لایک، کامنت، شیر، فوروارد، و سایر مشتقات این نوع شبکه ها مثل استیکرها با ورود خود جای انرژی های مثبت، ارتباطات رو در رو همچون دوست داشتن، ارائه نظر و صحبت، تبلیغات، انتشار و احساسات درونی و بیرونی واقعی که دو طرف را به هم نزدیک می‏کند گرفته است. این شبکه‏ها در نظر کاربر جذاب می‏آید و در نتیجه او را به سمت خود می‏کشاند. مسئله ای که این میان مطرح می‏شود، این است که چرا امروزه تکنولوژی‏ها گذشته از مسائل ديگر زندگی‏های مشترک را در سلطه خود گرفته اند؟

استفاده درست و نادرست هر اختراع یا وسیله‏ای که به جهت تکنولوژی در دسترس مخاطب قرار می‏گیرد به نحوه ديدگاه اشخاص بر می‏گردد. اگر از تکنولوژی به درستی استفاده نشود نه تنها نمی‏تواند در زندگی فردی اشخاص مفيد باشد؛ بلکه اثرات مخربی نيز بر جا مي گذارد. با این حال با اشخاصی مواجه هستیم که خود و زندگی مشترک شان را با حضور نا به جای این شبکه‏ها با مخاطره رو به رو می‏کنند.

*دنیای مجازی بلا یا راحت جان؟!

فرهنگ غلط و نبود برنامه‏ریزی در استفاده از این شبکه‏ها باعث ناهنجاری هایی می‏شود که روابط زوجین و بنیان خانواده هاي ایرانی را با زلزله ای خفیف در آغاز و در صورت غفلت با ویرانی همراه می‏کند.

زیبا، 39 ساله، فروشنده می‏گوید: این پنجره وسیعی که پیش چشمان ما باز شده از يک سو بسیاری از زندگی‏ها را به هم ریخته است، چون حریم‏ها و خط قرمزها در زمان استفاده رعایت نمی‏شود که این نزدیکیِ زیادِ روابط، آسیب زدنی است، از سوی دیگر همین شبکه‏ها برای تجارت و کسب و کار برای برخی افراد موفقیت به همراه دارد. استفاده درست و منفعت شبکه‏های اجتماعی متعدد و رسیدن به آن دست خودمان است. بنابراین باید هدف در استفاده مد نظر قرار گیرد.

دکتر رزا افشار، جامعه شناس می‏گوید: استفاده زیاد و ارتباط با کسانی که هویت‏های خود را جعل می‏کنند یا قصد سودجویی دارند باعث می‏شود این افراد از هویت و فرهنگ اصلی دور شوند و هر عقیده روشنفکرانه، تصاویر، مطالب جالب و آزادی در این فضا باعث نابود شدن خیلی از مسائل انسانی شده است.

گاهی زن و شوهر به دلیل دوری در طول روز به جهت کار و خستگی روزانه، در پایان شب نیاز به حضور کنار هم و هم کلامی و فراهم کردن آرامش روحی دارند، اما زوجین به جای توجه به يکديگر مشغول شبکه‏های اجتماعی می‏شوند. از سویی این مسئله نامناسب در زمان صرف غذا و میهمانی‏ها نیز اتفاق می‏افتد و باعث رنجش و ناراحتی یکی از طرفین و چه بسا تیرگی روابط می‏شود.

رضا 28 ساله، متاهل و کارمند، می‏گوید: همسرم از شبکه های اجتماعی بیش از اندازه استفاده می‏کند و مسئله این است که در مواقع نامناسب مثل صرف غذا و میهمانی‏ها از این شبکه‏ها استفاده می‏کند، که باعث ناراحتی من و اطرافیان می‏شود. بارها ناراحتی‏ام را توضیح داده‏ام، اما او به این فضا معتاد شده و اين استفاده افراطی مرا نگران می‏کند.

این جامعه شناس معتقد است: زمان بندی برای استفاده از شبکه‏های اجتماعی علاوه بر استحکام روابط زوجین مبنای ایدئولوژی جامعه است. جدا از وقتی که فضای مجازی از زوجین می‏گیرد، مزایا و معایبی دارد که کاربران از آن مطلع نبوده و حواسشان نیست که استفاده نادرست چه آثاری به دنبال دارد. برخی از افراد اعتقاد به خوبی این فضا، آزادی عقیده و حضور دوستان دارند، در حالی که می‏توانستند در این مدت زیاد با همسر خود ساعات خوبی داشته و طعم احساس و دوست داشنتی‏های واقعی را درک کنند و مقید به چارچوب مقدس روابط زناشویی باشند نه ارتباطات بی قید و بندی که به مرور زمان حرمت زندگی افراد را به خطر می‏اندازد.

