امروزه از واژه استرس برای بیان عامل مشکل و در عین حال واکنش به آن و وضع روحی فرد واکنشدهنده استفاده میشود. اولینبار هانسسیله، فیزیولوژیست کانادایی بود که استرس را به مفهوم جدید آن به کار برد. او مجموعه واکنشها و پاسخهای بدن به تهدیدهای فیزیکی یا شیمیایی را با استرس تعریف میکرد.
امروزه از واژه استرس برای بیان عامل مشکل و در عین حال واکنش به آن و وضع روحی فرد واکنشدهنده استفاده میشود. اولینبار هانسسیله، فیزیولوژیست کانادایی بود که استرس را به مفهوم جدید آن به کار برد. او مجموعه واکنشها و پاسخهای بدن به تهدیدهای فیزیکی یا شیمیایی را با استرس تعریف میکرد.
سیله در ابتدا از کلمه «سندرم سازگاری عمومی» برای تعریف این واکنشها استفاده کرد. سپس واژه استرس متولد شد؛ واژهای که امروز لحظه به لحظه زندگی روزمرهمان را فراگرفته است، طوری که هر یک از ما روزی چند بار آن را در موقعیتهای مختلف بهکار میبریم. وقتی بدن دچار این وضع میشود، سیگنالهایی مخابره میکند. باید این سیگنالها را بشناسید، زیرا نشان از استرس زیادتان دارد.
۱ ـ احساس سرماخوردگی مداوم
فرقی نمیکند زمستان باشد یا تابستان، استرس باعث تضعیف دستگاه ایمنی بدن میشود. نتایج پژوهشهای آمریکاییها نشان میدهد افراد مضطرب دو برابر بیشتر در معرض سرماخوردگی قرار دارند. توجه داشته باشید استرس روی موهای داخل بینی نیز تاثیر میگذارد و باعث میشود هوا بدون گرم و مرطوب شدن کافی وارد بدن شود، در نتیجه مدام احساس سرماخوردگی میکنید.
۲ ـ قاعدگیهای نامرتب و دردناک
به عقیده محققان، استرس روی بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس که کنترلکننده هورمونها و دوره ماهیانه است، تاثیر منفی میگذارد. حتی این امکان وجود دارد که باعث قطع کامل دوره شود که البته بعد از برقراری آرامش دوباره شروع خواهد شد. محققان دانشگاه هاروارد به این نتیجه رسیدهاند خانمهای مضطرب دو برابر بیشتر از بقیه به درد و کرامپهای عضلانی دوره قاعدگی مبتلا میشوند. به عقیده محققان، انجام ورزشهایی مانند نرمشهای آرامتنی برای مقابله با دردهای زنانه موثر است.
۳ ـ مشکلات بارداری
به عقیده متخصصان، احتمال به دنیاآوردن نوزادان کموزن یا زایمان پیش از موعد در خانمهای بارداری که در وضع استرسزا زندگی میکنند، به مراتب بیشتر است. این متخصصان توصیه میکنند خانمهای باردار در آرامش کامل باشند و روزانه حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه فقط به خودشان اختصاص دهند.
۴ ـ چاقی بیدلیل
وقتی بدن در وضع استرسزا قرار میگیرد، هیپوتالاموس ترشح هورمونهای پپتید و کورتیزول را که به ترتیب به هورمونهای اشتها و استرس شهرت دارند، افزایش میدهد. درست است بعضی افراد در شرایط استرسزا کماشتها میشوند، اما در حالت کلی استرس، بدن را به مصرف غذاهای پرکالری و چرب سوق میدهد. استرس احتمال چاقی موضعی در ناحیه شکم را نیز افزایش میدهد. حتما میدانید چربیهای اضافه دور شکم نیز بدن را در معرض ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت نوع دوم و بیماریهای قلبی ـ عروقی قرار میدهد. بنابراین حتی وقتی دچار استرس هستید نیز از هیچ وعده غذایی صرفنظر نکنید و زمانی را برای نشستن و غذا خوردن اختصاص دهید.
۵ ـ درد در ناحیه فک
احساس درد در ناحیه دهان یا فک نیز ممکن است نشاندهنده این باشد که شما هنگام خواب دندانهایتان را به هم میسایید. این مشکل ناشی از استرسهای پنهان است که در عین حال باعث تشدید آن نیز میشود؛ یعنی یک چرخه باطل.
۶ ـ آکنه
آکنهها معمولا در مواقع استرسزا بروز میکنند، زیرا بدن هورمونهای آندورژن بیشتری ترشح میکند که باعث تحریک غدد تولیدکننده چربی پوست میشود. به عقیده محققان در ۱۵ سال گذشته خانمها در بزرگسالی دچار مشکلات پوستی بیشتری بخصوص آکنه شدهاند که ناشی از استرسهای روزمره است. محققان آمریکایی معتقدند استرس التهابهای بدن را افزایش میدهد و باعث بروز جوشهای پوستی میشود.
۷ ـ اگزما و خارش پوست
نتایج بررسیهای اخیر محققان ژاپنی که روی بیش از ۲۰۰۰ داوطلب انجام شده، نشان میدهد افرادی که به خارشهای مزمن پوست مبتلا هستند دو برابر بیشتر از بقیه افراد استرس دارند. همچنین بروز اگزمای پوستی در موقعیتهای استرسزا نیز بیشتر میشود. معمولا درمان معجزهآسایی برای اگزما وجود ندارد. دوشهای کوتاه با آب سرد، استفاده از صابونهای خشککننده پوست و مرطوبکنندههای مناسب جزو روشهای مقابله این بیماری پوستی است.
۸ ـ حساسیتها
نتایج پژوهشهای اخیر نشان میدهد هورمونهای استرس باعث تولید پادتنی به نام IgE میشود که واکنشهای حساسیتزا ایجاد میکند. اگر در فصول مختلف دچار حساسیت میشوید، احتمال این که دچار استرس زیادی هستید بیشتر است.
۹ ـ دلدرد و معدهدرد
کولون و معده را عصبهایی مستقیم به مغز وصل میکند، به همین دلیل وقتی عصبی یا مضطرب هستیم دچار مشکلاتی مانند دلپیچه، کرامپهای عضلانی، معدهدرد یا حتی اسهال میشویم. برای حل این مشکل کمی ورزش کنید. پیادهروی ساده هم ممکن است کمککننده باشد. فیبرهای غذایی بیشتری وارد برنامه غذاییتان کنید تا رودههایتان بهتر کار کند.
۱۰ ـ سردرد
اگر گاه و بیگاه، بخصوص آخر هفتهها، دچار سردرد میشوید به احتمال زیاد فرد مضطربی هستید. به عقیده محققان دانشگاه واشنگتن، کاهش ناگهانی میزان استرس در روزهای آخر هفته باعث بروز دردهای میگرنی میشود. در موقعیتهای استرسزا دردهایی در سر و ماهیچههای گردن بروز میکند که در صورت تشدید آن بهتر است به متخصص مراجعه کنید.
۱۱ ـ تپش قلب
وقتی دچار تپش قلب میشویم احساس میکنیم قلبمان تندتر میزند یا ضربان آن بالا رفته است. اگر مدام دچار تپش قلب میشوید، یعنی مضطرب هستید و امکان این که ماهیچههای قلبتان آسیب ببیند زیاد است.
۱۲ ـ کمردرد
معمولا دردهای کمری به دلیل مشکلات فیزیکی بروز میکند، نه مشکلات روحی؛ با اینهمه استرس ممکن است شدت و مدت زمان دردهای کمری را بیشتر کند. ورزشهایی مانند شنا و داشتن وزن متعادل برای کاهش این قبیل دردها موثر است.
۱۳ ـ خوابهای عجیب و غریب
افراد مضطرب در طول شب بیشتر از خواب بیدار میشوند. در واقع خوابهای عجیب و غریب ریتم خواب آنها را به هم میزند و باعث میشود نتوانند خواب مستمر و آرامی داشته باشند. اگر در طول شب چند بار از خواب بیدار میشوید، به فکر آرامش بیشتر از یک سو و بررسی غده تیروئیدتان از سوی دیگر باشید؛ زیرا ممکن است این مساله مربوط به اختلالات غده تیروئید نیز باشد.
۱۴ ـ خونریزی لثهها
نتایج پژوهشهای اخیر نشان میدهد قربانیان استرس بیشتر در معرض بیماریهای دهان و دندان قرار میگیرند. خونریزی بیدلیل لثهها یکی از علائم استرسهای پنهان است.
۱۵ ـ میل شدید به مواد قندی
به گفته محققان، استرس باعث افزایش ریزهخواری و میل شدید به مصرف مواد غذایی شیرین بخصوص در خانمها، میشود.
۱۶ ـ کاهش میل جنسی
استرس به روابط زناشویی شما نیز رحم نمیکند. کاهش بیدلیل میل جنسی و مشکلاتی مانند کاهش میل به شاد بودن و خندیدن، گریه کردن هنگام خندیدن، کاهش میل به فعالیتهای جسمی، کمشدن شور و شوق، بیمیلی به نظافت صبحگاهی و… نیز جزو علائم استرسهای زیاد است که باید بررسی و درمان شود.