90 درصد نذریهای مردم در هیاتهای مختلف، قیمه است. سالیان سال دقیقا از زمان پدر و پدربزرگ و ... این غذای خوشمزه ایرانی جزو جدانشدنی دستههای عزاداری بوده است.
شما هم از این نذری ها خوردید؟
این روزها و با افزایش هیاتهای مختلف در مناطق مختلف تهران و حتی شهرستانها تنوع غذایی هم بیشتر شده و مردم نذرهایی را برای برآورده شدن حاجتهایشان ادا میکنند که کمی عجیب و غریب است؛ از شیرموز و نسکافه و لواشک گرفته تا پیتزا و کباب برگ و چنجه و البته میگوی سوخاری! حتی آقایی هست که به قالیبافان نخ میدهد یا هستند کسانی که تصمیم میگیرند یک حسینیه یا امامزاده را به تنهایی جارو بزنند یا پای پیاده و یا سینهخیز مسیر بین حرم امام حسین (ع) تا حرم حضرت ابوالفضل (ع) را طی کنند.
در این گزارش با انواع و اقسام نذریهای جالب و عجیب که در تهران و بعضی از شهرستانهای ایران ادا میشود، آشنا شوید:
شیرموز در ایستگاه صلواتی
در یکی از ایستگاههای صلواتی منطقه 18 تهران (محله تولیدارو) یک بار اتفاق جالبی افتاد. معمولا در این ایستگاه صلواتی چای ساده و گاهی چای با دارچین بین عزاداران حسینی تقسیم میشود اما بارها مشاهده شده که مردم نذورات خودشان از جمله شیر، شربت، عدسی، آشرشته و ... را تحویل ایستگاه دادهاند تا بین سینهزنان و زنجیرزنان توزیع شود. اما جالب اینجاست که دو سال پیش یک نفر چند کارتن موز را برای خیرات آورد؛ موزهایی که با پیشنهاد یکی از افراد داخل ایستگاه با شیر و شکرهایی که از ساعاتی قبل به ایستگاه آورده شده بود شیرموز را تحویل عزاداران داد. یکی از نفراتی که سالهاست در این ایستگاه صلواتی فعالیت میکند، در این مورد میگوید: «سه چهار ساعت طول کشید. چند تا مخلوطکن قرض گرفتیم و به مردم شیرموز دادیم. اما جالب بود و با استقبال مردم هم روبهرو شده بود.»
پیتزا در روز عاشورا
شاید این اتفاق برای یک بار افتاده باشد؛ آن هم به دلیل اینکه این پیتزافروشی که در منطقه پیروزی تهران قرار دارد تازهتاسیس بود و به عزاداران حسینی پیتزا میداد؛ نذریای که شاید در آن منطقه برای نخستین بار مشاهده شده و دیگر کسی ندیده که آن پیتزافروشی در ماه محرم با این غذای فرنگی از عزاداران پذیرایی کند.
یکی از کسانی که آن زمان پیتزای نذری خورده در این مورد میگوید: «خیلی زود تموم شد. به هر حال پیتزا بود و کمتر کسی است که دوست نداشته باشد اما در کل جالب بود و مردم خیلی زود پیتزاها را خوردند. بعضیها هم با کارتن آنها را میبردند اما یادم هست که خیلی زود تمام شد. البته تعدادش هم مثل قیمه و قرمه سبزی زیاد نبود اما در هر صورت نذری بود.»
البته نذری پیتزا فقط مربوط به محله پیروزی تهران نیست. در محله 15 خرداد هم عزاداران با پیتزا پذیرایی میشوند. حالا خبر رسیده که در اصفهان هم در یکی از هیاتها مثل تهران، پیتزا را به عنوان نذری بین سینهزنان تقسیم میکنند؛ غذایی که پخت و پز آن سخت و زمانبر است اما چون نذری است، مردم آن را در روزی که نذر کردهاند ادا میکنند.
چلوکباب برگ، کوبیده، میگوی سوخاری و کباب ترکی در ظهر عاشورا
هیاتی در خیابان پاسداران. غذاهای این هیات در طول 10 شب محرم متفاوت است و معمولا از یکی از رستورانهای معروف تهران تهیه میشود. یک روز کباب کوبیده، یک روز کباب برگ و البته مشاهده شده که یک روز هم میگو دادهاند. با این حال آنها در ظهر عاشورا با کباب ترکی هم از عزاداران پذیرایی کردهاند و به نظر این تبدیل به یک عادت شده است که در روز دهم محرم کباب ترکی میدهند.
چنجههای معروف در ظهر عاشورا، منطقه نیاوران
یکی از هیاتهای معروف در منطقه نیاوران، ظهر روز عاشورا با یک غذای ویژه از عزاداران حسینی پذیرایی میکند. غذاهای این هیات به اندازهای هست که به همه عزاداران یک پرس چنجه برسد. نظم در این هیات حرف اول را میزند و جالب اینجاست که به خانهای نزدیک هیات هم از این غذای نذری داده میشود.