*شبکه‏ هاي مجازي و سردی در عواطف زوجین عامل انحلال زندگی

به نظر می‏رسد گاهی تعاملات انسانی نادرست در سست شدن روابط و زندگی زوجين تاثیر داشته و آن ها را از هم دور می‏کند. به طوری که در شهرهای بزرگ و با جمعیت بالا که دسترسی به امکانات ارتباطی مختلف فراهم است این روابط با حضور فرد سوم به جهت شبکه‏های اجتماعی، دچار تزلزل شده و نتیجه زندگی زوجین طلاق است. به طوری که در سال 93 تعداد طلاق‏های ثبت شده در کشور به 163569 رسید که با رشد 8200 موردی همراه بود.

تعداد ازدواج های ثبت شده در این سال به 724324 نفر رسید و با مقایسه با میزان طلاق، نسبت ازدواج به طلاق به 4.4 رسید. به عبارت دیگر به ازای هر 4.4 ازدواج در کشور، یک طلاق رخ می‏دهد که از سال 90 تا کنون بیشترین تعداد طلاق ثبت شده در کشور به سال 93 اختصاص دارد. بی شک بخشی از این جدایی‏ها و حتی طلاق‏های عاطفی بی ارتباط با استفاده‏ نادرست از شبکه‏های اجتماعی نیستند.

بهار، 44 ساله، کارمند دلیل اصلی از هم گسستگی زندگی‏اش را وجود شبکه‏های اجتماعی و در نهایت دوستی‏های بی سر انجام در این شبکه‏ها عنوان می‏کند. روابط سرد در زندگی زناشویی باعث شده تا به ارتباطات در شبکه‏های اجتماعی روی آورد و در نتیجه زندگی مشترکش را به دلیل وعده های پوچ مطرح شده از طرف افراد مجازیِ دوست نما از دست بدهد.

افشار، جامعه شناس، معتقد است: در تمایل زوجین به شبکه‏های اجتماعی یک طرفه‏نگری به این تکنولوژی صحیح نیست، چرا که هر تعاملی دو طرفه است. اگر در یک خانواده زمان زیادی به فضای مجازی اختصاص داده می‏شود مشکلاتی در رابطه زوجین بوده و بالطبع خللی وجود داشته که این شبکه‏ها وارد روابط زن و شوهر شده است در حالی که می‏توانستند به احساسات، گفتمان و روابط گرم بپردازند. مسئله ای که شاید اختصاص وقت به آن، اتفافات و روابط بیهوده در فضای مجازی را کم یا بر طرف می‏کرد. مدیریت درست می‏تواند به رابطه و زندگی زوجین کمک کند که اگر این مدیریت و بررسی نباشد خلا اتفاق افتاده و هر چیزی اعم از شبکه‏ها و افراد می‏توانند به زوجین و زندگیشان صدمه وارد کنند.

*نبود مدیریت فردی و استفاده‏ نادرست از شبکه‏ های اجتماعی

اگر استفاده اشتباه از شبکه های اجتماعی را یک آسیب و شناخت و استفاده درست را نوعی فرهنگ بدانیم در واقع پیش‏گیری اتفاق افتاده است. این مسئله درباره شبکه‏های اجتماعی در قالب مدیریت فردی در اشخاص برای استفاده و عملکرد روابط انسانی محقق می‏شود، اما متاسفانه این مدیریت در جامعه ما انگشت شمار است. با مدیریت نکردن در استفاده از این ابزار آسیب‏های آن را وارد زندگی خود مي کنيم. در ایران که تمایل به تعهد و پایبندی به اصول خانواده وجود دارد نفوذ شبکه‏های اجتماعی تا این اندازه بر روابط تعداد زیادی از خانواده‏ها تاثیر مخرب گذاشته است.

آسیب‏های این شبکه‏ها مشکل نیست و هر روز می‏شود از این فضا دل کند. مشکل نتوانستن حل این مسئله و نداشتن قدرت تشخیص در استفاده است که به عدم مهارت و شخصیت فرد بر‏می‏گردد. همه عوامل غیر از شبکه‏های اجتماعی هم می‏تواند در این اتفاق موثر باشد. شبکه‏ها یک ابزار هستند و ما انسان‏ها می‏توانیم درست از این ابزار استفاده کنیم تا تکنولوزی ما را در بر نگیرد، اما آبا به راستی این امر مهم در جامعه، محقق می‏شود؟!