ساعت ۲۴- یك پژوهش انجام شده كه منابع مالی آن از سوی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناران وابسته به نهاد ریاست جمهوری تامین و به سیله خسرو رشید دكترای روانشناسی دانشگاه بوعلی سینای همدان انجام شده است، «رفتار پرخطر در بین دانشآموزان نوجوان دختر و پسر شهر تهران» را اندازهگیری كرده است. بر اساس نتایج این پژوهش كه در فصلنامه علمی – پژوهشی رفاه اجتماعی شماره ۵۷ منتشر شده است.
یافتههای پژوهش
به گزارش ساعت 24،یافتههای به دست آمده در زمینه توزیع فراوانی ویژگیهای جمعیتشناختی نمونههای مورد بررسی نشان میدهد كه رده سنی نوجوانان مورد بررسی میان ۱۵ تا ۱۸ سل بود كه ۵۰ درصد آنها (۵۱۱ نفر) دختر و ۵۰ درصد (۵۱۱ نفر) پسر بودند. از این میان، ۳۱.۹ درصد ۱۵ ساله، ۳۰.۸ درصد ۱۶ ساله، ۲۸.۷ درصد ۱۷ساله و ۸.۶ درصد ۱۸ ساله بودند. همچنین از قومیت های گوناگون فارس، آذری، لر، كرد و سایر موارد در نمونه بررسی وجودداشتند. میزان همهگیری ر فتارهای پرخطر در میان نوجوانان دانشآموز مورد بررسی به طور كلی و جداگانه برای هر جنس در جدول شماره ۱ آمده است.
بر اساس یافتههای ارایه شده در حدول تجربه كشیدن قلیان با ۵۱.۵ درصد، تجبره كشیدن سیگار با ۳۵.۲ درصد، تجربه رابطه جنسی با میل خود با ۳۰.۴ درصد، كتكاری در بیرون از خانه (جز مدرسه) با ۲۸.۱ درصد و تجربه مصرف الكل با ۲۷.۴ درصد به ترتیب همهگیرترین رفتارهای پرخطر در میان دانشآموزان مورد بررسی بودند. همچنین تجربه مصرف كراك و هرویین هر یك با ۱.۵ درصد، تجربه مصرف كوكایین با ۲ درصد، تجربه مصرف متادون با ۲.۹ درصد و تجربه مصرف تریاك با ۳.۳ درصد به ترتیب كمترین میزان شیوع رفتارهای پرخطر را در میان دانشآموزان مورد بررسی دارند.
توزیع درصد فراوانی رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان پسر و دختر
نوع رفتار پرخطر
|
پسر
|
دختر
|
كل
|
داشتن چاقو و... بیرون خانه (جز مدرسه)
|
۲۱.۹
|
۹.۴
|
۱۵.۶
|
همراه داشتن چاقو و پنجه بوكس در مدرسه
|
۲.۴
|
۷.۹
|
۱۴.۱
|
كتككاری در بیرون از خانه (جز مدرسه)
|
۳۶.۹
|
۱۹.۴
|
۲۸.۱
|
كتككاری در مدرسه در ۱۲ ماه گذشته
|
۳۴.۲
|
۱۸.۳
|
۲۶.۲
|
رابطه جنسی اجباری
|
۱۷.۱
|
۱۲.۶
|
۱۴.۸
|
اقدام به خودكشی در ۱۲ ماه گذشته
|
۹.۱
|
۱۰.۴
|
۹.۷
|
تجربه كشیدن سیگار
|
۳۸.۵
|
۳۲
|
۳۵.۲
|
تجربه قلیان كشیدن
|
۵۴.۰
|
۴۹.۱
|
۵۱.۵
|
تجربه مصرف الكل
|
۳۲.۲
|
۲۲.۶
|
۲۷.۴
|
تجربه مصرف حشیش
|
۷.۴
|
۳.۳
|
۵.۳
|
تجربه مصرف تریاك
|
۴.۸
|
۲.۰
|
۳.۳
|
تجربه مصرف كوكایین
|
۳.۲
|
۱.۰
|
۲.۰
|
تجربه مصرف هرويين
|
۲.۲
|
۰.۸
|
۱.۵
|
تجربه مصرف كراك
|
۲.۸
|
۰.۲
|
۱.۵
|
تجربه مصرف كریستال
|
۴.۴
|
۱.۸
|
۳۰.
