آشنایی با کاندوم (CONDOM)
همانطور که میدانید کاندوم یک پوشش پلاستیکی بسیار نازک است که پس از سخت شدن آلت تناسلی مرد و قبل از ورود آن به مهبل (آلت تناسلی خانم ها ) روی آلت مرد کشیده میشود.
از این طریق هنگام انزال مرد مایع منی در داخل غلاف کاندوم ریخته شده و مانع ازتماس اسپرم مرد با ترشح های داخل واژن شده واز رسیدن آن به دهانه رحم جلوگیری می کند. کـانـدوم با ایـجـاد مـانع از بارداری وسرایت بیماریهای منتقله از راه جنسی(STDs) جلوگیری می کند. کاندوم را با اسامی دیگری چون (کاپوت)، (عایق پلاستیکی) و ( غلاف) هم می شناسند.
کاندوم زنان چیست؟
امروزه کاندوم های زنانه نیزعرضه شده که خانم ها قبل ازنزدیکی می توانند آن را در داخل واژن خود قرار دهند. در صورت استفاده صحیح، پزشکان کاندوم را به عنوان یک وسیله بسیار مناسب وکاملاً موثردر پیشگیری از بارداری و ابتلا به بیماری های مقاربتی می شناسند و توصیه می کنند. کاندوم زنانه(FEMIDOMS) بلندتر از کاندوم مردانه بوده و دارای دوحلقه می باشد. قیمت آن از کاندوم مردانه گرانتر و کاربرد آن نیز دشوار تر است. کارایی کاندوم های زنانه 75 درصد می باشد.
تاریخچه کاندوم
استفاده از کاندوم به 3000 سال پیش بازمیگردد، زمانی که مصریان باستان برای جلوگیری از انتقال بیماریها غلافی از جنس پارچه تهیه میکردند. سپس کاندوم از روده گوسفند و دیگر غشاهای حیوانی تهیه گردید، و از سال 1800 میلادی تولید انبوه کاندوم های لاستیکی آغاز گردید. از سال 1930 کاندوم های با جنس لاتکس(LATEX) در دسترس قرار گرفت.
نکته: سالانه 5 میلیارد کاندوم در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرد.
مکانیسم عمل کاندوم:
کاندوم به عنوان یک مانع فیزیکی از ورود اسپرم (منی) به دستگاه تناسلی زن، و تماس مستقیم ترشحات بدنی زن و مرد جلوگیری و به این طریق از بارداری و انتقال میکروارگانیسمهای بیماریزا ممانعت بعمل می آورد.
خصوصیات کاندوم:
1- اندازه: در اندازه های استاندارد-بزرگتر از حد معمول(EXTRA LARGE) و کوچکتر (و تنگ تر) از حد استاندارد(SNUG FIT) موجود می باشند.به ترتیب دارای قطر دارای ۱۹۰ میلیمتر طول و ۰.۰۷ میلیمتر و در خالت استاندارد ۵۲ میلیمتر قطر دارد.
2-جنس: در سه جنس لاتکس (LATEX)-پلی اورتان(POLYURETHANE) و روده بره(LAMBSKIN) موجود می باشند. کاندومی که از پوست بره درست شده انتقال حرارت خوبی داشته و تماس پوستی را هم بهتر نمایش میدهد ولی از انتقال بیماری جلوگیری نکرده باکتری ها راحت از آن رد میشوند ضمنا جای زیادی هم برای منی ندارد .
3- شکل: برخی دارای یک سر مخزن دار برای نگهداری و تجمع انزال مرد بوده و برخی نیز فاقد آن می باشند. برخی سطحی صاف داشته وبرخی دارای موج وشیار (RIBBED) و یا خارهای برجسته (STUDDED) می باشند که باعث تحریک پذیری بیشتر و افزایش لذت جنسی میگردند (بیشتر در خانمها)
4- ضخامت: در ضخامتهای استاندارد- استحکام بالا(EXTRA-STRENGHT) که ضخامت بیشتری داشته و نسبت به پارگی مقاوم ترند- نازک (EXTRA-THIN ) که ضخامت کمتری داشته و استفاده از آنها توصیه نمیگردد.کاندوم های دارای زایده برای افزایش لذت جنسی زنان به کار می روند منجمله کاندوم های خاردار، حلقوی و نقطه دار. این گونه کاندوم ها برای این طراحی شدند که نقاط حساسی از مهبل را بیشتر تحریک کنند.
