علل تاخیر در شروع تولید شیر مادر و راههای افزایش شیر مادر
اولین شیری که نوزاد بعد از تولد می نوشد، آغوز نام دارد. آغوز غلیظ است و مقدار کمی از آن تولید می شود
تولید شیر معمولا سومین روز بعد از زایمان اتفاق می افتد اما در مورد بعضی از مادران، این روند با تاخیر صورت می گیرد.
اولین شیری که نوزاد بعد از تولد می نوشد، آغوز نام دارد. آغوز غلیظ است و مقدار کمی از آن تولید می شود، به همین علت باعث نمی شود که شما احساس پر بودن سینه هایتان را داشته باشید. تبدیل آغوز به شیر باعث خواهد شد شما طی چند روز احساس پرشدن سینه هایتان را داشته باشید. پر شدن سینه ها از شیر معمولا سومین روز بعد از زایمان اتفاق می افتد اما در مورد بعضی از مادران، این روند با تاخیر صورت می گیرد.
علل تاخیر در شروع تولید شیر
فرزند اول: معمولا در زایمان اول احتمال تاخیر در تولید شیر وجود دارد. تولید شیر و پر شدن سینه ها برای مادرانی که اولین فرزند خود را به دنیا آورده اند، می تواند تا ۵ روز بعد از زایمان طول بکشد. در زایمان های بعدی شیر مادر زودتر تولید خواهد شد.
زایمان سخت: زایمان طولانی به همراه استرس و یا تجربه ناخوشایند تولد با استفاده از بیهوشی، پیتوکین و یا تزریق زیاد مایعات داخل وریدی می تواند روند تولید شیر را با تاخیر مواجه کند.
سزارین: جراحی، استرس، درد و عوامل هیجانی و عاطفی مرتبط با زایمان سزارین می تواند باعث تاخیر در تولید شیر شود.
زایمان زودرس: بدن شما قادر است در پایان سه ماهه دوم بارداری شیر تولید کند اما زایمان زودرس و استرس ناشی از آن و ناتوانی در شیردادن به نوزاد نارس بلافاصله بعد از تولد می تواند تولید شیر را به تعویق بیندازد.
دیابت: در مادرانی که به دیابت مبتلا هستند، ممکن است شروع تولید شیر با تاخیر صورت گیرد. این مسئله می تواند ناشی از علل چندگانه مانند مشکلات هورمونی، نرخ بالای زایمان سزارین در مادران دیابتی، زایمان زودرس و جدایی مادر و نوزاد بعد از تولد باشد.
اختلالات دیگر هورمونی: شروع تولید شیر در مادرانی که دچار کم کاری تیروئید یا سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند نیز با تاخیر صورت می گیرد.
ناتوانی نوزاد در مکیدن: هرگونه اشکال در توانایی نوزاد برای مکیدن سینه ها می تواند با شروع تولید شیر تداخل پیدا کند. مشکلاتی از قبیل گره خوردگی زبان، کام شکری و یا مسائل مرتبط با اعصاب می تواند باعث عدم توانایی نوزاد در مکیدن به شکل مناسب شود. علاوه بر این، ممکن است نوک سینه های شما صاف، فرورفته و یا بسیار بزرگ باشد که هر کدام از این ویژگی ها می توانند باعث دشواری در شیر دادن به نوزاد شوند.
چاقی: اضافه وزن پیش از بارداری و یا چاق شدن بیش از حد در دوران بارداری می تواند با تولید شیر بعد از زایمان و تولد نوزاد داخل ایجاد کند و آن را به تعویق بیندازد.
کیست تک لوتئین: این کیست های تخمدان که هورمون تستسترون تولید می کنند، می توانند باعث تاخیر در شروع تولید شیر شوند. این کیست ها به طور طبیعی چند هفته بعد از تولد نوزاد از بین می روند. از بین رفتن این کیست ها منجر به کاهش میزان هورمون تستسترون در بدن و شروع تولید شیر می شود.
باقی ماندن جفت در رحم: در صورتی که مقداری از جفت بعد از تولد نوزاد در رحم باقی بماند، می تواند منجر به جلوگیری از تغییرات هورمونی لازم برای شروع تولید شیر در بدن شما شود.
اگر نوزاد شما همیشه گرسنه و کلافه است شیر شما کافی نیست
نشانه های تاخیر در شروع تولید شیر در نوزاد
* وجود علائم گرسنگی بعد از شیر خوردن
* گریه کردن
* مکیدن طولانی مدت سینه ها
* کج خلقی
* کلافگی
* کاهش دفعات دفع
* خیس کردن کمتر از ۶ پوشک در ۲۴ ساعت
* کاهش وزن
* زردی
* اسهال
زمانی که شیر شما به دلیل تاخیر در شروع تولید شیر کم است، احتمالا نوزاد شما همیشه گرسنه و کلافه به نظر می رسد. اگر این تاخیر جزئی باشد، لزوما مشکلی ایجاد نخواهد کرد. هر چه شروع تولید شیر در بدن شما بیشتر طول بکشد، نوزاد در معرض خطر بیشتری قرار دارد. اگر نوزاد علائمی مانند کم آبی بدن، زردی و یا کاهش وزن شدید دارد، به سرعت با پزشک تماس بگیرید. این نشانه ها جدی هستند و باید هر چه سریعتر درمان شوند.
دستورت غذایی برای افزایش شیر مادر:
۱- گندم را بو بدهید و با کنجد و خشخاش و نبات، قاووت درست کرده میل کنید.
۲- خوردن سیراب شیردان گوسفند، همراه با آب آن همه روزه عصرها.
۳- کباب پستان گوسفند.
۴- خوردن کاهو با سرکه شیره.
۵- استفاده از بعضی سبزی های خودرو در غذاها؛ مانند شنگ، غازیاقی و …
۶- رازیانه یکی از بهترین داروها برای افزایش شیر مادر است. رازیانه علاوه بر ایجاد تعادل هورمونی در مادر، محرّک بسیار خوبی برای ترشّح شیر است؛ امّا می تواند خونریزی دوره نفاس را تشدید کند بنابراین شروع مصرف آن باید پس از این دوره باشد. راه های معمول استغاده از این دارو عبارتند از: قاووت از مخلوط مساوی تخم رازیانه و نبات، روزی یکی دو قاشق چایخوری؛ دم کرده یا جوشانده تخم رازیانه، یک قاشق غذاخوری در روز؛ و یا عرق رازیانه، روزی دو بار و هربار نصف استکان چایخوری. داروی بدل یا مشابه رازیانه، بومادران است. در غیاب این دو، مصرف تخم شوید هم می تواند مناسب باشد.
نکته: بسیاری از مادران نگران این هستند که مصرف رازیانه یا داروهای مشابه، باعث تغییرات هورمونی در فرزندانشان شود. باید به این مادران اطمینان خاطر داد که مصرف چندماهه این ترکیبات مشکلی از این جهت ایجاد نمی کند.
آیا می توان از بروز عفونت های زنانه جلوگیری کرد؟
با رعایت برخی نکات بهداشتی می توان به میزان زیادی از بروز عفونت های مجاری ادراری و فلور واژن جلوگیری کرد. ترشحات طبیعی واژن برای سلامت آن ضروری است. این ترشحات معمولا «رنگ و بو» ندارد و باعث سوزش و خارش نمی شود ولی در صورتی که با عرق ترکیب شود و بهداشت محیط رعایت نشود و شست و شوی مرتب انجام نگیرد، می تواند پوست را تحریک و محیط را مستعد رشد قارچ و باکتری غیرمفید کند که در این صورت ترشحات واژن تغییر رنگ و بو می دهد.
عواملی در ابتلا به عفونت های واژن دخیل است
از عوامل مستعدکننده عفونت در محیط واژن می توان به لباس های زیر تنگ یا لباس های زیر حاوی مواد نفتی و پلاستیکی، مشکلات هورمونی، دوران قاعدگی، دوران بارداری، یائسگی و استفاده از صابون و مواد شوینده با PH قلیایی اشاره کرد.
کف ناشی از شوینده های نامناسب در حین شست و شوی فرد، به خاطر آناتومی خاص این ناحیه وارد واژن می شود. استفاده مکرر از این شوینده ها به خاطر قلیای بودن، PH این ناحیه را بالا برده و موجب فراهم شدن محیط مساعد جهت رشد و تکثیر باکتری های غیرمفید و درنهایت افزایش احتمال ابتلا به عفونت واژن می شود. استفاده از شوینده های دارای PH اسیدی، نقش مهمی در حفظ PH اسیدی واژینال دارد.
برای پیشکیری از عفونت های واژن از ژل ها استفاده کنید
از این رو پزشکان متخصص زنان و زایمان استفاده از ژل های بهداشتی را برای حفظ تعادل محیط واژینال توصیه می کنند. ژل های بهداشتی به سبب بهره گیری از گیاهان موثر نقش مهمی در تعادل PH همچنین ضدعفونی کردن محیط واژن دارد. گیاهان شناخته شده با اثرات کاملا درمانی نظیر آویشن، آلوئه ورا و بابونه با اثرات ضدعفونی کنندگی، ضدقارچی و ضدباکتریایی و تنظیم PH محیط از بهترین گیاهان برای استفاده در این محصول است.