تجریش، هیات کاشفالکرب و آبگوشت، حسینیه ثارالله و فسنجان
یکی از قدیمیترین هیاتهای تهران در منطقه تجریش است. آنها سالهاست که در کنار کباب کوبیده و قیمه به مردم آبگوشت میدهند. این در حالی است که نزدیک این هیات حسینیه ثارالله قرار دارد که آنها هم با خورشت فسنجان از مردم پذیرایی میکنند.
لاهیجانیهای مقیم تهران و غذای شمالی
هموطنان شمالی هم که در هیات جوادالائمه برای سرور و سالار شهیدان عزاداری میکنند، با انواع غذاهای شمالی از عزاداران پذیرایی میکنند. البته در این هیات بیشتر خود لاهیجانیها حضور دارند و غذاهایی نذری میدهند که باب طبع خودشان است.
حسینیه سادات عراقی، چهارراه گلوبندک
نذریهای این حسینیه عجیب نیست و قیمه، قرمه سبزی و ... است اما آنچه باعث شده تا این حسینیه در این فهرست قرار بگیرد این است که در این هیات فقط به بانوان نذری میدهند.
خورشت بادمجان در بهارستان
هیاتی با قدمت 50 ساله در منطقه بهارستان وجود دارد که بیشتر ورزشکاران و کشتیگیران در این هیات حضور دارند. در این هیات بادمجانهایی سرو میکنند که باعث شده شهرت آن به سراسر ایران برسد. ورزشکارانی مثل عباس جدیدی هر سال سری به این هیات میزنند.
رشت، نذری لواشک با آب انار و مسقطی
در رشت آقایی هست که هر سال نذری عجیبی را به کودکان میدهد. ماجرا از اینجا شروع میشود که پسر این بنده خدا برای برآورده شدن حاجتش این نذر را میکند و پس از اینکه به مراد دلش میرسد ترکیبی از لواشک دستچینی (نوعی لواشک)، آب انار و مسقطی را بین 30 نفر از همکلاسیهایش تقسیم میکند. از آن سال به بعد تا امروز که تقریبا 9 سال از آن ماجرا میگذرد، پدر خانواده هر سال این نذر را ادا میکند و لواشکها را بیشتر بین کودکان و خردسالان تقسیم میکند.
نخهای نذری برای بافت قالی
این نذری عجیب در بجنورد است که یکی از تاجران و طراحان فرش آن را ادا میکند. او هر سال نفری یک کیلو نخ و از هر رنگ 200 گرم به فقرایی میدهد که بافنده فرش هستند اما برای خودشان کار نمیکنند یا اگر برای خودشان کار میکنند توانایی زیادی برای خرید نخهای قالی ندارند. آقای علی حصوری هر سال این کار را انجام میدهد تا شاید گرههای این نخها وسیلهای شود برای اینکه گرهی از کار کسی باز شود.
ساندویچ کالباس با برندی معروف در بلوار فردوس
دو سال پیش و در ظهر عاشورا وقتی دستههای عزاداری از یکی از خیابانهای بلوار فردوس عبور میکردند، با صحنه جالبی روبهرو شدند. یکی از بانوان عزادار در حال پخشکردن نذری بود. او از یکی از برندهای معروف در تهران، ساندویچهای کالباس ویژهای را تهیه کرده بود و بین عزاداران توزیع میکرد؛ اتفاقی که برای خیلیها عجیب به نظر میرسید اما هر چه هست نذر این بنده خدا بوده است.
عروسک،جارو کردن تنهایی یک امامزاده و اهدای کتاب به مساجد و امامزادهها
جدا از نذریهای خوراکی که از ابتدا تا انتهای محرم و صفر به عزاداران داده میشود، خیلی از مردم هستند که برای شفای بیماران خود نذرهای جالبی میکنند. مثلا یکی از بانوان ایرانزمین که بچهدار نمیشد، نذر میکند اگر خدا به او بچه بدهد تا 7 سال تن او لباسهای دست دوم بپوشاند؛ اتفاقی که افتاد و او به هیچ عنوان تا 7 سالگی تن بچهاش لباس نو نکرد.
از نذرهای دیگر، جاروکردن امامزادهها، دادن کتاب به مساجد، درستکردن یا خریدن عروسک به نیت حضرت رقیه (ع) و ... است که میتوان در این گزارش به آنها اشاره کرد. این در حالی است که امسال هم با همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، غرفه نذر کتاب نیز در حسینیه پیامبر اعظم (ص) راهاندازی شده است. کسانی که تمایل به شرکت در نذر کتاب دارند، میتوانند در همان غرفه وجه نقد یا کتب مذهبی خود را تحویل دهند.