خواص گیاه پنیرک پنیرک یا به اصطلاح گیاه توله و اطلاعات مهمی که باید درباره آن بدانید را در این مقاله برای شما گردآوردیم . دانستن اینکه پنیرک چیست و خواص دارویی و درمانی آن کدام است ، ذهن خیلی از افراد را درگیر کرده است . در این مقاله وب سایت رویکا می خواهد به معرفی کامل گیاه پنیرک بپردازد و شما را با دانستنی های مختلف درباره این گیاه آشنا کند .
پنیرک یا همان گیاه توله با نام علمی ( Malva Parviflora ) یک گیاه چند ساله است با گل های بنفش رنگ که بومی آفریقای شمالی ، اروپا و آسیاست . این گیاه اغلب در دشت ها می روید . عصاره ی برگ این گیاه دارای فعالیت های ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است . ساقه آن تا ارتفاع ۵۰ سانتی متر رشد می کند . این سبزی بسیار خوشمزه است که معمولا آن را به صورت پخته میل می کنند . پر خاصیت ترین بخش این گیاه مغز و دانه های آن است . ماده ای به نام موسیلاژ در این گیاه ارزش دارویی بسیاری دارد . در قدیم بیشتر از گل این گیاه استفاده می شده است .
پنیرک در انواع مختلفی از خاک ها ، مناطق ساحلی و زیستگاه های طبیعی کوهستانی یافت می شود . مواد شیمیایی موجود در برگ گیاه پنیرک دارای ویتامین های زیادی است ، به همین سبب باعث بهبودی سریع درد های داخلی و خارجی و رفع زخم می شود . از پنیرک در تهیه ی انواع ماسک های صورت استفاده می شود .
خواص گیاه پنیرک
خواص این گیاه بی شمار است . در طب سنتی از پودر خشک شده پنیرک با روغن زنجبیل به عنوان یک مسکن قوی برای درمان درد استفاده می کردند .
سلامت دستگاه گوارشی
این ماده ، ضد اسهال بسیار خوبی است . به دلیل ملین بودن آن برای درمان یبوست و دلپیچه توصیه می شود . دمنوش این گیاه خلط آور است و تورم های روده ای و معده ای را رفع می کند . جوشاده پنیرک به صورت کمپرس گرم و حمام در پیشگیری و رفع ناراحتی های بواسیر ، تومورها ، ورم چشم و پلک مورد استفاده قرار می گیرد .
خواص گیاه توله بر روی دستگاه ادراری و تناسلی
پنیرک دارای ویتامین A ، B و C است که برای درمان بیماری های کلیه و مثانه ، سوزش مجاری ادراری و عفونت مثانه بسیار توصیه می شود . همچنین دمنوش گل پنیرک ادرار آور است .
حفاظت از سیستم ایمنی
به دلیل خواص ضد باکتریایی موجود در این گیاه از آن برای درمان عفونت های زخم استفاده می شود . عصاره این گیاه از نفوذ عفونت های باکتریایی و سایر عوامل خارجی از طریق جراحت به بدن جلوگیری می کند . به همین سبب سیستم ایمنی را تقویت کرده و از آن محافظت می کند . قابل به ذکر است که بیشترین اثر و خواص در این امر در دانه ها و برگ این گیاه نهفته است .
دستگاه تنفسی و خواص گیاه پنیرک
عصاره گیاه پنیرک ، به دلیل داشتن موسیلاژ و آنتوسیانین ، یکی از داروهای خوب ضد سرفه است . برای رفع زکام و تورم دهان و گلو بسیار مؤثر است . دمنوش ساقه و برگ گیاه پنیرک گرفتگی صدا ، سردرد های شدید ، ورم لوزه ها و آنژین را برطرف می کند .
سلامت پوست
از دیگر خواص گیاه پنیرک می توان به رفع و درمان جای زخم های پوستی ، درمان جای جوش و آکنه از طریق مصرف عصاره ی دمنوش پنیرک اشاره کرد . این عصاره اثر نرم کنندگی پوست بدن را دارد و به صورت لوسیون استفاده می شود . از جمله خواص گل پنیرک برای درمان آفتاب سوختگی و تسکین ناراحتی های ناشی از تابش گرمای خورشید استفاده می شود . برای این منظور ، جوشانده ۴۰۰ گرم گل یا ریشه توله را در یک لیتر آب آماده کنید و پس از صاف کردن به آرامی در محل سوختگی بمالید .
