اینترنت در چند سال اخیر زندگی مردم را بکلی دگرگون ساخته، راه‌های جدیدی برای ارتباط با خانواده و دوستان ایجاد کرده و شیوه‌های مرسوم ارتباط بین سازمان‌ها و شرکت‌ها را نیز به طور کلی متحول کرده است. اما اینترنت هنوز در ابتدای راه قرار دارد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، تنها بیست و چند سال از دسترسی عمومی به شبکه مجازی اطلاعات می‌گذرد و به همین دلیل گزافه نیست بگوییم در آینده شاهد تغییرات بسیار گسترده‌تری در ساختار و شیوه بهره‌گیری از آن باشیم.
با این‌که هنوز بسیاری از کارشناسان درباره بی‌طرفی محتویات وب، حفظ حریم خصوصی و نیز ساختار اینترنت اختلاف نظر دارند، اما در مقابل نوعی اتفاق نظر در مورد آینده اینترنت در ده سال آینده وجود دارد.
به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد تولد وب، موسسه پژوهشی پیو (Pew Research Center) با همکاری دانشگاه الون (ElonUniversity) یک نظرسنجی بسیار گسترده انجام داد و نظر بیش از 1500 نفر از کارشناسان خبره در حوزه اینترنت و دنیای دیجیتال را در مورد آینده وب جویا شد.
نتایج به دست آمده از این نظرسنجی جالب بود. بیشتر این کارشناسان بر این باورند در ده سال آینده اینترنت کارکردی همچون برق در زندگی روزمره بشر می‌یابد. در واقع اینترنت به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی بدل شده و حتی تصور زندگی بدون آن نیز دشوار خواهد شد.
این کارشناسان در مورد تاثیرات این تغییرات بر زندگی بشر با یکدیگر اختلاف نظر دارند. اصلی‌ترین نگرانی‌های پیش‌روی در گسترش استفاده از اینترنت را باید امکان گسترش بداخلاقی در حوزه مجازی، زیرپاگذاشتن اصول انسانی، اشاعه ناهنجاری‌ها و خشونت، نقض گسترده حریم خصوصی و نیز سرقت اطلاعات شخصی کاربران دانست. اما بهتر است سخن کوتاه کنیم و نگاهی اجمالی به 15 پیش‌بینی ارائه شده از سوی این کارشناسان در مورد آینده وب در ده سال آینده بیندازیم:
1 ـ به اشتراک‌گذاری اطلاعات روی شبکه جهانی ساده‌تر شده و بسیار آسان‌تر و سریع‌تر از امروز می‌توان این کار را به انجام رساند. بهره‌گیری از ایمیل، وبلاگ‌نویسی، شبکه‌های اجتماعی مختلف و نیز فضای ابری از مهم‌ترین شیوه‌های به اشتراک‌گذاری اطلاعات بین کاربران معمولی است.
2 ـ گسترش اینترنت سبب افزایش ارتباط موثر جهانی می‌شود. این امر به نوبه خود می‌تواند به نزدیکی هر چه بیشتر جوامع انسانی و گسترش صلح و دوستی در جهان بینجامد. افزایش درک متقابل ناشی از ارتباط موثر نه‌تنها می‌تواند جلوی بسیاری از سوء‌تفاهمات و دشمنی‌های بی‌منطق را بگیرد، بلکه می‌تواند برخی مشکلات و دشمنی‌های فعلی موجود را نیز حل کند.
3 ـ اینترنت اشیا (Internet of things) و هوش مصنوعی آگاهی بیشتر بشر از دنیای اطراف و تاثیر رفتارش بر دنیا را در پی دارد. «شبکه اشیا» امکان ارتباط بین دستگاه‌های مختلف را فراهم می‌سازد. برای نمونه با به اشتراک‌گذاری خودکار اطلاعات از وسایل خانگی نظیر یخچال می‌توان از محتویات آن باخبر شد یا با تنظیم سیستم گرمایشی و سرمایشی خانه، بر میزان بهره‌وری در مصرف انرژی افزود. هوش مصنوعی نیز کاربردهای شگفت‌انگیزی خواهد داشت. برای نمونه خودروهای بدون راننده یا سیستم‌های هوشمند تشخیص پزشکی را باید از جمله این کاربردهای هوش مصنوعی دانست.
4 ـ واقعیت افزوده هر چه بیشتر در دستگاه‌های پوشیدنی نظیر عینک گوگلی جای می‌گیرد. این فناوری کاربردهای بسیار گسترده‌ای در زندگی روزمره خواهند داشت. بهره‌گیری از واقعیت افزوده در خودروها می‌تواند مانع تصادفات و تلفات جاده‌ای شود. بهره‌گیری از ابزارهایی نظیر عینک گوگلی یا ساعت‌های هوشمند می‌تواند نقش مهمی در پایش سلامت فرد و در نتیجه ارتقای سلامت عمومی جامعه داشته باشد.
5 ـ افزایش آگاهی اجتماعی از تحولات محلی و جهانی از دیگر تاثیرات اینترنت بر زندگی بشر خواهد بود. تحولات صورت گرفته در کشورهای عربی که در اصطلاح «بهار عربی» نامیده شده و به سقوط رژیم‌های وابسته و خودکامه را در این کشورها انجامیده می‌توان از جمله مهم‌ترین اثرات تبادل اطلاعات در شبکه جهانی دانست. به این ترتیب می‌توان پیش‌بینی کرد اینترنت بتواند زمینه آگاهی اقشار مختلف جامعه و در نتیجه گسترش مردمسالاری را هر چه بیشتر فراهم سازد.
6 ـ گسترش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به معنای کمرنگ‌ترشدن مرزهای جغرافیایی خواهد بود. در واقع اینترنت و به طور کلی روند جهانی‌سازی مفهوم سنتی دولت ـ ملت را با چالش‌های جدیدی روبه‌رو می‌سازد، زیرا افراد با علایق مشترک در سراسر دنیا به نوعی می‌توانند نوعی ملت مجازی را تشکیل دهند.
7 ـ در چند سال آینده به احتمال زیاد اینترنت با تغییرات ساختاری زیادی روبه‌رو می‌شود. ممکن است شبکه یکپارچه جهانی به چند شبکه مجزا ولی متصل به هم تبدیل شود. نگرانی از تسلط قدرت‌های جهانی و بویژه ایالات متحده بر شاهراه‌ها و زیرساخت‌های عمده اینترنت را باید اصلی‌ترین دلیل گسترش چند شبکه اینترنت به جای یک شبکه واحد دانست.
8 ـ اینترنت سبب شکل‌گیری تحولی بنیادین در آموزش و پرورش می‌شود. گسترش مدارس و دانشگاه‌های مجازی و نیز ارائه دروس به صورت آنلاین نه‌تنها می‌تواند فرصت‌های برابر را برای اقشار مختلف مردم به منظور ادامه تحصیل در سطوح مختلف (از ابتدایی گرفته تا دانشگاه) فراهم سازد، بلکه حتی هزینه‌های آموزش و پرورش را نیز به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. امکان مشارکت گسترده‌تر در حوزه تهیه محتوای آموزشی و بحث و گفت‌وگوی بیشتر در این خصوص نیز بر کیفیت سیستم‌های آموزشی می‌افزاید.
9 ـ شکل‌گیری قوانین و مقررات جدید به دلیل گسترش اینترنت می‌تواند موجب نارضایتی برخی افراد و گروه‌ها و حتی بروز خشونت شود.
10 ـ امکان گسترش نقض حقوق انسانی و زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی را می‌توان یکی از پیامدهای گسترش استفاده از اینترنت دانست. کلاهبرداری، ترویج خشونت، هرزه‌نگاری و همچنین تولید و پخش انواع ویروس، تروجان و بدافزار را باید از مهم‌ترین پیامدهای ناگوار گسترش اینترنت دانست.
11 ـ دولت‌ها و سازمان‌های بزرگ برای مقابله با این تهدیدات، قوانین و مقررات جدیدی را وضع خواهند کرد. با این‌که این قوانین تا حدی می‌تواند موفق باشد، اما همچنان راه‌های میانبری برای عبور از آن وجود خواهد داشت. از آن مهم‌تر این‌که برخی دولت‌ها ممکن است از شرایط موجود سودجویی کرده و به بهانه تامین امنیت و حریم خصوصی در زندگی کاربران دخالت کنند. جاسوسی سازمان امنیت ملی آمریکا از میلیون‌ها شهروند این کشور و نیز بسیاری از کشورهای دنیا را باید نمونه آشکار این سوءاستفاده دانست.
12 ـ کاربران همچنان مساله حریم خصوصی را نادیده گرفته و دسترسی به اطلاعات و به اشتراک‌گذاری آن را مهم‌تر تلقی خواهند نمود. برای نمونه درست همان طور که امروز کاربران فیسبوک با وجود آگاهی از دسترسی سازمان‌های امنیتی ایالات متحده به اطلاعات آنها همچنان به حضور در این شبکه ادامه می‌دهند، در آینده نیز باید شاهد این تداوم این رویه بود.
13 ـ سرعت تغییرات در شبکه جهانی و شکل‌گیری روندهای جدید به حدی سریع است که نباید انتظار واکنش سریع به آن از سوی کارشناسان و سازمان‌ها را داشت.
14 ـ بسیاری از افراد از اثرات گسترده شبکه جهانی بر زندگی روزمره و شبکه‌های ارتباطی آگاه نیستند. به هر حال دامنه اثرات اینترنت بر این حوزه‌ها بسیار بیشتر خواهد بود.
15 ـ پیش‌بینی دقیق آینده می‌تواند راه‌حل‌اندیشی برای آینده و چالش‌های پیش‌رو را تسهیل کند. درواقع با شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها و فراهم‌کردن زمینه بهره‌گیری درست از موارد مثبت رویارویی موثر با تهدیدات پیش‌رو می‌توان آینده را به شکل دیگری رقم زد.
اخبار علمی - باشگاه خبرنگاران