نوروز در کردهای ترکیه
سالها برای به رسمیت شناخته شدن نوروز در این کشور تلاش کردند. نوروز در ترکیه خاص نواحی شرقی آن کشور است و از اعیاد ملی کردها محسوب میشود. در شهرهای جنوب شرقی ترکیه، مانند دیاربکر، اورفا، ماراش، و مرسین، نوروز مراسم باشکوهی دارد که بیشتر نماینده و منعکس کننده فولکلر مردم آن نواحی است. از ویژگیهای آن یکی نواختن پر سر و صدای سورنا و دهل و دیگری ایراد سخنرانیهای آتشین در کنار کپههای آتش است. این آئینها در میدانهای بزرگ و اصلی شهرها و روستاها برگزار میگردد و جمعیت انبوهی از زن و مرد، در حالی که دست هم را میگیرند، به دور کپههای آتش به رقص و پایکوبی میپردازند. در خانهها پختن شیرینیهای خانگی و غذاهای خاص نوروز از سنتهای دیگر مراسم نوروزی است. در غرب آن کشور تا همین اواخر خانوادههای کرد آئینهای نوروز را در داخل خانهها و بطور خصوصی برگزار میکردند، چون اساساً دولت ترکیه منکر وجود یک اقلیت چند میلیونی کرد در آن کشور بود و آنها را «ترکان کوهستانی» مینامید. افزون بر انکار حقوق قومی و فرهنگی آنها، در قوانین اساسی کشور، مردم عادی نیز آنها را غیر خودی و بیگانه میانگاشتند. به طوری که در شهرهای غربی، مانند آنکارا، استانبول، و ازمیر، اگر کردی بی احتیاطی میکرد و در کوچه و بازار به زبان مادری خود سخن میگفت، بسیار احتمال داشت که عواقب وخیم آن دامانش را بگیرد. اما از اواسط دهه ۱۹۸۰ به این سو و با بالا گرفتن اعتراضات کردها، به ویژه با پیدایش حزب کارگران کردستان، بر گزاری مراسم نوروز در ترکیه نه فقط صورت علنی و آشَکار به خود گرفت، بلکه آئینهای آن به یک نماد اعتراضی درآمد و به وسیلهای برای ابراز مخالفت با سیاستهای دولت تبدیل شد و شکل نوعی پرچم سیاسی گرفت. از آن پس هر سال در میدانهای شهرها انبوه جمعیت کردان به دور کپههای آتش گرد میآمدند و به سیاستهای تبعیض آمیز و شرایط اجتماعی و اقتصادی حاکم بر شرق کشور اعتراض میکردند. به تدریج، با افزایش تعداد کپههای آتش و بالا گرفتن شعلههای آنها، شعارها هم تندتر شد و گه گاه تمایلات جدائی خواهانه هم در میان آنها به گوش رسید. در زمان نخست وزیری خانم تانسو چیلر، که مذاکره برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا وارد مراحل تازهای شد، آن اتحادیه در صدر فهرست اصلاحاتی که انجام آنها را از ترکیه خواستار شد، به رسمیت شناختن حقوق اقلیتها بود. مضافاً این که یک فرستنده تلویزیون کردی به نام «روژ»، که برنامههای آن از اروپا به وسیله ماهواره پخش میشد، دولت ترکیه را ناچار به قبول واقعیت حضور کردها در جامعه کرد، و از آن پس آشکار شد که یک اقلیت قابل ملاحظه، که به علت فقدان آمار رسمی جمعیت آن را بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون میزنند، در جامعه وجود دارد و این جمعیت عظیم دارای زبان و فرهنگ و آئینهای متفاوتی است