انتقال ویروس از مادر مبتلا به اچ آی وی به کودک میتواند در طول بارداری، زایمان و شیردهی اتفاق بیفتد. ولی بیشترین احتمال انتقال، در اواخر دوره بارداری و به خصوص «هنگام زایمان و دوران شیردهی» اتفاق می افتد. برای پیشگیری از انتقال ویروس از مادر مبتلا به کودک، توصیه میشود که:
زنان مبتلا به اچ آی وی تا حد امکان باردار نشوند؛
و یا پیش از تصمیم به بارداری، حتماً به مراکز بهداشتی – درمانی و یا مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری مراجعه کنند تا از خدمات مشاوره ای استفاده نمایند
مادر مبتلا در صورت باردار شدن باید در طول بارداری تحت مراقبت در مراکز بهداشتی – درمانی و مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری قرار گیرد تا برای جلوگیری از انتقال اچ آی وی به جنین، پیشگیری دارویی انجام شود.
همچنین توصیه میشود زایمان نیز به صورت سزارین انجام شود زیرا احتمال انتقال اچ آی وی در زمان زایمان طبیعی بسیار زیاد است
نوزادان متولد شده، پس از تولد باید بلافاصله تحت درمان پیشگیری با داروهایی که توسط پزشک تجویز میشود قرار گیرند.
از آنجایی که اچ آی وی از طریق شیردهی نیز به نوزاد منتقل می شود، نوزادان مادران مبتلا به اچ آی وی باید با شیر مصنوعی (شیر خشک) تغذیه شوند.
اگر تمامی مراقبتهای دوران بارداری، زایمان و شیردهی به طور دقیق و صحیح انجام شود احتمال ابتلای نوزاد به اچ ای وی بسیار پایین خواهد بود.
چگونه میتوان ابتلا به اچ آی وی را تشخیص داد؟
در مرحله بدون علامت هیچ نشانهای از بیماری وجود ندارد لذا نه خود فرد و نه اطرافیان او نمی توانند بفهمند که فرد مبتلا است. به عبارت دیگر ابتلا به اچ آی وی را به هیچ عنوان از روی «ظاهر فرد» نمی توان تشخیص داد. بعد از ورود ویروس به بدن، در بدن موادی به نام آنتی بادی تولید شده که به تدریج میزان آن در خون زیاد میشود. هرچند تولید این ماده هم علامتی ایجاد نمی کند اما از آنجا که با روشهای آزمایشگاهی می توان این ماده (آنتی بادی) را در خون تشخیص داد، به کمک آن می توان به ابتلای فرد پی برد. پس، در دوره بدون علامت، فرد هیچ علامت ظاهری ندارد اما تست آزمایشگاهی او مثبت است. همان طور که اشاره شد آنتی بادی به تدریج شروع به ترشح میکند، بنابراین از زمانی که ویروس وارد بدن میشود تا زمانی که سطح آنتی بادی به حدی برسد که قابل اندازه گیری باشد، که به آن (دوران پنجره) می گویند. در دوران پنجره علیرغم اینکه ویروس در بدن انسان وجود دارد اما فرد علامتی ندارد و تست آزمایشگاهی او نیز مثبت نمی شود ولی فرد میتواند ویروس را به دیگران منتقل کند.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: چه کسانی باید آزمایش HIV بدهند؟
خانمها چگونه باید بفهمند که به اچ آی وی مبتلا هستند یا خیر؟
در صورت بارداری یا تصمیم به بارداری، برای تشخیص ابتلا به اچ آی وی با آزمایش تشخیصی سریع به راحتی میتوان ابتلا به ویروس را تشخیص داد. در حال حاضر با تست تشخیصی سریع، احتمال ابتلا یا عدم ابتلا به اچ آی وی حداکثر در ۲ دقیقه در خون مشخص میشود. البته در صورت مثبت شدن این آزمایش باید حتما آزمایش تاییدی انجام شود. با مراجعه به مراکز بهداشتی-درمانی یا مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری میتوان این آزمایش را انجام داد. مشاوره و انجام آزمایش در این مراکز رایگان و کاملا محرمانه است.
آیا تشخیص زودرس کمکی به پیشگیری از انتقال ویروس به نوزاد می کند؟
مسلماً تشخیص زودرس ابتلا به اچ آی وی در پیشگیری از ابتلای کودک موثر است. اگر ابتلا به اچ آی وی پیش از بارداری یا هر چه زودتر در زمان بارداری تشخیص داده شود امکان پیشگیری از ابتلای نوزاد به شکل چشمگیری افزایش می یابد.
اگر ابتلا به اچ آی وی پیش از بارداری تشخیص داده شود، زوجین می توانند در مورد فرزنددار شدن یا نشدنشان تصمیم بگیرند. در صورتی که تشخیص ابتلا به اچ آی وی در زمان بارداری به خصوص هر چه زودتر صورت پذیرد، این افراد می توانند برای پیشگیری از انتقال ویروس به نوزاد در مراکز مشاوره بیماری های رفتاری، خدمات درمانی را به طور رایگان دریافت کنند. با این درمان به همراه انجام زایمان به صورت سزارین و تغذیه نوزاد با شیر خشک، احتمال انتقال اچ آی وی به نوزاد به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا می کند. نوزاد باید در ۶ هفته اول تولد تحت درمان های پیشگیرانه قرار گیرد. با این اقدامات، احتمال انتقال نزدیک به صفر خواهد شد. با انجام این اقدامات، تعداد زیادی از مادران و پدران مبتلا به اچ آی وی فرزندان سالمی به دنیا آورده اند.
تشخیص زودرس مادران مبتلا، مهمترین اقدام برای جلوگیری از تولد نوزادان مبتلا به اچ آی وی است. بنابراین خانم ها باید قبل از بارداری و حتی در زمان بارداری از ابتلای خود به اچ آی وی آگاه شوند تا بتوانند با اقدامات پیشگیرانه از انتقال ویروس به نوزاد خود جلوگیری کنند.
توصیه هایی به مادران برای پیشگیری از تولد نوزادان مبتلا به اچ آی وی