5- حاوی لغزنده کننده: برخی کاندومها از پیش به مواد لغزنده کننده آغشته شده اند.
6- اسپرم کش ها: برخی کاندومها حاوی اسپرم کش نیز می باشند که می تواند اثر بخشی کاندوم را افزایش دهد.
7- بی حس کننده ها: برخی کاندومها به مواد بی حس کننده موضعی همچون بنزوکائین آغشته گردیده اند که با کاهش حساسیت آلت مردان، انزال را به تاخیر می اندازند.
8-برخی کاندوم ها طعم دار و یا رنگی می باشند.
نکته:کاندوم های ساخته شده از پوست بره حرارت بدن را بهتر هدایت کرده و لذت آمیزش جنسی را افزایش میدهند. اما تنها از بارداری جلوگیری کرده و در مقابل سرایت بیماریهای آمیزشی ناکارآمد می باشند.
نکته: لاتکس از مقاومت کششی بالایی برخوردار است بطوری که میتوان آنرا قبل از اینکه پاره شود تا 800 درصد تحت کشش قرار داد. یعنی یک کاندوم را میتوان تا 120 سانتی متر تحت کشش قرار داد بدون اینکه پاره شود. لاتکس دارای قابلیت کش آمدن بسیار زیادی است و همچنین معمولا می تواند تا ۳۰ مگا پاسکال را تحمل نماید (پاسکال واحد فشار است یعنی اگر یک وزنه 3000 کیلویی را در یک متر مربع قرار بدهید) همچنین به طور طبیعی میتواند تا بیشتر از ۸۰۰٪ برابر خودش کش بیاید و بزرگ گردد. کمترین ضخامت کاندوم به ۰.۰۴۶ میلیمتر می رسد.
نکته:کمترین ضخامت کاندوم های لاتکس 0.046 میلی متر و کاندوم های پلی اورتان 0.02 میلی متر می باشد.
مزایای پلی اورتان(ماده ای که از زنجیره کربن و هیدروژن و اکسیژن)نسبت به لاتکس:
1- گرما را بهتر از لاتکس هدایت می کند.
2- مدت زمان بیشتری میتوان آن را نگهداری کرد.
3- سازگار با لغزنده کننده های پایه روغن (نامحلول در آب) می باشد. اما لاتکس تنها با لغزنده کننده های پایه آب (محلول در آب) سازگاری دارد.
4- برای افرادی که به لاتکس حساسیت (آلرژی) دارند مناسب می باشد.
5- برخلاف لاتکس بی بو است.
6- نرمتر و نازک تر از لاتکس است.
7- شرایط نگهداری آن آسانتر از لاتکس است. پلی اورتان را میتوان در حرارت بالاتر نیز نگهداری کرد. (البته نه زیاد بالا)
معایب پلی اورتان:
1- احتمال پارگی آن بیشتر از لاتکس است.
2- گران قیمت تر از لاتکس است.
3- ممکن است در محافظت در برابر بیماریهای آمیزشی موثر نباشند (البته این باور از عدم انجام آزمایشات کافی بروی پلی اورتان نشات گرفته است)
درصد اثر بخشی کاندوم:
میزان کارایی کاندوم چنانچه بصورت غیر مداوم و نادرست استفاده گردد 86 درصد در طول سال (به عبارت دیگر از هر 100 زن 14 زن تا پایان یک سال باردار خواهند شد) و چنانچه بطور مداوم و صحیح از آن استفاده گردد، این میزان به 98 درصد میرسد (به عبارت دیگر از هر 100 زن تنها 2 زن باردار خواهند شد)
دلایل شکست کاندوم:
2 درصد کاندومها (کمتر از 2 کاندوم در هر 100 کاندوم) به دلایل زیر دچار پارگی می شوند:
1- استفاده نادرست از کاندوم.
2- استفاده از لغزنده کننده های پایه روغن با کاندوم های با جنس لاتکس.
3- نگهداری غیر اصولی کاندومها.
4- آسیب دیدن آنها توسط ناخن و دیگر اشیاء برنده وتیز.
5- باز کردن بسته حاوی کاندوم با قیچی، چاقو ویا دندانها.
6- درست قرار ندادن کاندوم روی آلت.
7- آمیزش جنسی طولانی مدت و یا خشن.
8- استفاده از کاندوم در مقاربتهای غیر مهبلی(مقعدی).
9- استفاده بیش از یک بار از کاندوم.
10- استفاده از کاندوم های تاریخ گذشته.
11- استفاده از کاندوم با اندازه کوچکتر از آلت.
12- عدم استفاده و یا استفاده ناکافی از لغزنده کننده های مناسب.
پنج درصد کاندومها ممکن است به دلایل زیر از روی آلت لغزیده و کاملا خارج شوند، و یا 13-3 درصد از روی آلت لغزیده و اندکی از آلت بیرون آیند:
1- استفاده از کاندوم های با اندازه بزرگتر از آلت.
2- استفاده بیش از اندازه از مواد لغزنده کننده پیش از کشیدن کاندوم روی آلت (تنها یک قطره کافیست)
3- نگرفتن حلقه کاندوم با دست پیش از خارج ساختن آلت از دستگاه تناسلی زن.
4- خارج نساختن آلت از دستگاه تناسلی زن بلافاصله پس از انزال.
مزایای استفاده از کاندوم:
1- کاندوم تنها ابزار پیشگیری از بارداری است که از سرایت بیماریهای منتقله از راه جنسی جلوگیری می کند. (هنگامی که بطور صحیح و مداوم استفاده شوند). برای مثال کاندوم ریسک انتقال ویروس HIV را تا 90 درصد کاهش میدهد.
2- یکی از روشهای مطمئن جلوگیری از بارداری می باشد. (در صورتی که بطور صحیح و مداوم استفاده شوند).
3- فاقد عوارض جانبی همچون دیگر روشهای جلوگیری از بارداری می باشد. (به استثنای حساسیت زا بودن لاتکس در برخی افراد)
4- ایمن بوده و دسترسی به آنها آسان است. بطوری که در تمام داروخانه ها موجود بوده و نیازی به نسخه پزشک برای خریداری آنها نیست.
5- در اشکال، اندازهها، رنگها و طعمهای گوناگون عرضه می گردند.
6- تاثیری بروی قدرت باروری دو جنس نمی گذارد.
7- آمیزش جنسی تمیزتر انجام می گیرد.
8- با جلوگیری از بارداری و سرایت بیماریهای آمیزشی، استرس و اضطراب در دو جنس کاهش یافته و به تبع آن رابطه جنسی لذت بخش تر صورت می گیرد.
9- با کاهش تحریک پذیری در مردان، تحمل مردان را افزایش داده و انزال زودرس را به تعویق می اندازد.
10- ارزان قیمت هستند.
معایب کاندوم:
1- از کارایی دیگر روشهای پیشگیری برخوردار نیست.
2- استفاده مداوم و صحیح از آن مستلزم عزم و انگیزه می باشد.
3- نیاز به همکاری شریک جنسی دارد.
4- کاهش لذت جنسی و ایجاد وقفه در فعالیت جنسی.
5- نیاز به نگهداری مناسب و اصولی دارد.
چه کسانی باید از کاندوم استفاده کنند؟
1- همه زنان و مردانی که در معرض ابتلا به بیماریهای آمیزشی قرار دارند.
2- همه زنان و مردانی که در سن تولید مثل واقع هستند.
3- همه زنان و مردانی که نسبت به احساسات، سلامتی و زندگی خود و شریک جنسی خود احساس مسئولیت می کنند.
4- زنانی که نیاز به یک روش موقت و یا پشتیبان جلوگیری از بارداری دارند.
5- زنان و مردانی که بطور غیر مداوم و گاهگاه رابطه جنسی دارند.
افزایش اعتماد به نفس نسبت به کاندوم:
1- کاندوم را همواره در دسترس داشته باشید.
2- هنگام خرید کاندوم خجالت زده و شرمگین نشوید. با غرور و سربلندی آن را خریداری کنید، چراکه استفاده از کاندوم نشانه مسئولیت پذیری و اعتماد بنفس شما می باشد.
3- پیش از استفاده از کاندوم با شریک جنسی خود درباره آن صحبت کنید. شریک جنسی خود را متقاعد به استفاده از آن کنید.