خواص ضد التهابی پنیرک
از روغن گرفته شده از برگ پنیرک برای درمان التهاب مفاصل و درد های آرتریت استفاده می شود . برای تسکین نیش حشره و یا خارش پوستی ، ژل یا پماد حاوی پنیرک بیشترین اثر را داراست . همچنین در کاهش التهاب و ورم و تسریع ترمیم نواحی ذکر شده عصاره پنیرک معجزه می کند .
تاثیر گیاه توله بر روی غدد
استفاده از دمنوش پنیرک در سلامت کبد و پاک کردن آن و در نهایت درمان یرقان بسیار مؤثر است .
اثرات ضد پیری
اگر نگران افزایش سنتان و دیده شدن تعداد زیادی از چین و چروک ها روی پوست صورتتان هستید از پماد پنیرک استفاده کنید . به دلیل وجود ویتامین های مختلف و خواص گیاه توله ، از پماد آن برای جوان سازی پوست و خواص ضد پیری استفاده می کنند .
فواید گیاه توله برای عفونت زنان
از آنجا که ریشه و گل پنیرک در کاهش مشکلات کلیه و تحریکات رحمی زنان بسیار مؤثر است ، از دمنوش آن ها در رفع انواع بیماری ها استفاده می کنند . یکی از خواصی که پنیرک را به یک درمان طبیعی عالی تبدیل کرده است ، توانایی آن در درمان ترشحات واژن است . برای درمان از این طریق فقط کافی است گل و ریشه پنیرک را آسیاب کنید و با اضافه کردن عسل از آن دمنوش و یا چای درست کنید . پنیرک با خواص منحصر به فردی که دارد بهترین انتخاب برای افزایش و بهبود سلامت در خانم هاست 
.
درمان خونریزی های جدید قاعدگی
برای درمان مشکلات قاعدگی علاوه بر ترکیبات موجود در چای و عرق گزنه می توانید از ترکیب ۲ فنجان آب جوشانده بابا آدم و گل پنیرک در ۲ وعده صبح و عصر به مدت چند روز متوالی استفاده کنید . و تا بهبودی کامل جهت رفع مشکلات ناشی از قاعدگی و خونیزی های شدید مفید و مؤثر است .
طرز تهیه ی جوشانده ی ترکیبی ریشه بابا آدم و گل پنیرک
مواد لازم :
۲۰ گرم ریشه و برگ بابا آدم خشک
۱۵ گرم مامیران
۱۵ گرم گل شقایق
۱۵ گرم گل پنیرک خشک
۷۵۰ میلی لیتر آب
روش تهیه جوشانده :
تمامی مواد ذکر شده را با هم مخلوط کنید و در قوری یا قابلمه لعابی بریزید . سپس به آن آب سرد اضافه کنید و روی حرارت بگذارید تا آب آن به ۵۰۰ میلی لیتر برسد . بعد از ۲۰ دقیقه آن را صاف کنید و ۳ بار در روز یک فنجان میل کنید .
از دیگر خواص گیاه پنیرک می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- سلامت و بهداشت دهان و دندان
- باز کننده انسداد کبد
- استحکام عضلات رحم
نام های دیگر پنیرک
در متون قدیمی به پنیرک ، خورپرست ، آفتاب پرست و آفتاب گردک هم می گفتند . همچنین خلمیط و بقلهالیهودیه را در این متون نوشته اند . در عربی به آن خبازی و در هندی خباجی می گویند . نام ملوخیا و ملوکیه در طب سنتی به کار رفته است . در شیراز پنیرک را به نام ختمی و نان کلاغ و خرو می شناسند . در مناطق جنوبی تر ایران به ویژه در اندیمشک و شوشتر به آن توله می گویند . در آذربایجان هم این گیاه را با نام حمام کومزی می شناسند . نام های دیگر پنیرک گل خامه پنیر ، گل مورچه مصری ، گل صدف ، مارشمالو ، گل سرخ کوچک است .
ترکیبات و اثرات گیاه توله
از جمله ترکیبات موجود در گل های پنیرک موسیلاژ است که بیش از ۱۰ درصد در آنها وجود دارند . موسیلاژ در اثر هیدرولیز ، به گالاکتوز ، آرابینوز ، گلوکز ، رامنوز و اسید گالاکتورونیک تبدیل می شود . همچنین این گل ها حاوی مقدار کمی تانن و حدود یک دهم درصد لوکوآنتوسیانین ها و ۷ درصد آنتوسیانین ها می باشد . علاوه بر آن در برگ مقدار کمی ماده رنگی به نام مالوین یافت می شود .
از اثرات مهم این گیاه می توان به خواص معجزه آسای دم کرده ی گل ها اشاره کرد که به دلیل داشتن موسیلاژ ، به عنوان یک داروی مؤثر ضد سرفه عمل می کند . همچنین این دارو به عنوان ضد زکام و رفع تورم دهان و گلو مصرف می شود . به دلیل خاصیت قابض آن برای درمان اسهال استفاده می شود . به دلیل اثر ضد درد پنیرک از آن در در تهیه ی پمادهای موضعی برای التیام درد و زخم استفاده می شود . از خواص گل پنیرک برای رفع مشکلات مثانه پنیرک استفاده می کنند . از رنگ آن برای مواد غذایی استفاده می شود .
پنیرک در طب سنتی
در طب سنتی از برگ این گیاه برای رفع شکستگی اعضاء استفاده می شود . ترکیب آن با روغن زیتون برای درمان سوختگی و عقرب زدگی توصیه می شود . از دم کرده ی آن هم با مخلوط شکر ، گرفتگی صدا را برطرف می کنند . از آنجا که این گیاه دارای ویتامین های A و B و C است برای درمان التهاب های پوستی و تنفسی و درمان بیماری های کلیه و مثانه به کار می رود . از ترکیب برگ و ریشه این گیاه بر روی دمل و کورک استفاده می شود تا سریع سر باز کنند .
برای درمان اسهال خونی ، یبوست و تنبلی معده و روده ، جوشانده ی پنیرک توصیه می شود . در هندوستان از خواص گیاه پنیرک به عنوان داروی لعابدار نرم کننده و خنک کننده استفاده می شود . برای این منظور ۳۰۰ گرم برگ خشک پنیرک را در یک لیتر آب می جوشانند و آن را به عنوان مسکن هم می خورند .
خواص روغن پنیرک
- درمان ورم لوزه
- رفع التهابات پوستی
- درمان کم خونی
- ادرار آور
- درمان خارش وسوزش دستگاه تناسلی
- رفع برونشیت و زکام
- رفع درد درد های عضلانی در صورت استفاده روغن پنیرک و روغن زنجبیل
خواص عرق پنیرک
خواص عرق این گیاه مانند خود گیاه است برای درمان ناراحتی های رحم و رفع عفونت دستگاه تناسلی زنان ، نرم کننده گلو ، ضد سوختگی ، کاهش آبریزش بینی ، پادزهر گزش
تعدادی از خواص ترکیبات گیاهی با عرق پنیرک
خاصیت ضد سرفه : برای این منظور ترکیب عرق ختمی عرق پنیرک عرق شیرین بیان عرق آویشن عرق آنیسون پای خر گل ماهور
رفع جوش : عرق مریم گلی عرق پنیرک عرق ختمی عرق بابا آدم
برونشیت حاد و سرفه : عرق خارخاسک پرسیاوشان ناخنک بنفشه عرق پنیرک عرق ختمی
روش های مصرف گیاه توله
- یک لیوان آب سرد را بر روی ۵ گرم برگ بریزید و حدود ۵ دقیقه بگذارید تا بجوشد . در حین جوشیدن مجدد ۱ لیوان آب دیگر اضافه می کنیم . درب ظرف را به درت ۱۵ دقیقه بگذارید . بعد از ۱۵ دقیقه مواد را صاف می کنیم . بعد از کمی خنک شدن می توانید به آن یک قاشق عسل اضاف کنید صرفا برای قوی تر شدن اثر . این روش مصرف را روزی ۳ تا ۴ بار تکرار کنید .
- برای درمان و از بین بردن انواع عفونت های ادراری ، برونشیت و عفونت های سرخک و مخملک ، ۴۰ گرم از این گیاه را در یک لیتر آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید .
- مخلوط گل پنیرک به همراه گل ختمی ، بابونه و گل سرخ و بنفشه برای رفع عفونت دستگاه تناسلی زنان بسیار مؤثر است .
- از دمنوش پونه و پنیرک و سرکه نیز برای درماند عفونت زنان به کار می رود .
طرز تهیه ی دمنوش پنیرک
برای تهیه ی این معجون پر خاصیت به ۲ قاشق از گیاه تازه ی پنیرک نیاز دارید . این ۲ قاشق را به یک فنجان آب سرد اضافه می کنید و اجازه دهید حدود ۸ ساعت خیس بخورد . سپس با حرارت بسیار کم آن را گرم کنید ولی نه آن قدر که بجوشد . روزانه ۲ الی ۳ بار از این دمنوش پر خاصیت میل کنید .
طرز تهیه ی عصاره پنیرک
این عصاره صرفابرای شستشوی دست و صورت ، جوانسازی و استعمال خارجی استفاده می شود . راز تهیه ی این عصاره به این صورت است که در حدود ۵۰ گرم از گیاه تازه پنیرک را در یک لیوان آب داغ بریزید . اجازه دهید ۲ الی ۳ ساعت خیس بخورد . سپس برای چند لحظه آن را با حرارت کم بجوشانید .
روش تهیه ی بورانی توله
برای تهیه ی این غذای خوشمزه ، گیاه پنیرک و سبزیجات را به خوبی با مواد شوینده چندین مرتبه بشورید تا کاملا تمیز شود . سپس آن را خرد کرده و با مقدار کمی آب بپزید . به آن ها پیاز داغ ، سیر داغ ، زردچوبه و فلفل اضافه کنید . تخم مرغ ها را هم به صورت مخلوط هم ساده روی مخلوط بریزید . ۵ دقیقه درب ظرف را بگذارید تا مواد به طور کامل طعم دار شوند . در صورت تمایل این غذا را همراه با ماست میل کنید .
اثر گیاه پنیرک بر مادران شیرده
مصرف این گیاه در افزایش شیر مادران بسیار موثر است . به خصوص مصرف چای و یا دمنوش آن . دانه های پنیرک شبیه فندق های جوان هستند که می توانند در تهیه ی سالاد سبز استفاده شود .
موارد منع مصرف
- در صورت داشتن سابقه آلرژی به گیاهان دارویی باید در مصرف پنیرک احتیاط لازم به عمل آید .
- افراد دیابتی و افرادی که در مقابل تغییرات قند خون حساسیت نشان می دهند ، از مصرف این گیاه باید پرهیز کنند . زیرا مصرف آن سبب کاهش شدید قند خون می شود .
نکات قابل توجه
- از آنجا که برگ گیاه توله دارای لکوآنتوسیانین است و گل آن حاوی آنتوسیانین ، ترکیب این دو خواص پنیرک را کامل می کند .
- به دلیل هم جهت بودن اثرات پنیرک و گل ختمی ، می توان از مخلوط این دو در جهت تولید موسیلاژ مربوطه به ویژه در درمان سرماخوردگی ، تسکین سرفه و رفع گرفتگی صدا استفاده کرد .
- توجه داشته باشید که گل های این گیاه در زمان باز شدن آن ها که اکثرا در تابستان است باید جمع آوری شوند . و همچنین برای جمع آوری برگ ها هم در فصل بهار باید اقدام شود . در غیر اینصورت اثرات خودشان را از دست می دهند .
عوارض پنیرک
تاکنون هیچ عوارضی و تداخل دارویی از مصرف گیاه توله ثبت نشده است . این گیاه سمی نیست . فقط در صورت مصرف زیاد موجب اسهال می شود . مصرف این گیاه به زنان باردار توصیه نمی شود .
