مریم نادری :
امروز یکی از دوستان آمده بود و درباره دغدغه هاش درباره ثبت نام دخترش که امسال به کلاس اول می ره صحبت می کرد. بنده خدا فکر می کرد اگر مدرسه ای را در شمال شهر انتخاب کنه با شهریه های آنچنانی دخترش تبدیل به یک نابغه می شه و خدای شیمی و فیزیک و شکاف اتم و نمی دونم خلاصه ده دوازده تا نوبل علمی کسب می کنه. بهش گفتم:": خود مادام کوری مدرسه بالا شهر نرفت و شد مادام کوری، تمام اونهای که مدرسه بالا شهر رفتن هم همه نابغه نشدند. البته واقعیت تلخی وجود داره که آمار نشان می دهد 60% قبول شدگان کنکور سراسری ایران و دارندگان رتبه های بالا از مدرسه های غیرانتفاعی یا تیزهوشان رفتگان هستند..... چه بخواهیم چه نخواهیم تاثیر دارد. ولی در بین همین مدارس غیردولتی که شهریه های نجومی هم نمی گیرند و شمال شهر نیستند هم مدارس بسیار خوبی پیدا می شه که خیلی اصولی اداره می شه. نباید فکر کنیم که مدارس شمال شهر معجزه می کنند.
حدود 3 ساعتی صحبت کردیم و چرخی هم تو اینترنت زدیم. وب سایتها و شبکه های اجتماعی تخصصی مربوط به آموزش و پرورش و مدارس را هم دیدیم و چند تا مقاله خیلی عالی در مدرسه کلوب دیدیم که صرفا به موضوع ویژگی های یک مدرسه خوب پرداخته بود. جالب بود موضوع درباره مدرسه خوب زیاد بود و در همه آنها هم اشاره به داشتن معلم خوب بعنوان یک فاکتور مهم شده بود ولی هیچکدام اشاره ای به ویژگی های یک معلم خوب و مناسب برای دوره ابتدایی نشده بود. به همین دلیل من تصمیم گرفتم مطالعه ای در این مورد داشته باشم و از تجربه خودم و چند مادر و معلم دوره ابتدایی استفاده کنم و ویژگی های یک معلم خوب دوره ابتدایی را معرفی کنم.
دانش آموز اصل و اساس و هدف اصلی کل سیستم آموزش و پرورش است و معلم را باید کلیدی ترین عضو جامعه آموزش و پرورش دانست. همه می دانیم می توان بدون ورزش، تخته سیاه، کامپیوتر، زمین بازی، میز و صندلی و فقط با بودن دانش آموزان و معلم کار تدریس و آموزش را پیش برد ولی با حضور دانش آموز و بهترین فضای آموزشی، زمین بازی، مدرن ترین تجهیزات، بهترین امکانات رفاهی ولی بدون معلم نمی توان آموزش داد. بنابراین مهم است که معلم چگونه باشد.
در این نوشته تمرکز ما بر معلمان دوره ابتدایی است. معلمان دوره ابتدایی مشترکات زیادی با معلمان بقیه مقاطع دارند ولی تفاوت های بنیادی زیادی نیز با بقیه همکاران خود دارند. مقطع ابتدایی زمانی است که کودک از خانه جدا شده و وارد یک محیط قانونمند و جدی می شود. دوره پیش دبستان را باید دوره بازی و سرگرمی برای کودک دانست. در مقطع ابتدایی، بویژه پایه اول، است که کودک هدف آموزش قرار می گیرد؛ به همین دلیل، آموزگار پایه اول باید صفات و خصوصیاتی داشته باشد که برای بقیه آموزگاران یا ضروری نیست یا به آن میزان جدی نیست.
بیایید با هم فهرست وار نگاهی به چگونه بودن یک معلم دوره ابتدایی داشته باشیم.
• دارا بودن تحصیلات در رشته های مرتبط با آموزش و پرورش: قبل از ثبت نام فرزند خود درباره دبستان به اندازه کافی تحقیق کنید. وب سایت مدرسه، شبکه های اجتماعی و سایت های تخصصی مانند مدرسه کلوب اطلاعات زیادی به شما می دهند و سپس ضروری است که به دبستان مورد نظرتان بروید و با مدیر و معلمی که قرار است آموزگار فرزند شما باشد گفتگو کنید. مطمئن باشید که مزاحم هیچ کس نیستید و این حق شما و فرزند شماست که معلم خوب داشته باشد.
