ریزش مو و علل
هر تار موی سر انسان دارای یک سیکل رشدی است که مدت زمان هر فاز آن به طور ژنتیکی تعیین شده است.هر سیکل شامل سه فاز رشد، استراحت و ریزش است.به طور متوسط روزانه 50 تا 100 تار مو از سر هر فرد می ریزد.با ریزش هر تار مو، موی جدیدی جای آن را می گیرد.مشکل
زمانی آغاز میشود که تعداد موهای ریزش یافته بیشتر از موهای رویش یافته
جدید باشد. در این حالت بعد از مدتی از تعداد کل موها کاسته شده و فرد
متوجه کاهش حجم موهایش می شود .علل و عوامل مختلفی می توانند روی چرخه رشد
مو اثر کنند و باعث ریزش موقت و یا دائمی شوند.
در اینجا به بررسی تعدادی از عوامل شایعتر ریزش مو می پردازیم.
علل ریزش مو :
androgenetic alopecia- 1- ریزش موی آندروژنتیک
شایعترین
علت ریزش مو در آقایان ریزش موی آندروژنتیک می باشد.این نامگذاری به این
معنی است که دو فاکتور مهم هورمون آندروژن و ژنتیک نقش اصلی را در این ریزش
مو دارند .درخانمها هم این نوع ریزش مو ایجاد میشود ولی معمولا باعث نازک
شدن مو وریزش منتشر در سر میشود.از طرف دیگر نقش هورمون آندروژن در خانمها
بیشتر از آقایان است به همین دلیل پاسخ به درمان نیز در خانمها بیشتر است..
مکانیسم ایجاد ریزش موی آندروژنتیک به این صورت است که همراه با بلوغ
آقایان شاهد افزایش هورمون مردانه تستوسترون در بدن هستیم.در سلولهای خاصی
از بدن هورمون تستوسترون توسط آنزیم 5- آلفا ردوکتاز به هورمون قوی تر دی
هیدرو تستوسترون تبدیل میشود .
درمال
پاپیلای فولیکولهای مو در ناحیه پیشانی و بالای آن گیرنده های زیادی برای
هورمون دی هیدرو تستوسترون داشته و این هورمون از طریق کوتاه کردن سیکل رشد
مو باعث میشود یک فولیکول قبل از رسیدن به مرحله آخر رشد به طور زودرس
وارد فاز استراحت شده و رشد بیشتر آن متوقف شود.از طرف دیگر این هورمون
باعث مینیاتوری شدن فولیکولهای مو میشود به این معنی که موی ضخیم هر بار که
وارد مرحله رشد جدید میشود کوچکتر و نازکتر و کمرنگ تراز دفعه قبل است.
هر
بار که سیکل رشد تکرار شود فولیکول مو نازک و نازکتر میشود.بنابراین طی
چند سیکل رشد یک موی ضخیم به موی کرکی تبدیل شده و سرانجام دیگر موی قابل
رویتی از این فولیکول رشد نخواهد کرد. به همین دلیل است که در آقایان بعد
از بلوغ به دنبال آفزایش سطح هورمونهای آندروژنی نازک شدن موها و عقب رفتن
موهای ناحیه پیشانی مشاهده میشود.
2- اختلالات هورمونی :
بیماریهای تیروئیدی شامل پرکاری و کم کاری تیرویید می تواند باعث ریزش مو
شود.بررسی تستهای تیرویید میتواند موجب کشف اختلال تیروئیدی شود.معمولاً با
درمان مشکل تیروئید، ریزش مو قابل برگشت است.
اختلال
هورمونهای زنانه( استروژن) یا مردانه( آندروژن) نیز می تواند از علل ریزش
مو باشد. درمان اختلال هورمونهای جنسی معمولاً به برگشت ریزش مو منجر می
شود.گاهی اوقات مصرف قرص هاي ضدبارداری با ایجاد تغییرات هورمونی باعث ريزش
مو ميشود
3- رژیم غذایی :
داشتن یک رژیم غذایی متعادل قطعاٌ در داشتن موهایی سالم موثر است.بنابراین
رژیم غذایی نا متعادل میتواند باعث ریزش مو بشود.رژیم غذایی باید حاوی
انواع مواد غذایی باشد.از بین المانهای غذایی آهن کافی و روی نقش مهمتری در
رشد مو دارند.