4- اطمینان از استفاده صحیح و مداوم کاندوم تنها به عهده مردان نیست. بلکه زنان نیز همواره بایستی به آن توجه داشته باشند.
برای لغزنده ساختن کاندوم (از جنس لاتکس) و تسهیل عمل مقاربت از راهنمای زیر استفاده کنید:
* لغزنده کننده های ایمن (مجاز): لغزنده کننده های پایه آب (مثل ژل لوبریکیشن)- گلیسیرین - بزاق دهان - آب - لغزنده کننده های سیلیکونی - سفیده تخم مرغ.
* لغزنده کننده های غیر ایمن(ممنوع): روغن بچه - پودر تالک - هر نوع کرم و لوسیون بدن- روغن های نباتی- روغن های ماساژ - وازلین- روغنها و لوسیونهای ضد آفتاب- الکل طبی - خامه- کره.
نکات مهم در مورد استفاده از کاندوم:
◄ از استفاده همزمان مواد چرب کننده، روغن، مواد ضد عفونی کننده پزشکی (لوسیون) و مشتقات نفتی مانند وازلین برای چرب تر کردن کاندوم خودداری کنید. این مواد می توانند کاندوم را سوراخ ویا پاره کنند. تنها از ژل ها یا کرم های مخصوص و یا اسپرم کش های مکمل مخصوص که درداروخانه ها قابل دسترسی است استفاده کنید.
◄ کاندوم را در حالت سخت شدن آلت تناسلی مردانه قبل از انجام نزدیکی استفاده نمایید، زیرا در ترشحات مرد قبل از انزال نیز اسپرم وجود دارد. کاندوم باید تمام طول آلت تا قاعده را بپوشاند.
◄ در هر بار نزدیکی از یک کاندوم جدید استفاده شود.
◄ از هر کاندوم فقط یک بار استفاده کنید.
◄ قبل از استفاده به تاریخ پایان مصرف آن توجه کنید.
◄ از مصرف کاندومهای تاریخ گذشته، چسبناک و شکننده بدلیل افزایش احتمال پارگی اجتناب نمایید.
◄ کاندومها را از حرارت، نور، فشار و رطوبت دایمی دور نگاه دارید زیرا احتمال سوراخ شدن و پارگی در آن افزایش می یابد و نمی توان به آن اطمینان کرد مثلا کیف پول جیبی شما که هر روز متحمل فشار است جای مناسبی برای نگهداری کاندوم نیست.
اعمالی که بعد از پارگی کاندوم در حین نزدیکی باید انجام داد
در صورت پاره شدن و یا خارج شدن کاندوم حین نزدیکی فوراً مقاربت را متوقف کرده و از کاندوم جدیدی استفاده کنید. چنانچه احتمال بارداری ناخواسته را میدهید با پزشک خود تماس بگیرید و یا از روش اورژانسی پیشگیری از بارداری استفاده کنید.5 مورد در اینجا ذکر می کنم.
1) قرص اچ .دی HD
2) قرص ال-دی LD
3) قرص تری فازیک
4) دستگاه داخل رحمی از نوع مسی
5) روش تزریقی جلوگیری از بارداری
1) قرص اچ .دی HD
ابتدا 2 عدد قرص میل شود 12 ساعت بعد 2 قرص دیگر میل شود.
2) قرص ال-دی LD
ابتدا 4 عدد قرص میل شود 12 ساعت بعد4 قرص دیگر میل شود.
3) قرص تری فازیک
ابتدا 4 عدد قرص سفید میل شود 12 ساعت بعد4 قرص سفید دیگر میل شود.
4) دستگاه داخل رحمی از نوع مسی
فقط IUD مسی در این مورد کاربرد دارد و دستگاههای هورمونی کاربردی ندارند.
زمان استفاده :
در مورد قرصها خوردن اولین دوز بعد از نزدیکی مشکوک تا 72 ساعت بعد وقت دارید . دوز دوم 12 ساعت بعد از دوز اول میل می شودIUD مسی را از بعد از نزدیکی مشکوک تا 5 روز بعد از آن می توان جا گذاری کرد.
