سوند ادراری لوله ای انعطاف پذیر جهت تخلیه مثانه و جمع آوری ادرار در کیسه ی تخلیه می باشد. کاتترهای ادراری توسط پزشک و یا پرستار وارد مجرای ادرار فرد می شوند. کاتتر در مثانه باقی می ماند، تا ادرار از طریق آن به درون کیسه تخلیه شود. ممکن است، افراد به خاطر دلایل مختلفی که در ادامه به آن اشاره می کنیم، قادر به تخلیه ی مثانه ی خود نباشند.
- افرادی که به خاطر بزرگ شدن پروستات کم ادرار می کنند، و یا ادرار نمی کنند، و حتی ممکن است، به خاطر تکرر ادرار مجبور شوند، از سوند ادرار استفاده کنند.
- پس از انجام عمل های مختلف جراحی به خاطر آسیبی که به نقاط مختلف بدن آن ها وارد شده است، نمی توانند سرپا باشد، و یا حتی ممکن است، بعد از ویزیت پزشک در منزل تشخیص داده شود، که نباید سرپا شوند، از سوند ادراری استفاده می شود.
- در بیماری های عصبی مختلف از قبیل آسیب های نخاعی، و با توجه به اختلالاتی که در عملکرد مثانه ایجاد می شود، از سوند ادراری استفاده می شود.
- در بعضی از روش های تشخیصی و درمانی و در آزمایش های تصویربرداری می توان از سوند استفاده کرد.
انواع سوند ادراری
از سوند ادراری در موارد زیر می توانید استفاده کنید.
- گرفتن نمونه ادرار استریل برای کشت ادرار و بررسی میزان آلودگی ادرار به میکروب ها
- اندازه گیری دقیق حجم ادرار
- اندازه گیری حجم ادرار باقی مانده بعد از ادرار کردن
- خارج کردن خون و لخته ها از مثانه در بیمارانی که خون ریزی از مثانه دارند.
- خارج کردن ترشحات چرکی و ادرار عفونی در بیمارانی که دچار ادرار عفونی شده اند.
عوارض سوند ادراری
در صورت استفاده ی طولانی مدت از سوند ممکن است، عوارض را برای شما در پی داشته باشد، که عبارتند از:
- تب
- لرز
- سردرد
- کدر شدن ادرار به خاطر چرک
- سوزش مجرای ادرار یا ناحیه تناسلی
- سنگ های مثانه
- آسیب به کلیه ها
- عفونت ادراری به خاطر آلودگی یا ورود میکروب
- کاهش ظرفیت مثانه به خاطر جمع شدن مثانه به دور سوند
- گیر کردن سوند به مثانه
- آسیب به پیشابراه و در بعضی مواقع باعث سرطان مثانه نیز می شود.
- نشت ادرار از سوند
- وجود خون در ادرار
- بدبو شدن ادرار
- کمردرد
- واکنش آلرژیک (مانند لاتکس)
- سنگ مثانه
- خون در ادرار
- آسیب به مجرای ادرار
- آسیب کلیه
- سپتیسمی یا عفونت دستگاه ادراری، کلیه ها یا خون
عوارض سوند ادراری در زنان
در بیشتر مواقع اسپاسم مثانه در مردان اتفاق می افتد. این اسپاسم می تواند به خاطر آسیب دیدن مثانه از کاتتر به وجود آمده و حسی مانند درد یا گرفتگی شدیدی در بالای ناحیه عانه یا مقعد باشد. هم چنین ممکن است، باعث نشت ادرار از اطراف کاتتر شود. زمانی که برای بیمار این اتفاق می افتد، می توان برای محافظت از تشک یک حوله یا پارچه بر روی آن قرار داد.
زمانی که هنگام استفاده از سوند خون در ادرار بیمار ظاهر شد، و لخته های کوچک خون همراه با ادرار از کاتتر ادراری به خصوص بعد از جراحی سرطان پروستات خارج شود، طبیعی است. لخته های خون از گلبول های خونی تشکیل شده که برای تشکیل یک توده به یکدیگر چسبیده اند. ادرار افرادی که از کاتتر ادراری استفاده می کنند، در بعضی از موارد با خون ترکیب شده، و رنگی صورتی به خود می گیرد.
ایجاد عفونت های مجاری ادرار در افرادی که از سوند استفاده می کنند، شایع می باشد. زمانی که عفونت ایجاد می شود، باعث می شود، تا میکروب ها وارد بدن بیمار شود، و حتی ممکن است، باعث بروز تب، درد، قرمزی و تورم در یک ناحیه از بدن شوند.