4- حاملگی :
بسیاری از زنان بعد از گذشت چند ماه از زایمان متوجه ریزش موی شدید در خود
می شوند.این موضوع به این دلیل اتفاق می افتد که در زمان حاملگی افزایش
مقدار هورمونهای زنانه سبب می شود تا موها مدت بیشتری در فاز رشد باقی
بمانند. پس از حاملگی که سطح هورمونها نرمال می شوند، این موها به صورت
گروهی وارد فاز استراحت میشوند و ریزش پیدا می کنند.
5- بیماری مزمن یا جراحی بزرگ : ممکن
است حدود 3 یا 4 ماه پس از یک بیماری مزمن یا جراحی بزرگ، بیمار به طور
ناگهانی تعداد زیادی از موهای خود را ازدست بدهد که به علت استرس بیماری یا
جراحی است و موقتی می باشد.
6- داروها : بعضی
داروها باعث ایجاد ریزش مو می شوند.داروهایی مانند داروهای ضد انعقاد خون(
وارفارین، هپارین و...)، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد نقرس، و داروهای
شیمی درمانی که برای درمان سرطانها استفاده می شود، استفاده بیش از حد از
ویتامین A و قرصهای ضد حاملگی میتوانند باعث ایجاد ریزش مو شوند.قطع این داروها به کاهش ریزش مو کمک میکند.
7- بیماری سیستمیک :
ریزش مو می تواند از علائم بعضی از بیماریها باشد. بیماریهایی مثل
لوپوس،دیابت یا کم خونی میتوانند در مراحلی از بیماری فرد را دچار ریزش مو
کنند.بنابراین تشخیص علت ریزش مو می تواند سبب کشف بیماری و درمان به موقع
آن شود.
8- مراقبت نا مناسب : مراقبت
نا مناسب مو مثل کشش بیش از حد موها از علل مهم ریزش مو است. انجام
اقداماتی مثل رنگ کردن مو، فر زدن، صاف کردن و ... همگی میتواند با افزایش
شکنندگی مو موجب ریزش مو شود.
درمان :
مهمترین
رکن درمان ریزش مو تشخیص دقیق علت ریزش موی بیمار است.در صورتیکه تشخیص
علت ریزش مو به درستی انجام شود، معمولاً انجام درمان به توقف ریزش مو منجر
میگردد.
در درمان ریزش مو دو نکته مهم وجود دارد که باید به آن توجه کرد :
اول
اینکه چون ریزش مو پدیده ایست که اغلب به تدریج اتفاق می افتد، به همان
نسبت درمان آن هم کند و به آهستگی عمل میکند.این مساله لزوم حوصله کردن
بیمار حین درمان و پیگیری طولانی مدت جهت گرفتن نتیجه کافی را گوشزد میکند.
دوم
اینکه از آنجاییکه ریزش مو یک بیماری بسیار شایع میباشد، اغلب شرکتهای
تجاری ادعای کشف موثرترین داروی درمان ریزش مو را دارند. این در حالیست که
اغلب این داروها فاقد بررسی های علمی کافی در درمان ریزش مو هستند.از طرف
دیگر بدون بررسی علت ریزش مو استفاده از هر دارویی در درمان آن کار صحیحی
نیست.
مینوکسیدیل :
مینوکسیدیل
یک داروی متسع کننده قوی عروق می باشد و در موارد فشار خون شدید به صورت
خوراکی تجویز می شود. مینوکسیدیل تنها دارویی است که به صورت موضعی باعث
رشد مو می شود و به فرم محلولهای 2 درصد و 5 درصد موجود می باشد.
در
بیشتر از 30 درصد افرادی که از این محلول استفاده می کنند به خوبی موهای
کرکی را به موهای ضخیم تبدیل می کند و در کمتر از 10 درصد میتواند باعث پر
شدن کامل یک سر طاس شود. در صورتی که از محلول 5 درصد استفاده شود کمی
فواید و اثرات آن افزایش می یابد. معمولا بعد از 6 ماه استفاده اثرات آن
نمایان میشود.
