فلسفه هفت سین چیست؟

فلسفه هفت سین چیست؟

به طور مقدمه باید دانست که عدد "هفت" نزد ایرانیان قدیم مقدس بود و به خاطر ستارگان هفتگانه

یعنی « زهره ، مشتری ، عطارد ، زحل ، مریخ ، زمین و خورشید » عدد هفت را گرامی می داشتند.

برخی از نیاکان ما که زرتشتی بودند ، اعتقاد داشتند  که عقل مقدس یعنی " اهورامزدا " که به او "سپند مینو" نیز می گفتند ، شش وزیر بزرگ به نام "امشاسپندان" دارد  

که یعنی مقدسان جاویدان و این شش امشاسپند با "سپندمینو" تشکیل (هفت سپند) می دهند.علت این که هفت سین به راستی هفت سین است ، اشاره به هفت "امشاسپند" است و چون کلمه "سپند" با سین شروع می شده ، روی این اصل به علامت آن هفت مقدس جاودانی ، چیزهائی در نظر گرفته شده که هم با حرف سین شروع شده باشند و هم مورد استفاده مثبت بشر واقع شوند.

عدد هفت در قدیم :7

مردم بابل عدد هفت را مقدس می شمردند ،

طبقات آسمان و زمین و سیارات هفت بوده است ،

ایام هفته هفت روز است.

هفت از نظر مذاهب:7

به عقیده هندیها در آئین برهما انسان هفت بار می میرد .

عروس و داماد باید هفت قدم به اتفاق هم بردارند.

هفت قدم جلو رفته و قسم می خورند ،

در آئین زرتشت هفت فرشته مقرب وجود دارد.

در تورات مذکور است که هفت نر و ماده را با خود برگیر تا نسلی بر جهان بماند.

هفت در آئین مسیح :7

هفت معجزه ، از 33 معجزه را مسیح در انجیل ذکر کرده است ،

در انجیل از هفت روح پلید صحبت شده است ،

به نظر فرقه کاتولیک ، هفت نوع شادی و هفت غسل تعمید وجود دارد.

هفت در اسلام:7

آسمان هفت طبقه دارد .

فرعون در خواب هفت گاو چاق و هفت گاو لاغر را دید که گفتند هفت سال خشکسالی و هفت سال فراوانی می شود.

جهنم هفت طبقه دارد .

گناهان اصلی هفت عدد است .

پیش از اسلام در بین اعراب ، هفت بار طواف دور کعبه مرسوم بوده و در سنت اسلامی نیز چنین است .

هفت نفر قاری قرآن معروف بودند ، هفت بار شستن اشیاء ناپاک و قرار گرفتن هفت عضو بدن هنگام نماز نیز مذکور است .

هفت در تصوف : هفت وادی سلوک در تصوف معروف است

1) طلب ، 2)عشق ، 3)معرفت ، 4) استغنا ، 5)توحید ، 6) حیرت ، 7)فنا ،

مولوی می گوید:هفت شهر عشق را عطار گشت    ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم

هفت در تاریخ :7

همراهان داریوش با خود او هفت نفر بودند،

در نقش رستم در بالای آرامگاه داریوش ، هفت نقش ملاحظه می شود .

جنگهای هفت ساله در زمان لوئی 11 واقع شد.

اژدهای هفت سر معروف است .

هفت پسر گشتاسب به هفت راهزن تبدیل شدند

و هفت خوان رستم و اسفندیار معروف است.

معابد هفت طبقه:7

در بابل و آشور هر معبدی هفت طبقه داشت

و هر طبقه به نام یکی از سیارات و هفت رنگ بود

(سرخ ، سیمین، سفید، سیاه، ارغوانی، آبی و سبز).

حصار اکباتان هفت دیوار داشت و آرامگاه کورش هفت پله دارد.

.

برگرفته از کتاب " دایرة المعارف زرین

عجایب عدد 7 درنگاه به ادیان وملل

فلسفه سفره هفت  سین

در آیین های باستانی ایران برای هر جشن «خوانی یا سفره ای » گسترده می شد که دارای انواع خوراکی ها بود. سفره نوروزی «هفت سین» نام داشت و می بایست از بقیه سفره ها رنگین تر باشد.

