیشه برطرف می‌كند، ضمن اینكه خطری هم برای مادر ندارد. فقط یكی، دو روز پس از انجام آمینیوسنتز لازم است مادر استراحت داشته باشد و كمتر فعالیت كند اما شغل خانم افشار نمی‌تواند مشكلی برای جنین به وجود بیاورد چون بسیاری از مشاغل دیگر هستند كه همین قدر (یا بلكه بیشتر) به مادر استرس می‌دهند مثلا یك پرستار باردار بنا به شرایط شغلی‌اش ممكن است تحت فشار استرس قرار بگیرد یا یك مددكار اجتماعی كه با غم‌ها و مشكلات مردم روبه‌رو می‌شود، قطعا در مواقعی بسیار ناراحت یا پریشان می‌شود بنابراین ایشان می‌توانند از این جهت با خیال راحت و بی‌دغدغه به فعالیت حرفه‌‌ای‌شان ادامه دهند.
