تاریخچه گلاب و گلاب گیری در شهر کاشان:
سفر به گلستان‌هاي قمصر فرصتي است كه به سادگي نبايد آن را از دست داد در وجه تسميه قمصر گفته‌اند كه قمصر واژه‌اي است معرب از زبان پهلوي باستان كه «كم‌سر» به معني جايگاه آب بوده است در حالي كه در منطقه كاشان كه قمصر نيز بخشي از آن است خود شهر قمصر در دره‌اي سرسبز و زيبا در 25 كيلومتري جنوب غربي كاشان و در دامنه كوه‌هاي سر به فلك كشيده كركس واقع شده است.
براي درك تاريخچه گل و گلاب بايد به كاشان سر زد چه،كاشان زادگاه نخستين حركت‌هاي فرهنگي و تمدني است سفالينه‌هاي به‌دست آمده از حفاري‌هاي سيلك كه شكل گل 7پر روي آن ديده مي‌شود خود گواه اين مدعاست كه ساكنان اين منطقه از هزاره‌هاي قبل از ميلاد با گل‌ها و گياهان آشنا بوده‌اند از ديگر اسنادي كه بر وجود گل سرخ در منطقه كاشان دلالت دارد، گلاب در دوره‌هاي تاريخي در كاشان وجود داشته است و براي اثبات اين ادعا مي‌توان از عيد گلاب كه يكي از آداب و رسوم در كاشان قديم بوده است، ياد كرد.
در سال‌هاي 52 و 54 هجري شمسي كه كارشناسان بلغاري روي گل سرخ مطالعه مي‌كردند به اين نتيجه رسيدند كه گل سرخ محمدي قمصر كاشان در مقايسه با نمونه‌هاي مشابه در نقاط ديگر كيفيت بهتر و برتري دارد بيشتر كارخانه‌هاي ادكلن‌سازي اروپا، براي تهيه عطر و ادكلن، از اسانس عطر گل قمصر استفاده مي‌كنند اين موضوع سبب شده است تا عطر و گلاب قمصر از دير باز به‌صورت يك محصول نامي باقي بماند، در شهرت قمصر همين بس كه، همه ساله خانه خدا با گلاب ناب محمدي اين شهر شستشو داده مي‌شود.
گلابگيري به 2 شيوه سنتي و صنعتي در اين شهر انجام مي‌شود با توجه به اينكه قمصر و شهرهاي نياسر و برزك از توابع كاشان از نظر طبيعي براي كشت گل سرخ مناسب هستند، مي‌توان گفت دومين عاملي كه به شهرت اين محصول كمك كرده، شيوه سنتي گلابگيري است.
به گفته بخشدار قمصر، شهرت ملي و جهاني گلاب قمصر و جاذبه‌هايي كه گلابگيري دارد باعث شده است كه اين صنعت و سنت ديدني و دير پا به يكي از عوامل جذب گردشگر و احيا و توسعه صنعت گردشگري در كاشان تبديل شود وي بازديد سالانه هزاران گردشگر داخلي و خارجي از مراسم گلابگيري در اين منطقه را نشانه تاثير اين صنعت در توسعه گردشگري مي‌داند.
در دهه‌هاي اخير با فراگير شدن مصرف گلاب به‌عنوان ماده غذايي و دارويي و گسترش نامحدود بازار آن، تقلب‌هاي مختلف در توليد و عرضه گلاب افزايش يافت عطر پاكستاني ازجمله عطرهاي تقلبي است كه با وجود داشتن گل‌محمدي افشره‌اي شيميايي و مضر است.
اين عطر از پاكستان در حلب‌هاي بزرگ و گاه به‌صورت پودر وارد ايران مي‌شود و با اضافه كردن اندكي از اين گلاب به بطري حاوي آب معمولي، محتواي آن بطري بوي گلاب پيدا مي‌كند تشخيص اين عطر براي افراد معمولي ممكن نيست بوي اين عطر با گذشت زمان از بين مي‌رود و نمي‌توان بيش از چند ماه آن را نگه داشت، گياه ژرانيوم هم دومين ماده‌اي است كه به‌عنوان ماده تقلبي وارد بازار گلاب شده است با فشار دادن اين گياه بوي گل محمدي نيز به مشام مي‌رسد، يــكي از روش‌هاي ابـتـدايي براي تشخيص اين است كه تلخي گلاب طبيعي زود از كام مي‌رود، ولي گلابي كه از ژرانيوم به دست مي‌آيد، تلخي آن در دهان دير از بين مي‌رود پودر گلاب نيز از ديگر روش‌هاي روانه كردن گلاب تقلبي به بازار است.
شهرهاي قمصر، نياسر، برزك و جوشقان كامو از جمله فضاهاي بكر و دست نخورده طبيعي در كاشان است كه با وجود گلستان‌هاي گل سرخ محمدي، جايگاه كاشان به‌عنوان موزه‌اي طبيعي در كنار جاذبه‌هاي تاريخي‌‌اش تا حد بين‌المللي ارتقا مي‌يابد و بوي معطر آن خود گواهي براين ادعاست.
اثرات مفید گلاب بر پوست بدن:
گلاب از تقطیر گل محمدی به دست می آید که از نظر عطر در میان سایر گل ها ممتاز است و خواص درمانی فراوانی دارد گل محمدی از خانواده ی گل سرخ با گل برگ هایی به رنگ صورتی است. این گل ها در خرداد ماه ظاهر می شوند و در همین ماه است که گلاب گیری انجام می پذیرد. گل محمدی رایحه ی خوشی دارد و گلاب نیز همین رایحه ی خوش را در خود تثبیت می کند.
براساس مدارک جدید، ایرانیان اولین قومی بودند که از «گل سرخ»، اسانس و گلاب را به روش تقطیر به دست آوردند و سپس این فن را به سایر نقاط دنیا انتقال دادند. «ابن سینا» دانشمند بزرگ ایرانی، تحقیقات وسیعی در مورد استخراج اسانس ها به روش تقطیر داشته است، نام گلاب با فرهنگ سنتی و باورهای مذهبی مردم نیز درآمیخته است. گلاب خاص ایران است و جالب آن که فقط در شهر کاشان به عمل می آید، رورش گل محمدی با تاریخ «قمصر» عجین شده است. هر چند امروزه گلاب گیری از «قمصر» به «نیاسر» یکی از بخش های دیگر کاشان گسترش پیدا کرده، ولی گلاب قمصر در نوع خود هم چنان بی رقیب مانده است.
از تقطیر مجدد گلاب، فرآورده ای به دست می آید که به آن «گلاب دو آتشه» می گویند اگر مجداً گلاب دو آتشه را تقطیر کنند گلاب غلیظی از نظر اسانس به دست می آید که فوق العاده معطر بوده و در حقیقت گلاب ناب و خالص است در طب سنتی گلاب به عنوان گرمی شناخته می شد که PH خون را به سمت قلیایی می برد.
در گذشته گلاب در طب سنتی مصارف درمانی بسیاری داشته است به عنوان مثال دندان درد را با چکاندن چند قطره گلاب روی دندان پوسیده تسکین می بخشیدند در طب سنتی گلاب به عنوان گرمی شناخته می شد که PH خون را به سمت قلیایی می برد، یکی از مهم ترین کاربردهای گلاب، جهت مواظبت از پوست است گلاب برای انواع پوست ها به خصوص پوست های خشک و حساس مناسب است یکی از موارد استفاده ی گلاب جهت پاک کردن پوست می باشد و می توان به جای محصولات شیمیایی پاک کننده، از آن استفاده کرد.
استفاده ی دیگر آن جهت طراوت و تازگی پوست است؛ بدین گونه که پس از هر بار استحمام که منافذ پوست بازتر هستند، گلاب را به پوست صورت بمالید در این حالت اسانس موجود درگلاب به سرعت جذب پوست می شود که با توجه به اثرات آن در افزایش جریان خون، باعث شادابی پوست میگردد البته استفاده ی مداوم از این روش می تواند این اثرات مطلوب را ایجاد کند.
گلاب به دلیل داشتن خاصیت ضد عفونی کننده و هیدراته (آبدار) کردن برای پوست سر و مو مفید است، گلاب حتی برای رفع جوش های بدن نیز موثر است برای این کار مقداری گلاب را با جوش شیرین مخلوط کنید تا خمیر نرمی به دست آید سپس این خمیر را مدت یک ساعت یا تمام شب (موقع خواب) روی جوش های خود قرار دهید، گلاب به دلیل داشتن خاصیت ضد عفونی کننده و هیدراته (آبدار) کردن برای پوست سر و مو مفید است برای این کار، با استفاده از یک قطره چکان، گلاب را روی پوست سر خود بریزید.
گردآورنده: سایت زیباکده