• روش تدریس: درباره روش تدریس معلم اطلاعات لازم را به دست آورید.
• معلم دبستان باید صبور و شکیبا باشد: دانش آموزان مقطع ابتدایی، بویژه پایه اول، هنوز در دوران کودکی به سر می برند و ضروری است که معلم بسیار صبور و مهربان باشد تا بتواند آنها را مجاب به پذیرش قانون کلاس و مدرسه کند.
• دوست داشتن دانش آموز و نگاه بدون تبعیض: دانش آموزان نسبت به رفتارهای معلم بسیار حساس هستند. کودکان دوست دارند که دوست داشته شوند و خودشان نیز شخص را دوست بدارند. رفتارهای کودک در قبال معلم که آمیزه ای از احترام، علاقه و شرم است باید بطور مناسبی پاسخ داده شود. ضروری است که کودک درک فضای مدرسه را داشته باشد و بداند که معلم خاله یا عمه او نیست. رفتار معلم باید بسیار ظریف و حساب شده باشد، طوریکه نه کودک فشار و سنگینی اقتدار معلم را حس کند و نه صمیمیت به جای برسد که وابستگی زیاد از حد شود و سطح توقع دانش آموز بالا رود.
• دانش آموز محور بودن: معلم باید دارای قدرت تشخیص بالای باشد تا بداند که هر دانش آموز موجودی یگانه است. با بقیه دانش آموزان تفاوت دارد، خانواده ای متفاوت، فرهنگی متفاوت و توانایی های جسمی، ذهنی، روحی و روانی متفاوتی دارد. هر دانش آموز نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد که نیازمند رفتار متفاوت از جانب معلم است.
• معلم باید در گفتار و رفتار شفاف و واضح عمل کند. دانش آموزان دبستانی از انجام کار به شکل نادرست می ترسند. آنها می ترسند که اگر تکالیف خود را درست انجام ندهند مواخذه شده یا کمتر دوست داشته شوند، یکی از دلایل انجام ندادن تکالیف این است. معلم باید بطور شفاف و واضح برای دانش آموز خود روشن کند که چه از او خواسته شده و چگونه آن را انجام دهد و به او این اطمینان را بدهد که حتی اگر درخواست های درست انجام نشده باشد باز او را دوست خواهد داشت.
• معلم باید متوجه مشکلات جسمی کودک باشد و در صورتی که نیاز باشد بلافاصله با مدیر و والدین کودک برای رفع این مشکلات هماهنگی های لازم را انجام دهد.
• بیشتر کودکان معلم را انسانی مافوق، مقتدر، مرموز و دارای نیروی فراتر از بقیه می دانند. معلم باید این حس را از بین ببرد و گاهی از زندگی خود با دانش آموزان گفتگو کند، مثلا خاطرات دوران کودکی در مدرسه.
• استفاده از وسایل کمک آموزشی در تدریس. معلم نباید به تدریس به شکل سنتی اکتفا کند، باید از وسائل کمک آموزشی مدرن مانند فیلم و اسباب بازی های آموزشی نیز استفاده لازم را داشته باشد.
آنچه در بالا آمده است چند ویژگی مهم است که معلم دوره ابتدایی باید داشته باشد. برای آگاهی بیشتر می توانید مقالات آموزشی در شبکه اجتماعی مدرسه کلوب را مطالعه کنید.
در پایان مفید خواهد بود اگر یک دبستان موفق را معرفی کنیم. دبستان دخترانه نیکا نمونه یک دبستان موفق است که توانسته با بکارگیری معلمان با تجربه و تحصیلکرده از یک سو و فراهم کردن فضای شاد و خلاق و امکانات رفاهی بعنوان بهترین دبستان دخترانه منطقه 7 شناخته شود.
شما نیز می توانید با استفاده از ماژول مدرسه یاب در شبکه اجتماعی مدرسه کلوب مناسبترین مدرسه در محل سکونت خود را یافته و با ثبت نام در این شبکه اجتماعی تحقیقات اولیه خود را درباره مدرسه فرزند خود انجام دهید.