چه افرادی به این دارو بهتر جواب می دهند؟
مردانی
که در اوایل شروع ریزش مو هستند ، مردانی که حداکثر منطقه طاسی آنها کمتر
از 10 سانتی مترمربع باشد و کسانی که قبل از مصرف دارو تراکم موهایشان
حداقل 20 تا ر مو در هر سانتی متر مربع بوده. مینوکسیدیل در زنان هم اثرات
خوبی داشته و در 60 درصد از زنان استفاده کننده باعث توقف ریزش مو و رشد
مجدد موها شده. در صورتی که درمان متوقف شود بعد از 3 ماه به مرحله قبل از
شروع درمان بر می گردد وموهای درآمده می ریزند. افراد بایستی به این نکته
توجه داشته باشند که برای حفظ موهای در آمده روزانه دو بار به طور همیشگی
محلول را استفاده کنند.مینوکسیدیل موضعی معمولا عوارضی نداشته و در موارد
خیلی نادر حساسیتهای پوستی مشاهده شده که مصرف دارو بایستی قطع شود
فیناستراید :
فیناستراید
یک داروی آزا- استروئیدی ساختگی و با قدرت زیاد است که به صورت آنتاگونیست
غیررقابتی به صورت برگشت ناپذیر باعث مهار آنزیم 5 – آلفا ردوکتازنوع 2 می
شود.
این
آنزیم هورمون مردانه تستوسترون را به دی هیدروتستوسترون تبدیل می کند و در
پوست سر به میزان زیادی وجود دارد. نیمه عمر پلاسمایی این دارو 8 ساعت
میباشد و اثرات بیولوژیکی آن برای زمانی طولانی تر به جا می ماند. در اوایل
سال 1990 فیناستراید برای درمان هیپرتروفی پروستات با دوز 5 میلیگرم
روزانه تایید شد.به دنبال مصرف این دارو مردان متوجه شدند ریزش موهایشان
کاهش یافته و حتی رویش موی جدید هم مشاهده کردند.
بعد
از تحقیقات زیاد مشخص شد این دارو با دوز 1 میلی گرم در روز هم می تواند
اثرات مثبت در ریزش مو داشته باشد.این دارو در سال 1998از طرف انجمنFDA امریکا
به عنوان داروی موثر بر ریزش موی مردانه با نام پروپشیا تایید شد .
پروپشیا اولین قرص تایید شده علمی در ریزش موی مردانه به خصوص در نواحی
ورتکس(وسط سر)و قدامی میانی سرمی باشد.
این
دارو به فرم قرص های 1 میلیگرمی برای ریزش مو روزانه استفاده می شود و
میزان هورمون دی هیدروتستوسترون سر را تا 64 درصد و سرم را تا 68 درصد کاهش
می دهد. بعد از 12 ماه مصرف این قرص موهای کامل و ضخیم سر افزایش یافته و
موهای نازک کاهش می یابد.
فیناستراید به خوبی می تواند باعث متوقف شدن پدیده مینیاتوری شودو رشد مجدد موها شروع می گردد.
رایج ترین عوارض پروپشیا:
عوارض
جنسی: از دست دادن میل جنسی در 2درصد مردان،اشکال در نعوظ در 3/1 درصد و
کاهش مقدار مایع منی. وقتی فرد با این عوارض مواجه می شود در صورت قطع مصرف
داروعوارض ایجاد شده از بین میروند.
علاوه
بر اینها در تعدادی از مردان بزرگی وحساسیت زیاد سینه مشاهده شده.در صورت
مواجه شدن با درد یا ترشح و یا لمس توده در سینه سریعا به پزشک خود اطلاع
دهید.زنان حامله و حتی مستعد برای حاملگی نبایستی از این دارو استفاده کنند.پروپشیا توسط یک لایه محافظ پوشیده شده و این پوشش از تماس دست با ماده فعال دارو جلوگیری می کند.
چه مدت بعد از مصرف اثرات فیناستراید نمایان میشود؟
قرص
را هر روز میل کنیدو در عرض 4 تا 6 ماه اثرات آن ظاهر می شود.معمولا بعد
از 24 ماه ماکزیموم اثر در موها ایجاد می شود. اگر بعد از 12 ماه هیج گونه
تاثیری در موهایتان مشاهده نکردید ادامه مصرف آن بی حاصل می باشد.در طی 12
ماه بعد از قطع دارو موهای درآمده ریزش می یابند و اثر فیناستراید تا زمانی
است که مصرف می شود.
توصیه میگردد از مصرف هرگونه دارو بدون تجویز پزشک خودداری فرمایید .
روش های دیگر:
