آداب و رسوم خواستگاری

آداب و رسوم خواستگاری از دیروز تا امروز:
چی بود؟ چی شد؟
در گذشته روش متداول برای انتخاب همسر اینگونه بود که نزدیکان داماد مثل مادر، خواهر و خلاصه زنان فامیل و همچنین زنانی که به یافتن دختر مناسب مشهور بودند و اصطلاحا در امر خیر پیش قدم بودند برای داماد به دنبال دختر مناسب می گشتند و بعد ازاینکه از طرق مختلف و به لطایف الحیل از زیبایی، سلامتی و بدون عیب و ایراد بودن او اطمینان حاصل می کردند، نزد داماد رفته و آنچه از دختر می دانستند را به او می گفتند و اگر داماد موافقت می کرد و علاقه نشان می داد به همراه پدر و بزرگان فامیل به خانه دختر می رفتند و دختر را از پدرش خواستگاری می کردند و شیرینی می خوردند و روز بعد برای مراسم بله بران اقدام می کردند که مراسم بله بران شرح مفصل مخصوص به خود را دارد.
البته امروزه این مراسم  سنتی در بسیاری از فرهنگ های ایرانی دگرگون شده است و شکلی نوین به خود گرفته است. امروزه همانطور که می دانید بعد از اینکه پسر دختر مورد علاقه خود را به تنهایی یا به کمک دیگران پیدا کرد، موضوع را باخانواده و بزرگترهای خود در میان میگذارد تا با خانواده دختر تماس بگیرند و در صورت موافقت و صلاحدید طرفین، شبی را تعیین کنند تا برای اصطلاحا "امر خیر" به منزل دختر بروند.
در شکل امروزی تر قضیه، ممکن است جوانان در محیط کار، دانشگاه و ... با یکدیگر آشنا شوند و مدتی نیز با یکدیگر معاشرت داشته باشند و یکدیگر را با این رویکرد که آیا می توانند شریک زندگی هم باشند یا خیر، مورد ارزیابی قرار دهند طی این مدت خانواده ها و بزرگترها در حاشیه منتظر می مانند تا جوانان خود تصمیم بگیرند گاهی این گونه معاشرت ها تا ماهها به درازا می کشد و چنانچه دختر و پسر ارزیابی مثبت از یکدیگر داشتند، تازه به سراغ طی رسم و رسوم به شکل سنتی می روند و اگر ارزیابی منفی بود، رابطه را قطع کرده و منتظر می مانند تا فرد دیگری را بیابند این شکل از روابط در خانواده های امروزی جای خود را پیدا کرده است و در صورتی که کنترل شده و با اطلاع خانواده ها باشد و به احساسات و عواطف طرفین آسیبی نرسد و نیز منجر به سوء استفاده نشود، می تواند روش مناسبی برای انتخاب همسر آینده باشد.
مقدمات خواستگاری:
طبق آداب و رسوم ایرانی، ابتدا یک روز عصر مادر و خواهر بزرگتر داماد و یا یکی دیگر از زنان بزرگتر و صاحب نظر فامیل به اتفاق داماد به منزل دختر می روند برای باز شدن باب آشنایی و رفت و آمد رسم برخی از مناطق بر این است که در این جلسه نیازی به گل و شیرینی از طرف داماد نیست البته در این خصوص تعیین کننده عرف آن منطقه است این جلسه خیلی مختصر برگزار می شود و حرفهایی کلی درباره خصوصیات و وضعیت عروس و داماد(وضعیت تحصیلی، اجتماعی، اقتصادی، شغلی و .... عروس و داماد آینده) رد و بدل می شود و طرفین به این توافق می رسند که در جلسه ای مفصل تر و رسمی تری به منزل عروس آینده بروند بهتر است در این جلسه عروس و داماد کمتر صحبت کنند و اجازه بدهند بزگترها بیشتر با هم آشنا شوند و خصوصیات عروس و داماد را برای هم تشریح کنند.
مراسم رسمی خواستگاری:
در جلسه بعدی ، داماد به اتفاق والدین خود و یا کسانی که قیم و بزرگترهای او محسوب می شوند با گل و شیرینی به منزل عروس می روند. این جلسه از جلسه ی قبلی رسمی تر و مهم تر است و پدر داماد یا در صورت در دسترس نبودن پدر، جانشین او در جلسه حضور دارد بهترین زمان برای برگزاری این جلسه، ساعات بعد از شام است.
خانواده دختر با میوه های راحت الحلقوم، چای، نسکافه، قهوه، شربت و... از مهمانان خود پذیرایی می کنند در آداب و سنن قدیم ، عروس و داماد در این جلسات ساکت بودند و همه صحبت ها و حتی معرفی دختر و پسر را بزرگترها انجام می دادند اما امروزه عروس و داماد آینده نیز با اجازه بزرگترها و حفظ احترام آنها در بحث ها شرکت می کنند مثلا داماد خودش به معرفی خود می پردازد و وضعیت شغلی، اجتماعی و اقتصادی خود را توضیح می دهد و حتی عروس خانم آینده نیز شخصا موقعیت شغلی، اجتماعی، تحصیلی خود را برای خانواده داماد تشریح می کند و این می تواند نشانه ی خوبی از اعتماد به نفس این دو باشد.
بهتر است در جلسه خواستگاری، از مهریه، شیربها، مسایل مادی، آداب و رسوم طرفین و ... حرفی به میان نیاید و این گونه صحبت ها به جلسه ای دیگر یا به "مراسم بله بُران" موکول شود اما اگر در مواردی خاص(مثلا زمانی که دو خانواده به اندازه کافی از یکدیگر شناخت دارند و مثلا قوم و خویش هستند) هر دو خانواده موافقت کردند که همه چیز در همین یک جلسه معلوم شود و کار به درازا کشیده نشود، میبایست اینگونه بحث ها را هم مطرح کرد.
اگر چنانچه عروس و داماد آینده از قبل با خلقیات یکدیگر آشنایی نداشته باشند در همین جلسه اول فرصتی به آنها داده می شود تا در مکانی خلوت مثل اتاقی مجزا یا حیاط یا هر جای دیگر با هم صحبت کنند و بیشتر با هم آشنا شوند. در این جلسه دو نفره، طرفین می بایست درباره خلقیات یکدیگر و مسایل کلی زندگی صحبت کنند تا مقدمه ای باشد برای شناخت بیشتر طرفین، معمولا جلسه اول حدود 2 ساعت طول می کشد و پس از آن خانواده پسر منتظر پاسخ خانواده دختر می مانند.
آیا تو آن گمشده ام هستی؟
پس از این نشست، خانواده دختر فرصت کافی دارند تا درباره داماد آینده خود تحقیق کنند این تحقیقات شامل تحقیقات در محله و محل کار داماد می شود و فرصت بسیار خوبی است که نسبت به موقعیت اجتماعی پسر اطلاعات کسب کنند بهتر است برای کسب اطلاعات دقیق تر به سراغ افراد معتمد محله بروند.
البته خانواده های امروزی به عروس و داماد آینده فرصت می دهند تا با یکدیگر بیشتر معاشرت داشته باشند و طی دیدارهایی که برای آشنایی بیشتر مقرر می کنند، با خصوصیات، خلق و خو، اهداف و برنامه ها و شرایط یکدیگر بیشتر آشنا شوند این جلسات با اجازه بزرگترها می تواند در بیرون از خانه انجام شود و  تا آنجا ادامه پیدا می کند که دو طرف بتوانند تصمیم بگیرند که آیا مایل به ازدواج با یکدیگر هستند یا خیر و چنانچه جواب طرفین مثبت بود به خانواده ها اطلاع می دهند که جلسه دوم  را معین کنند و در صورتی که طرفین به این نتیجه رسیدند که نمی توانند در کنار یکدیگر یک زندگی مشترک را شروع کنند خانواده ها طی تماس های تلفنی در کمال احترام، موضوع را اطلاع داده و قضیه منتفی خواهد بود.
چنانچه دختر و پسر یکدیگر را برای زندگی مشترک مناسب یافتند، توصیه می شود یک نوبت نیز برای مشاوره قبل از ازدواج به مراکز مشاوره مراجعه کنند در این مراکز نیز راهنمایی هایی انجام خواهد شد تا طرفین بتوانند تصمیم درست تری بگیرند دو تا سه هفته بعد خانواده دختر پاسخ خود را اعلام می کنند نکته مهم این است که اینگونه جلسات به تنهایی برای هیچ یک از دو طرف تعهد آور نیست و چنانچه دختر یا پسر و یا هردو، یکدیگر را برای زندگی مشترک مناسب نیافتند، می توانند از اقدامات بعدی خود داری نموده و قضیه منتفی است.                                   "ادامه دارد"
منبع: عروس سایت
گردآورنده: سایت زیباکده