نحوه عملکرد :
1- تاثیر بر مخاط داخلی رحم ( اندومتر )
2- جلوگیری از تخمگ گذاری
3- اختلال در حرکات لوله ها
درصد موفقیت : 97-98 درصد. هر چه زودتر قرص میل شود و هر چه زودتردستگاه جا گذاری شود درصد جلوگیری آن بیشتر خواهد بود .
تهوع و استفراغ :
بهتر است قبل و 4-6 ساعت پس از مصرف هر دوز EC از یک داروی ضد تهوع مانند دیمن هیدرینات یا دیفن هیدرامین استفاده شود. قرص دیمن هیدرینات 25-50 میلی گرم 3-4 بار در روز یا قرص ( شربت ) دیفن هیدرامین 25-50 میلی گرم ( 2-4 قاشق غذا خوری کوچک ) که مصرف دوز اول آن نیم ساعت قبل از خوردن قرص EC و دوزهای بعدی ( در صورت نیاز ) با فاصله های 6 ساعته پس از آن است، در کاهش شدت تهوع و استفراغ موثر است.
بی نظمی در قاعدگی : ممکن است قاعدگی شما زودتر از معمول و یا دیرتر از انتظار شما رخ دهد
سرگیجه : دیمن هیدرینات در رفع سر گیجه نیز موثر می باشد
موارد منع مصرف : حاملگی و در همه مواردی که شما منع مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری را دارید
نکات : این روش نباید به صورت دائمی استفاده شود
حداکثر مصرف مجاز بین دو قاعدگی فقط 1 بار می باشد. در صورتی که 3 هفته از مصرف این روش گذشته و شما هنوز قاعده نشده اید جهت رد کردن حاملگی به پزشک یا ماما مراجعه کنید. در صورتی که از بارداری خود مطلع نبودید و از این روش استفاده کردیدنگران نباشید. چون این داروهادر بارداری ناهنجاری جنینی ایجاد نمی کند.
قرصها را با شکم خالی نخورید.
در صورتی که تا 2 ساعت بعد از مصرف قرص استفراغ کردید باید مجددا مصرف قرص را تکرار کنید.
5) روش تزریقی جلوگیری از بارداری
نام دارو : دپو مدروکسی پروژسترون استات
یکی از نامهای تجاری آن دپو پروورا است .در کشور ما ، ایران ، در مراکز بهداشتی ای آمپول رایگان تزریق می شود.
چگونگی عملکرد دارو در جلوگیری از بارداری:
1 ) جلوگیری از تخمک گذاری
2 ) افزایش غلظت ترشحات دهانه رحم درنتیجه اسپرم نمی تواند خود را به رحم برساند.
3 ) با اثر بر پوشش داخلی رحم محیط نامناسبی برای لانه گزینی جنین به وجود می آورد .
درصد موفقیت روش : 7/99 درصد در سال اول استفاده
عوارض شایع و نحوه برخورد با آنها :
1) اختلال در نظم قاعدگی : با تزریق اولین آمپول ممکن است اختلالاتی در قاعدگی رخ دهد.
مزیت ها : درصد موفقیت بالا - آسانی استفاده - مناسب برای افراد فراموشکار - مناسب برای افراد کوچ نشین - مناسب برای عقب ماندگان ذهنی - قابل استفاده در دوران شیردهی - قابل استفاده در کسانی که کم خونی شدید دارند - قابل استفاده در هر دوره سنی - مصرف آن با مقاربت مداخله ای ندارد بر خلاف کاندوم و ... - اطرافیان شما از روش پیشگیری شما آگاه نمی شوند.
معایب: تاخیر در برگشت باروری - تکرار تزریق هر 3 ماه - احتمال افزایش وزن - اختلال در نظم قاعدگی مانند لکه بینی و ... - عدم قاعدگی - عدم جلوگیری از بیماریهای منتقل شونده از طریق جنسی مانند ایدز و ... - کاهش تراکم استخوانی ( زمینه ساز پوکی زود رس استخوان ) - احتمال بروز سرطان پستان - ممکن است شما قاعدگی بعدی را تجربه نکنید و در تمام طول تزریق دیگر قاعده نشوید.
** نگران نباشید عدم قاعدگی با تزریق پروزسترون غیر طبیعی نیست . البته اگر شما قاعدگیهای منظمی داشته اید و بعد از چند دوره تزریق عدم قاعدگی را تجربه می کنید ، برای شما آزمایش بارداری درخواست می شود .خونریزیهای نامرتب رحمی هم از عوارض آمپول می باشد.
** نگران نباشید . معمولا در عرض 2-3 ماه این نامنظمی از بین می رود . البته شما باید متخصص زنان را در جریان بگذارید . اگر علت فقط تزریق آمپول باشد مصرف مفنامیک اسید معمولا موثر واقع می شود . در صورت عدم بهبودی بررسیهای بعدی لازم است .
** بدانید که افزایش وزن شما به علت افزایش اشتهای شما تحت اثر هورمون پروژسترون است .رژیم غذایی متعادل و ورزش در جلوگیری از چاقی موثر است .
عوارض غیر شایع : در صورتی که با عوارض غیر شایع زیر برخورد کردید به مرکز بهداشت و یا پزشکتان مراجعه کنید.
بی خوابی و افسردگی – حساس شدن پستانها – سردرد و گیجی – نفخ شکم – کاهش میل جنسی – تاخیر در برگشت باروری – بروز سرطان پستان – درد و ورم شدید دست و پا – آمبولی ریوی - استفراغ گیجی و ضعف - خون ریزی رحمی شدید – تداوم خونریزی محل تزریق و یا تداوم چرک درد در محل تزریق - درد شدید قفسه سینه – خون ریزی رحمی شدید.
مواردی که به هیچ وجه نباید روش تزریقی استفاده کنند (منع مصرف مطلق )
- بارداری
- سرطان پستان
- خون ریزی واژینال بدون علت مشخص
- اختلالات شدید انعقادی
- سابقه تومور کبدی بر اثر استفاده از هورمونهای استروئید جنسی
- سابقه لخته شدن خون
- سابقه سکته مغزی
- فشارخون کنترل نشده
- دیابت کنترل نشده یا ابتلا به دیابت به مدت 20 سال یا بیشتر
-مواردی که در صورت مانع برای استفاده از روشهای دیگر از این روش استفاده می کنند ( منع مصرف نسبی )
- بیماری کبدی
- بیماری شدید قلبی عروقی
- تمایل به برگشت سریع باروری
- افسردگی شدید
- مول
- چاقی
- فشار خون کنترل شده
- دیابت کنترل شده
- زنی که تا به حال زایمان نکرده است
زمان تزریق :
در حالت عادی : روز 5 قاعدگی
بعد از زایمان : بلافاصله و یا تا 3 هفته بعد
بعد از سقط : تا 5 روز بعد
شیردهی : یا روز 5 قاعدگی و یا تزریق بعد از منفی شدن جواب آزمایش باردار
نکات :
1 ) تزریق دوم 3ماه بعد از تزریق قبلی انجام می شود. اما 2 هفته زودتر و 2 هفته دیرتر مانعی ندارد
2 )تا 1 هفته بعد از تزریق باید از روش دیگری مانند کاندوم استفاده کرد .
3) ترجیحا بعد از مصرف 2 سال پیاپی تزریق ، روش جلوگیری خود را عوض کنید .چون این روش زمینه ساز پوکی استخوان است .
4 )در صورتی که اضافه وزن زیاد دارید به فکر روش دیگری باشید .
5) بعد از قطع روش تزریقی ممکن است بارداری بین 9 الی 1 سال به تاخیر بیفتد . ولی ناباروری دائمی ایجاد نمی کند
6 ) در افراد زیر 16 سال به علت اثر احتمالی منفی بر رشد استخوانی ، توصیه نمی شود.
معاینات و آ زمایشات لازم قبل از تزریق :
1)اندازه گیری قد و وزن و تعیین اضافه وزن : معاینه قلب ترجیحا انجام شود
2 ) اندازه گیری و ثبت فشارخون
3 ) انجام تست سرطان دهانه رحم : آزمایش چربی خون انجام شود/ LDL / کلسترول و تری گلیسیرید
4 ) معاینه پستانها
بارداری و استفاده از روش تزریقی :
در صورتی که این هورمون در بارداری مصرف شود احتمال دارد که نوزادکم وزنی متولد شود با توجه به این که نوزادان کم وزن در معرض خطرات زیادی هستند حتما باید از عدم باروری مطمئن شویم و بعد تزریق را انجام دهیم.
محل تزریق : عضله بازو یا باسن