زمانی که بیمار به صورت طولانی مدت از کاتتر استفاده کند، ممکن است، باعث به وجود آمدن درد و یا ناراحتی در بیمار شود. زمانی که احساس کردید، که درد و یا ناراحتی در قسمتی از بدن خود دارد، برای درمان می توانید با پزشک خود مشورت کرده، و داروی مورد نیاز خود را دریافت کنید.
عوارضی هستند که شیوع کمتری دارند:
- آسیب دیدن میزراه هنگام وارد کردن کاتتر
- تنگی میزراه به خاطر بروز بافت جوشگاه ناشی از مصرف مکرر کاتتر ادراری
- آسیب دیدن مثانه به خاطر شیوه ی نادرست وارد کردن کاتتر
- سنگ های مثانه که معمولا چند سال بعد از مصرف کاتتر به وجود می آید.
علائم عفونت سوند ادراری
با توجه به این که عفونت های دستگاه ادراری همیشه علائم و نشانه ندارند، ولی ممکن است، علائم زیر را داشته باشد.
- ایجاد سوزش هنگام دفع ادرار
- عبور مکرر و مقدار کمی از ادرار
- رنگ ادرار تیره
- قرمز بودن ادرار (وجود خون در ادرار)
- بد بو شدن ادرار
- درد لگن در زنان (در مرکز لگن)
نکات مهم هنگام استفاده از انواع سوندها
- برای این که بتوانید از ایجاد عفونت در بیماران جلوگیری کنیم، بهتر است، از روش سوند گذاری آسپتیک استفاده کنیم.
- حتماً باید سیستم جمع آوری ادرار را به دقت ببندید.
- مراحل نصب سوند را در کوتاه ترین زمان ممکن انجام دهید.
- قبل از تزریق هرگونه دارو از طریق سوند دستان خود را بشورید.
- از برداشتن وسایل سنگین خودداری کنید.
- کیسه ادرار باید پایین تر از سطح مثانه نگه داشته شود، تا بتواند از به وجود آمدن عفونت جلوگیری کند.
- به هیچ عنوان لوله ی تخلیه ادرار نباید کشیده شود، چون ممکن است، که این کار منجر به خونریزی و صدمه به مجاری ادراری شود.
- برای جلوگیری از ایجاد عفونت بهتر است، هر هشت ساعت یک بار کیسه ادرار تخلیه شود.
- زمانی که بیمار متوجه شود، که ادرارش به داخل سوند جریان ندارد، اگر پیچ خوردگی و یا زخم ایجاد نشده باشد، حتماً باید توسط پرستار بررسی شود، که مشکل کجاست، و از بروز هر عوارضی جلوگیری کند.
- حتماً از نازک ترین و نرم ترین لوله استفاده برای نصب سوند استفاده کنید.
- نکته ی مهمی که باید به آن توجه داشته کنید، این است، که قبل از هر کاری شرایط استریل (پوشیدن دستکش استریل) رعایت شود.
مراقبت از سوند ادراری در منزل
- بهتر است، برای جلوگیری از ایجاد عفونت مایعات مصرف کنید. البته قبل از استفاده حتماً از پزشک خود در این مورد سوال کنید.
- برای جلوگیری از آلودگی، از جدا کردن لوله ادرار از کیسه ادرار جداً خودداری کنید.
- زمانی که سوند شما به هر دلیلی خارج شد، یا نشت ادرار داشت، برای جایگزین کردن سوند دیگر به هیچ عنوان خودتان کاری انجام ندهید.
- زمانی که راه می روید، لوله ی تخلیه را در دست خود حلقه کنید، و پایین تر از مثانه نگه دارید.
- بهتر است، پوست اطراف سوند را حداقل 2 بار در روز با آب سرد و صابون یا سرم شست و شو بشویید، تا هرگونه ترشحات و نشت ادرار تمیز شود، بعد از انجام این کار محل را کاملاً خشک کنید.
- هنگام دراز کشیدن بر روی تخت کیسه ی ادرار را به حلقه پایین تخت آویزان کنید.
- برای جلوگیری از کشیده شدن سوند آن را به خود بچسبانید.
- زمانی که به خاطر نصب سوند دچار عفونت، انسداد و... شدید، حداکثر 14 روز می توان از سوند استفاده کرد، و باید سوند را کنید. برای تعویض سوند خود در منزل می توانید با کارشناسان مجموعه ی سلامت نوین به صورت شبانه روزی تماس حاصل فرمایید.