 سفره هفت سین مــعــمـولاً چـند ســاعــت مانــده به زمان تـــحویل ســـــال نو آمـــاده بود و بر صفحه ای بلندتر از سطح زمین چیده می شد.

همچنین میزدپان (MAYZADPAN) به منظور پخش کردن خوراکی ها در کنار سفره گماشته می شد. سفره هفت سین نوروزی برپایه عدد مقدس هفت بنا شده بود.

در بسیاری از منابع تاریخی آمده است که «سفره هفت سین»  نخست «سفره هفت شین» بوده و بعدها به این نام تغییر یافته است.

شمع، شراب ، شیرینی ، شهد (عسل) ، شمشاد، شربت و شقایق یا شاخه نبات، اجزای تشکیل دهنده سفره هفت شین بودند.

برخی دیگر به وجود «هفت چین» در ایران پیش از اسلام اعتقاد دارند.

سخنران جامعه زرتشتی در این باره می گوید: «در زمان هخامنشیان در نوروز به روی هفت ظرف چینی غذا می گذاشتند که به آن هفت چین یا هفت چیدنی می گفتند.

بعدها در زمان ساسانیان هفت شین رسم متداول مردم ایران شد و شمشاد در کنار بقیه شین های نوروزی، به نشانه سبزی و جاودانگی برسر سفره قرارگرفت.

بعد از سقوط ساسانیان وقتی که مردم ایران اسلام را پذیرفتند، سعی کردند که سنت ها و آیین های باستانی خود را هم حفظ کنند.

سفره ی هفت سین از گذشته تا به امروز

به همین دلیل، چون در دین اسلام «شراب» حرام اعلام شده بود، آنها، خواهر و همزاد شراب را که سرک» می شد انتخاب کردند و اینگونه شین به سین تغییر پیداکرد.

امروزه سفره هفت سین را روی زمین یا روی میز پهن می کنند و هنگام تحویل سال نو اعضای خانواده دور سفره هفت سین جمع می شوند و برای داشتن سالی پر از شادی و خیرو برکت دعا میکنند.

بعضی سفره هفت سین را در مدت سیزده روز نوروز نگه می دارند و در پایان این دوره، در روز سیزده نوروز، سبزه ی سفره  هفت سین را به آب می دهند.

نماد اجزای سفره ی هفت سین 

اجزاء سفره ی هفت سین:
سنجد: نماد عشق و دلباختگی است و از مقدمات اصلی تولد و زایندگی. عده ای عقیده دارند که بوی برگ و شکوفه درخت سنجد محرک عشق است.
سبزه: نماد شادابی و سرسبزی و نشانگر زندگی بشر و پیوند او با طبیعت است.
سمنو: نماد زایش و باروری گیاهان است و از جوانه های تازه رسیده گندم تهیه می شود.
سکه: که نمادی از خیر و برکت و درآمد است.
سیب: هم نماد  مهر و مهرورزی.
سماق و سیر :نماد چاشنی و محرک شادی در زندگی به شمار می روند.

اما غیر از این گیاهان و میوه های سفره نشین، خوان نوروزی اجزای دیگری هم داشته است:

دراین میان « تخم مرغ» نماد زایش و آفرینش است و نشانه ای از نطفه و نژاد.

«آینه» نماد روشنایی است و حتماً باید در بالای سفره جای بگیرد.

«آب و ماهی» نشانه برکت در زندگی هستند.

ماهی به عنوان نشانه اسفند ماه بر سفره گذاشته می شود.

کتاب مقدس هم یکی از پایه های اصلی سفره هفت سین است و براساس آن هرخانواده ای به تناسب مذهب خود، کتاب مقدسی را که قبول دارد بر سفره می گذارد.

چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را بر بالای سفره هایشان جای می دهند.