|
تجربه مصرف متادون
|
۳.۸
|
۲.۲
|
۲.۹
|
تجربه مصرف اكس
|
۵.۲
|
۳.۳
|
۴.۲
|
تجربه مصرف سایر مواد
|
۵.۳
|
۲.۰
|
۳.۶
|
تجربه رابطه جنسی با میل خود
|
۳۳.۹
|
۲۷
|
۳.۴
|
استفاده از كاندوم در آخرین رابطه جنسی
|
۴۶.۰
|
۳۶.۴
|
۴۳.۷
|
همچنین بر اساس یافتههای جدول، شایعترین رفتارهای پرخطر دانشآموزان پسر مورد بررسی به ترتیب تجربه كشیدن قلیان با ۵۴ درصد، تجربه كشیدن سیگار با ۳۸.۵ درصد، تجربه كتكاری در بیرون از خانه (جز مدرسه) و در درون مدرسه به ترتیب با ۳۶.۹ درصد و ۳۴.۲ درصد، تجربه رابطه جنسی با میل خود با ۳۳.۹ درصد و تجربه مصرف الكل با ۳۲.۲ درصد هستند. شایعترین رفتارهای پرخطر در میان دانشآموزان دختر مورد بررسی نیز به ترتیب تجربه كشیدن قلیان با ۴۹.۱ درصد، تجربه كشیدن سیگار با ۳۲ درصد، داشته رابطه جنسی با میل خود با ۲۷ درصد، تجربه مصرف الكل با ۲۲.۶ درصد و كتكاری در بیرون از خانه (جز مدرسه) با ۱۹.۴ درصد هستند.
مقایسه
به گزارش ساعت24،با توجه به یافتههای تحقیق حاضر، رفتارهای پرخطری همانند سوءمصرف مواد (الكل، سیگار، قلیان، حشیش، تریاك و مانند اینها)، خشونت و رفتارهای جنسی در میان نوجوانان دانشآموز مقطع متوسطه شهر تهران بسیار شایع است. در مقایسه یافتههای این پژوهش با پژوهشی كه توسط مركز مهار و پیشگیری بیماریها در ایالات متحده امریكا در سال ۲۰۱۱ انجام شده است، چندین نكته دیده میشود. نخست اینكه كشیدن قلیان كه گونهای از سوءمصرف مواد است و در فرهنگ ما بسیار همهگیر شده است، در آن كشور دیده نمیشود و در بررسیهای آنان نیز به همین دلیل مورد ارزیابی قرار نمیگیرد. همچنین در حالی كه همهگیرترین رفتارهای پرخطر در آن كشر به ترتیب تجربه رابطه جنسی در یك سالو سه ماه پیش از پژوهش به ترتیب برابر با ۴۷.۴ درصد و ۳۳.۷ درصد، مصرف الكل در یك ماه پیش از پژوهش با۳۸.۷ درصد، دعوا و كتككاری با ۳۲.۸ درصد، مصرف ماریجوانان با ۲۳.۱ درصد و سیگار با ۱۸.۱ درصد بودند، در شهر تهران قلیان با حدود ۵۰ درصد و سپس سیگار با حدود ۳۵ درصد، رابطته جنسی با ۳۰ درصد، كتككاری با ۲۸ درصد، سوء مصرف مواد (جز قلیان، الكل و سیگار) با ۲۸ درصد و الكل با حدود ۲۷ درصد به ترتیب همهگیرترین رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان دانشآموز شهر تهران بودند. بنابراین جز كشیدن قلیان و سیگار كه در آن نوجوانان دانشآموز شهر تهران به طور چشمگیری بالاتر از نمونه امریكایی قرار دارند. در دیگر موارد مانند سوءمصرف مواد، رابطه جنسی و دعوا و كتككاری نمونه امریكایی درصد بالاتری را به خود اختصاص داده است. در مقایسه یافتههای پژوهش بانمونه هندی (پژوهش پروپاجاتی و همكاران، ۲۰۱) نیز باید گفت كه نوجوانان شهر تهران در دو مورد رابطه با جنس مخالف و سوءمصرف مواد فراوانی بالاتری را نسبت به نمونه هندی از خود نشان میدهند. بر اساس پژوهش الیكسون (۲۰۰۰) نیز رابطه جنسی با حدود ۵۰ درصد، الكل با ۳۰ درصد، سیگار با ۲۰ درصد، و سوءمصرف مواد با ۱۶ درصد بالاترین رفتارهای پرخطر بودند، كه باز هم این یافتهها با یافتههای این پژوهش تا اندازهای تفاوت نشان میدهد.
در حالی كه میزان تجربه رابطه جنسی در نوجوانان دانشآموز شهر تهران پایینتر است، میزان مصرف سیگار در آنان بالاتر است. یافتههیا این پژوهش با یافتههای پژوهش حمدیه و همكاران (۱۳۸۷)، زادهمحمدی و همكاران (۱۳۸۷)، سلیمانینیا و همكاران (۱۳۸۴) همانندیها و تفاوتهایی را نشان میدهد كه بیشترین تفاوت در زمینه میزان مصرف قلیان در این پژوهش (كه در پژوهشهای نامبرده مورد بررسی قرار نگرفته بود) و نیز میزان بالای مصرف سیگار و رابطه جنسی به دست آمده در این پژوهش دیده میشود. در كنار این، یافتههای پژوهش نشان میدهد كه تفاوت معناداری میان میزان شیوع رفتارهای پرخطر در میان دختران و پسران نوجوان شهر تهران وجود دارد. بدین معنا كه نوجوانان پسر بیش از دختران به رفتارهای پر خطر دست میزنند. همچنین سایر یافتههای پژوهش نشان میدهد كه میزان شیوع رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان قومیتهای گوناگون (فارس، اذری، كرد، لر و سایر موارد) از یك سو و میان نوجوانان مناطق شمال و جنوب تهران از سوی دیگر تفاوتی وجود ندارد.