درسر سفره هفت سین زرتشتیان درکنار اسپند و سنجد، « آویشن» هم دیده می شود که به گفته موبد فیروزگری خاصیت ضدعفونی کننده و دارویی دارد و به نیت سلامتی و بیشتر به حالت تبریک بر سر سفره هفت سین گذاشته می شود.

شاخه های سرو، دانه های انار، گل بیدمشک، شیر نارنج، نان و پنیر، شمعدان و... را هم می توان جزو اجزای دیگر سفره هفت سین دانست.

یکی از ارکان اصلی نوروز ، چیدن سفره هفت سین برای جمع شدن بر گرد آن به هنگام تحویل سال است . در بسیارى از منابع آمده است که "هفت سین" نخست "هفت شین" بوده و بعدها به "سین" تغییر یافته است.

هفت شین‌ها

شمع، شیرینى ، شهد (عسل) ، شمشاد، شربت و شقایق یا شاخه نبات ، اجزاى تشکیل دهنده سفره هفت شین بودند. برخى دیگر به وجود "هفت چین" در ایران پیش از اسلام اعتقاد دارند. در زمان هخامنشیان در نوروز به روى هفت ظرف چینى غذا مى گذاشتند که به آن هفت چین یا هفت چیدنى مى گفتند.

بعدها در زمان ساسانیان هفت شین رسم متداول مردم ایران شد و شمشاد در کنار بقیه شینهاى نوروزى، به نشانه سبزى و جاودانگى بر سر سفره قرارگرفت. بعد از سقوط ساسانیان وقتى مردم ایران اسلام را پذیرفتند، سعى کردند سنتها و آیینهاى باستانى خود را نیز حفظ کنند.

در روزگار ساسانیان ، قابهاى زیباى منقوش و گرانبها از جنس کائولین از چین به ایران وارد مى شد. یکى از کالاهاى مهم بازرگانى چین و ایران همین ظرفهایى بود که بعدها به نام کشورى که از آن آمده بودند "چینى" نامگذارى شد و به گویشى دیگر به شکل سینى و به صورت معرب “سینى” در ایران رواج یافتند.

اجزایی که بر روی سفره هفت سین قرار می گیرد عبارتند از : سیب ، سرکه ، سمنو ، سماق ، سیر ، سنجد و سبزى (سبزه) .

قرآن کریم در سفره هفت سین

ایرانیان به هنگام چیدن سفره هفت سین اولین و مهمترین موردی را که بر سفره قرار می دهند، قرآن کریم است . ایرانیان مسلمان به نشانه توکل و توسل به خداوند متعال در آغاز سال و درخواست بهترینها از خالق خویش قرآن را در بهترین جای سفره قرار داده و پس از آن اجزای دیگر را می چینند .

فلسفه هریک از خوراکیها

سمنو : نماد زایش و بارورى گیاهان است و از جوانه هاى تازه رسیده گندم تهیه مى شود.

سیب : نماد بارورى ، زایش و سلامتی است.

سنجد : نماد عشق و دلباختگى است و از مقدمات اصلى تولد و زایندگى .

سبزه : نماد شادابى و سرسبزى و نشانگر زندگى بشر و پیوند او با طبیعت است .

سماق ، سرکه و سیر : نماد چاشنى و محرک شادى و سلامتی در زندگى به شمار مى روند .

سکه : به نیت برکت و درآمد زیاد انتخاب و بر سفره هفت سین می نشیند .

اما غیر از این گیاهان و میوه هاى سفره نشین ، خوان نوروزى اجزاى دیگرى هم داشته است ، در این میان تخم مرغ نماد زایش و آفرینش است و نشانه اى از نطفه و نژاد.

آینه : نماد روشنایى است و حتماً باید در بالاى سفره جاى بگیرد.

آب : نشانه برکت و پاکی در زندگى است .

اسپند ، شاخه هاى سرو ، دانه هاى انار ، گل بیدمشک ، شیر نارنج ، نان و پنیر ، شمعدان و … را هم مى توان جزو اجزاى دیگر سفره هفت سین دانست.